Κλιματική αλλαγή και ηθοοικολογία...

on .

• Ακόμη και τώρα, Φθινόπωρο, με τη δωροφώτεινη πανσέληνο ο εμπρησμός στα κοινωνικά αγαθά και στο οικο-λογικό ήθος συνεχίζεται. Τα παθήματα του καλοκαιριού δεν έγιναν μαθήματα σύνεσης. Η απαιδευσία στην αρετή και τις διανθρώπινες αξίες συνεπάγεται φιλαυτία και απληστία που επισωρεύουν αδικία και φιλανομία. Η εγκατάλειψη κοινωνικών αξιών προκαλεί σύγκρουση συμφερόντων και εμπρησμούς δημόσιων και ατομικών αγαθών.
Η πρόληψη για την «Κλιματική αλλαγή» αφορά την επανάσταση κατά της κακίας και αδικίας με τη διαμόρφωση οικολογικού ήθους από την παιδεία, την εσωτερική κουλτούρα που παρέχει η πολιτεία και οι πολιτιστικοί φορείς της, μη εξαιρουμένων και των ΜΜΕ.
Η «κοινωνία» εξαρτωμένη, απαιδεύτως, από «ασυνείδητα» «Εγώ», περίκλειστα συντεχνιακών και ατομικών συμφερόντων, δημιουργεί εκτός από την οικο-λογική καταστροφή και πολυνομία ή «παράθυρα» νομιμοποιήσης της «ανομίας».
Προκαλεί πολλά ερωτήματα στους πολίτες η επιλεκτική δημοσιότητα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δηλονότι επιφανειακής, η ανάρτηση περιεχομένου ανακρίσεων παραβατικότητας, όπως για ύποπτους και καθ’ ομολογίαν δολοφόνους κ.ά., αν και είναι παράνομη. Τόσες συλλήψεις εμπρηστών, αποδεδειγμένα, κατά δήλωση των ΜΜΕ και δεν υπήρξε κάποια πληροφορία για την τύχη τους, εκτός από μία ή δύο. Εδώ κρίνεται η αξιοπιστία της πολιτείας και των φορέων που διατυμπανίζουν με βαρύγδουπο τρόπο τα περί «Κλιματικής αλλαγής» και αειφορίας των καρπών της γης. Η εμπιστοσύνη των πολιτών κλονίζεται όταν οι μη προνομιούχοι, οι μη έχοντες τις κατάλληλες «προσβάσεις» και οι κοινωνικά ευσυνείδητοι δεν υιοθέτησαν τον δρόμο της αυθαιρεσίας.
Η έλλειψη παιδείας και ήθους κοινωνικής και συλλογικής συνείδησης συνιστά την αιτία της αυθαιρεσίας, αλλά και της καταπάτησης των δικαιωμάτων ισονομίας και ισοπολιτείας. Έχουν καταπατηθεί με την αυθαιρεσία και την ανομία δημόσιοι χώροι, παραλιακές ζώνες και δασικές εκτάσεις, και πάνω σ’ αυτήν την ανομία χτίζεται καινούργια, η οποία στη συνέχεια νομιμοποιείται. Θα συνεχίζεται η δημιουργία υποψιών και συνωμοσιολογίας στους πολίτες όταν θα προκαλεί το δημόσιο αίσθημα η ατιμωρησία των εμπρηστών.
Η αβεβαιότητα και η έλλειψη αξιοπιστίας των πολιτών έναντι της «νόμω κρατούσης πολιτείας» θα διογκώνεται όσο η απαιδευσία, η απουσία εφαρμοσμένης ηθικής με δικαιοσύνη στην πολιτική, την παιδεία και τα ΜΜΕ (χειραφέτησης ή χειραγώγησης;) θα αφαιρούν τη δυνατότητα κριτικής σκέψης και επαναξιολόγησης του τρόπου ανάγνωσης των γεγονότων.
Προ-νόηση και μετα-νόηση στους πολίτες προϋποθέτει νόημα ζωής, παιδευτικό απόθεμα λειτουργίας αυθεντικής δημοκρατίας και κοινωνικής συνείδησης που εξαλείφει ανισότητες και διακρίσεις που παράγουν θυμό και πόνο ψυχής. Η μαθητεία στο περιεχόμενο και στην έννοια «ζωή» σημαίνει αυτά που η ιστορία, η μυθολογία και η ποίηση έχουν συνδέσει με την κλασικά θεώνυμη Μητέρα Γη την οποία ο σύγχρονος, μετανεωτερικός άνθρωπος διαχειρίστηκε ως αδηφάγος κατακτητής και άπληστος επενδυτής. Είναι η Μάνα Γη που κυοφορεί, προνοιακά προσφέρει και συν-εργεί αδόλευτα για την ευδαιμονία, αδιάκριτα, προς όλους τους κατοίκους της.
Σηκώνει, αντέχει καϋμούς, βιάζεται από την α-λογία και βαρβαρότητα του έλ-λογου ανθρώπου. Η αποϊεροποίησή της δηλώνει την αλλοτρίωση του ανθρώπου στη σχέση του με τον κόσμο και την υπαρξιακή του αστοχία. Η παρερμηνεία της ελευθερίας του ανθρώπου σε σχέση με την οικο-λογία γεννά παραφροσύνη και δουλεία στα είδωλα που θεοποίησε το Εγώ του. Η πλεονεξία και η αλαζονεία του, η αθεωρησία τού Είναι του, η ασπούδαστη ματαιότητα και φθαρτότητα, του στερεί τη μεταμόρφωσή του και την ανακαίνιση του κόσμου. Ένα λουλούδι δεν είναι μόνο χώμα, σκέτη ύλη, είναι και το κάλλος της μορφής του, εγγεγραμμένο στην εντελέχειά του (Αριστοτέλης).
Ο άνθρωπος υπο-κείμενο, υπο-στηρίζεται συνθετικά στη ζωή τόσο από την ύλη όσο και από τα διαχρονικά εμπειρικά παραδείγματα της ιστορίας που πρόβαλλαν λειτουργήματα αιωνιότητας και αφθαρσίας, νικητήρια υπέρβασης της υπαρξιακής αγωνίας. Καταστρέφουμε τη Μάνα Γη, το φυσικό, θεόσδοτο περιβάλλον, που είναι καθρέφτης της φιλοσοφίας, της κλίμακας φυσικού και μεταφυσικού που καλλιτεχνείται και γίνεται αειφόρα πηγή πολιτισμού. Το σύμπαν είναι προξενητής των επιστημών, από την ανθρωπολογία μέχρι την κοινωνιολογία και την κλασική θεογονία. Όμως, σ’ αυτή τη γη σαρκώθηκε και μεταμορφώθηκε ο Λόγος της λύτρωσης και της διαλεκτικής κτιστού και ακτίστου. Είναι ο χώρος του θεάτρου και της ψυχαγωγίας, της σύλληψης του νοητού και απερινόητου στην προοπτική συμφιλίωσης του ανθρώπου με τον εαυτό του και τον κόσμο.

* Ο Σταμάτης Πορτελάνος είναι τ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων - Πρόεδρος Ολυμπιακού Κέντρου Φιλοσοφίας και Παιδείας.