Ο ρόλος των διανοουμένων...

• Από την ιστορία είναι γνωστό ότι η εμφάνιση μεγάλων δημιουργών είναι αδιαχώριστη από την ακμή των κοινωνιών στις οποίες αυτοί έζησαν, ενώ οι περίοδοι παρακμής συνδέονται με απαξίωση των αξιών, των αξίων και κυρίως της αλήθειας...
Η διαδικασία προσέγγισης της αλήθειας προϋποθέτει διανοητική εντιμότητα , γιατί αυτή μας οδηγεί στην αυτοκριτική και την ανεκτικότητα. Η έλλειψη εντιμότητας οδηγεί στη συγκάλυψη των λαθών, δηλαδή σε μια πράξη που συνιστά μέγα διανοητικό ολίσθημα.
Οι σύγχρονες δημοκρατίες δοκιμάζονται: από την αυθαιρεσία, τη διαφθορά, την παραπληροφόρηση, τη διαμόρφωση της δημόσιας γνώμης και την υποβάθμιση του ρόλου του πολίτη.
Σε μια δημοκρατική κοινωνία ο πολίτης οφείλει να είναι πολιτικά ενεργός και μάλιστα με κριτική ικανότητα, να έχει άποψη... Μια τέτοια δυνατότητα απαιτεί άσκηση σε συνάρτηση με μια διαπαιδαγώγηση, με μια εκπαίδευση, με μια παιδεία.
Από δω αρχίζει ο ρόλος των πνευματικών ανθρώπων και του εκπαιδευτικού συστήματος. Πρέπει να τονιστεί ότι ο πνευματικός άνθρωπος πρέπει να διατηρεί τη διανοητική του αυτοτέλεια, ώστε να μπορεί να κρίνει και να διαφωτίζει χωρίς δογματισμούς (πνευματικός άνθρωπος είναι ο κάθε πολίτης που ωρίμασε πνευματικά, ώστε να αποκτήσει ένα αίσθημα ευθύνης απέναντι στην υπόθεση του ανθρώπου, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του).
Κατά τον Κ. Καστοριάδη: από τον επαγγελματία πνευματικό άνθρωπο (τον συγγραφέα) δικαιούμαστε να περιμένουμε αυτός να βρίσκεται μέσα στην εποχή του, να ακούει την ιστορία εν τω γίγνεσθαι και τους συγχρόνους του, και να τους μιλά για ό,τι τους απασχολεί και να θέτει εν αμφιβόλω ό,τι σημαντικό διακυβεύεται...
Ο πνευματικός άνθρωπος οφείλει να βοηθά τους άλλους να απελευθερωθούν πνευματικά, για ελεύθερη διαμόρφωση γνώμης, και να απορρίπτει το φανατισμό, το όπλο των αδυνάτων.
Οι πνευματικοί άνθρωποι (οι διανοούμενοι) οφείλουν να εστιάζουν: α) στην ανάλυση της πραγματικότητας, β) στην ανάδειξη της αλήθειας, γ) στην αποκάλυψη του ψεύδους, δ) στην προστασία της πολιτικής ελευθερίας, ε) στη διαφύλαξη και ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στ) στην καλλιέργεια περιβάλλοντος αισιοδοξίας...
Τι όμως συμβαίνει;
Εκτός κάποιων εξαιρέσεων που ανταποκρίνονται στο καθήκον τους, η μεγάλη πλειονότητα σιωπά, κάποιοι άλλοι βολεύονται και κάποιοι, προκειμένου να συναρπάσουν, ενστερνίζονται το «γλωσσικό εκμαυλισμό» και μιλούν και γράφουν με μια ακατανόητη, αλλά εντυπωσιακή και εξεζητημένη γλώσσα.
Η κρίση δεν δυνάμωσε τη φωνή της διανόησης , κάτι που γίνεται εμφανές από την πολιτική παραίτηση των πολιτών.
Πάντα όμως είναι καιρός να διαδραματίσει ρόλο στην διαμόρφωση κλίματος αισιοδοξίας . Άλλωστε, η αισιοδοξία είναι καθήκον. Το ερώτημα είναι μπορεί; Οι δυνατότητες υπάρχουν, αρκεί οι φωτεινές προσωπικότητες να σαλπίσουν...