Ένα ανεκπλήρωτο χρέος για τον Απόδημο Ελληνισμό...

Στα δίσεκτα χρόνια της σκλαβιάς πολλά από τα πιο δημιουργικά και πιο προοδευτικά στοιχεία όλων των κοινωνικών τάξεων ζήτησαν καταφύγιο και πεδίο δράσης έξω απ’ την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, εξαπλώθηκαν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του τότε γνωστού κόσμου και δημιούργησαν το πιο ανεκτίμητο εθνικό κεφάλαιο που ακούει στο όνομα Απόδημος Ελληνισμός της Διασποράς.
Ήταν, όπως λέει με την αφοπλιστική του απλότητα ο Κολοκοτρώνης, «η τρίτη τάξη, οι έμποροι και οι προκομμένοι, το καλύτερο μέρος των πολιτών». Αυτοί, κατά τον ιστορικό Καρολίδη, «ένθεν μεν εργαζόμενοι προς την υλικήν ευημερίαν του Έθνους, ένθεν δε συντελούντες προς μείζονα πνευματικήν ανάπτυξιν και εκπολιτισμόν αυτού, αντελαμβάνοντο εμμέσως, αλλ’ ισχυρώς, του έργου της εθνικής αναγεννήσεως». Η παρουσία τους και η δράση τους, με γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μας, αποτελεί σταθμό πραγματικό στην πολυκύμαντη ιστορία του εθνικού μας βίου, και, όπως προσφυέστατα ειπώθηκε, ταιριάζει σ’ αυτούς ο έπαινος τον οποίο έμμεσα τους απευθύνει ο Καβάφης ο οποίος έγραψε: «Όταν θέλουν οι Έλληνες να καυχηθούν, τέτοιους βγάζει το Έθνος μας θα λένε».
Σ‘ αυτούς βασικά οφείλεται η πνευματική ανάταση και ο Διαφωτισμός του υπόδουλου Γένους, με τις ζωντανές πνευματικές εστίες που δημιούργησαν σε πολλά μέρη του Ελληνισμού, και σ’ αυτούς αποκλειστικά οφείλεται η εδραίωση του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους και η ακτινοβολία του απανταχού Ελληνισμού, με ό,τι ωραίο και αξιομίμητο έχει να παρουσιάσει η πατρίδα μας.
Ποια όμως ήταν, μέχρι σήμερα, η συμπεριφορά του επίσημου Ελληνικού Κράτους απέναντι σ’ αυτό το ανεκτίμητο εθνικό κεφάλαιο του Απόδημου Ελληνισμού; Την απάντηση στο ερώτημα αυτό θα τη δώσουμε με τα λόγια που έχει καταχωρίσει στο περισπούδαστο έργο του «Ελληνική Εξωτερική Πολιτική» ο Αλέξης Κύρου -γιος του Άδωνι Κύρου εκδότη της εφημερίδας «ΕΣΤΙΑ»- ένα από τα πιο φωτισμένα στελέχη του διπλωματικού σώματος στο Υπουργείο Εξωτερικών, με τη φράση:
«Δεν θέλησεν όντως το Κέντρον, ή δεν ηδυνήθη, να τεθεί επικεφαλής της εθνικής εργασίας προς διοργάνωσιν του Αποδήμου Ελληνισμού. Πολλαί ατομικαί προσπάθειαι και μύριοι κόποι πήγαν χαμένοι. Οιδείς ασφαλώς θα ευρεθή μεταξύ ημών, όστις δεν θα ομολογήση ότι, ως Κράτος, απετύχομεν και ημαρτήσαμεν εις τα του Αποδήμου Ελληνισμού». Και συμπληρώνει: «Αν κάποτε η πατρίς μας αξιωθή να γράψη την Χρυσήν βίβλον του Αποδήμου Ελληνισμού, τότε θα κατανοήση το μεγαλείον του». Το γε νυν έχον δε φαίνεται κάτι τέτοιο στον ορίζοντα.
Θέλω απλώς να προσθέσω στα λόγια του Αλέξη Κύρου πως η μεγαλύτερη «αμαρτία» του επίσημου Κράτους είναι η τραγική αδιαφορία που έδειξε μέχρι σήμερα και εξακολουθεί να δείχνει για τη σωστή διαχείριση των δημιουργημάτων του Απόδημου Ελληνισμού, που είναι τα Εθνικά μας Κληροδοτήματα. Γι’ αυτό όμως θα επανέλθουμε.