Το πάθημα της Αμερικής...
Είναι γεγονός ότι η Αμερική θεωρείται η χώρα της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Και έφτασε σ’ αυτό το επίπεδο ύστερα από επανάσταση και με πολλούς αγώνες.
Αυτή η πραγματικότητα σε συνδυασμό και με την ιδιότητα της υπερδύναμης της έδινε ως τώρα το δικαίωμα να επεμβαίνει σε όλα τα σημεία του πλανήτη και να επιβάλλει όρους λειτουργίας πολιτευμάτων.
Αυτή η ιστορία σήμερα αμφισβητείται και δοκιμάζεται. Κύρια αιτία αποτελεί ο Τραμπ και η στάση του στην επιχείρηση να καταληφθεί βίαια το Καπιτώλιο, για να μην μπορέσει η Γερουσία να επικυρώσει το αποτέλεσμα των εκλογών για την ανάδειξη του νέου Προέδρου. Οι εκλογές υπήρξαν αναμφισβήτητα νόμιμες, δίκαιες και καθαρές. Ο αμερικανικός λαός καταδίκασε τον Τραμπ και έδωσε το χρίσμα στον Μπάιντεν, καθώς και την πλειοψηφία της Γερουσίας και της Βουλής στους Δημοκρατικούς.
Γιατί όμως συνέβησαν αυτά τα ανατριχιαστικά γεγονότα και έστειλε η Αμερική σ’ όλο τον κόσμο ένα μήνυμα απογοητευτικό για τη λειτουργία του αμερικανικού δημοκρατικού πολιτεύματος; Πρόκειται για νοσηρή κατάσταση και για ένα πάθημα της Αμερικής που οφείλει να ξυπνήσει τους πολίτες και τους πολιτικούς σ’ όλη την υφήλιο. Φάνηκε καθαρά ότι μια δημοκρατία πάντα αντιμετωπίζει κινδύνους και είναι εκτεθειμένη σε εσωτερικούς της εχθρούς. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η δημοκρατία είναι το πολίτευμα του μέτρου, της σύνεσης και της δικαιοσύνης.
Δυστυχώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που δε βολεύονται με την ταυτότητα ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Και αυτό το παρατηρούμε καθημερινά ανάμεσά μας, στους συμπολίτες μας. Το χειρότερο βέβαια είναι όταν αρχηγοί κομμάτων και ηγέτες αμφισβητούν τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα που απορρέουν από το δημοκρατικό πολίτευμα. Τότε η κάθε χώρα, όπως συμβαίνει σήμερα στην Αμερική, απειλείται στα θεμέλιά της και εκθέτει τους πολίτες σε περιπέτειες.
Κατά τη γνώμη μου στην εποχή μας δύο είναι οι παράγοντες που άμεσα μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη δημοκρατία. Ο πρώτος και σημαντικότερος είναι ο ηγέτης που κυριαρχείται από λαϊκισμό. Είναι η κατ’ εξοχήν πολιτική ασθένεια κάποιων ηγετών, οι οποίοι στο βωμό του λαϊκισμού έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε διάφορες χώρες και μάλιστα σε ώριμες και αναπτυγμένες κοινωνίες. Πρύτανης του λαϊκισμού ήταν ο Τραμπ και γι’ αυτό οδήγησε την Αμερική σε κατάσταση παρακμής και αμφισβήτησης. Με χυδαιότητες και με λαϊκίστικα συνθήματα προκάλεσε σ’ ένα μέρος των Αμερικανών την ψευδαίσθηση ότι μπορούν όλοι να γίνουν εκατομμυριούχοι, όπως ο Πρόεδρος, αρκεί να ανατρέψουν θεσμούς, αρχές και ολόκληρη την ιστορία της Αμερικής. Πολλά είναι τα κακέκτυπα αντίγραφα του Τραμπ. Στην Ευρώπη θυμίζω τον Μπερλουσκόνι που με τα γεροντίστικα καμώματα κυβέρνησε τόσα χρόνια μια χώρα που είχε αναδείξει πολιτικούς με μεγάλο ανάστημα. Στην ίδια πρακτική κινείται σήμερα ο Ερντογάν και ο Όρμπαν στην Ουγγαρία με τα γνωστά αποτελέσματα.
Αλλά ας μην ξεχνάμε και εμείς πού οδηγήθηκε η χώρα από το κίνημα των «αγανακτισμένων» και από τα επαναστατικά συνθήματα του Τσίπρα για τα μνημόνια, για τις λίστες και για τα σκάνδαλα. Πρόκειται για το πολιτικό φαινόμενο που κυριολεκτικά ταλανίζει και απειλεί παγκόσμια τη σταθερότητα των δημοκρατικών πολιτευμάτων.
Όμως να μην υποτιμάμε και τον δεύτερο παράγοντα, απειλητικό εξίσου της δημοκρατίας. Όλοι αυτοί οι ηγέτες κατέλαβαν την εξουσία όχι διά θαύματος ή διορισμό, αλλά με την ψήφο του κόσμου. Άρα υπάρχει μεγάλη ευθύνη στους πολίτες που αξιολογούν ως ικανότερους όλων τους λαϊκιστές και τυχοδιώκτες.
Επομένως οι κοινωνίες σήμερα ύστερα από το πάθημα της Αμερικής οφείλουν να ξανασκεφτούν και να εμβαθύνουν στο πώς οι πολίτες θα μπορούν να κρίνουν και να ωριμάζουν πολιτικά ώστε να εκλέγονται οι άριστοι. Βεβαίως οι σημερινές συνθήκες ανάπτυξης, πολιτισμού και γενικότερα της παιδείας βρίσκονται σε επίπεδο καθόλου αισιόδοξο για την καλλιέργεια δημοκρατικής συνείδησης.
Αυτά συνέβαιναν και στην Αρχαία Αθήνα την περίοδο της δημοκρατίας και γι’ αυτό είχαν θεσπίσει για την προστασία της τον οστρακισμό. Ως θεσμός έγινε για να τιμωρείται από τους πολίτες ο πολιτικός που θεωρούνταν επικίνδυνος για τη δημοκρατία. Αλλά η ιστορία μας θυμίζει ότι και πάλι κάτι δεν πήγαινε καλά, αφού δε γλίτωσε την εξορία με τον οστρακισμό ούτε ο δίκαιος Αριστείδης.
Εκτιμώ, λοιπόν, ότι το αμερικανικό πάθημα θα πρέπει να επιβάλει στους πολιτικούς, ανεξάρτητα από ιδέες και θεωρίες, μια αναθεώρηση των πρακτικών και να σκέφτονται βαθύτερα την αξία του σεβασμού της δημοκρατίας.
