Μεταλλάξεις ιών και ανθρώπων

Για μετάλλαξη του «ιού της γρίππης των χοίρων» γίνεται λόγος τελευταία από την Παγκόσμια Ιατρική Κοινότητα, ιός ο οποίος, ως γνωστόν, απασχόλησε την ανθρωπότητα πριν από μία δεκαετία περίπου παίρνοντας πανδημικές διαστάσεις.

Η επικινδυνότητα ή μη της εν λόγω μετάλλαξης μέλλει να αποδειχτεί. Στη Βιολογία, με τον όρο «μετάλλαξη» ή «μεταλλαγή» («mutation» κατά τη διεθνή ορολογία) χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε μεταβολή που μπορεί να συμβεί στο γενετικό υλικό(DNA), ενός οργανισμού, είτε γονιδιακή είτε χρωμοσωμική, ενώ κάποιες από τις μεταλλάξεις μπορεί να μεταβιβαστούν σε επόμενη γενεά. Μια συγκεκριμένη μετάλλαξη του νέου κορωνοϊού ( covid-19), σύμφωνα με τα στοιχεία τελευταίας έρευνας Αμερικανών επιστημόνων, μπορεί να αυξήσει σημαντικά την ικανότητά του να προσβάλει τα κύτταρα, ανησυχώντας έντονα τις παγκόσμιες υγειονομικές αρχές.
Και αν στο πολύπλοκο βιοχημικό εργαστήριο της φύσης, οι μεταλλάξεις είναι συνήθεις, καθότι συμβαίνουν τυχαία και συνέχεια, και θεωρείται ότι αποτελούν την κύρια αιτία δημιουργίας νέας γενετικής παραλλακτικότητας στη φύση, σε αντίθεση με αυτές, τις «φυσικές» μεταλλάξεις, εκείνες που προκαλούνται από τον άνθρωπο με τη χρησμοποίηση μεταλλαξιγόνων παραγόντων, ονομάζονται «τεχνητές» και μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση φυτών και οργανισμών. Γνωρίζουμε λίγο -πολύ οι περισσότεροι για τις περιβόητες «διασταυρώσεις» σε φυτά και ζώα. Όλα, βέβαια, επαφίενται στη σωστή χρήση από τον χρήστη άνθρωπο, επιβεβαιώνοντας έτσι την απόφανση του Πασκάλ ότι η Επιστήμη και η Τεχνολογία, με ουδέτερο ηθικό περιεχόμενο, μπορούν να αποβούν ευλογία ή κατάρα για τον άνθρωπο, ανάλογα με τον τρόπο χρήσης τους. Όλες, εκ τούτου, οι προσπάθειες πρέπει να κατατείνουν στην ηθικοποίηση του χρήστη.
Μεταφορικά, τώρα, η λέξη «μετάλλαξη», σημαίνει τη μεγάλη, δραματική αλλαγή, μεταλλαγή από μια μορφή συμπεριφοράς ή στάσης, σε άλλη. Συνειδητή ή ασυνείδητη, εκούσια ή ακούσια, η ανθρώπινη συμπεριφορά, σύμφωνα με την Ψυχολογία της Συμπεριφοράς, είναι συνδεδεμένη με τον τύπο ή το πρότυπο προσωπικότητας του ατόμου. Είναι ο τρόπος που δρα και αντιδρά ένα αντικείμενο ή ένα σώμα μέσω της σχέσης ή της αλληλεπίδρασης με άλλα αντικείμενα, οργανισμούς ή γενικότερα με το περιβάλλον. Πρόκειται επομένως για μία εξωτερική στάση, η οποία με τη σειρά της βασίζεται σε μια ιδέα ή σε μία πεποίθηση, περισσότερο ή λιγότερο ρεαλιστική, ακόμα και σε μια προκατάληψη. Ο Αμερικανός φιλόσοφος Ralph W. Emerson(19ος αι.), προσδιορίζοντας την αυθόρμητη συμπεριφορά με την ψυχή του ατόμου (τον ψυχικό του κόσμο, δηλαδή), σημειώνει πως η συμπεριφορά και οι τρόποι είναι σαν ομολογίες του ποιος πραγματικά είσαι.
Η μετάλλαξη αυτή είναι συνήθης όταν κρύβουμε το πραγματικό μας πρόσωπο και αυτό συμβαίνει στα λεγόμενα διαδικτυακά τρολ. Στη γλώσσα του Διαδικτύου η λέξη τρολ («troll») περιγράφει κάποιον χρήστη του Ίντερνετ με πονηρά προκλητικές, σκόπιμα ανόητες ή επιτηδευμένα εκτός θέματος θέσεις και απόψεις σε μία online ανοιχτή κοινότητα - στο Twitter, το Facebook ή άλλα κοινωνικά δίκτυα - με πρωταρχική πρόθεση να προκαλέσει και να ερεθίσει άλλους χρήστες ή με κάθε τρόπο να επιφέρει αναταραχή σε μια διαδικτυακή συζήτηση για οποιοδήποτε θέμα και να πετύχει μια σειρά αντιδράσεων από άλλους χρήστες. Η συμπεριφορά δε αυτή λέγεται τρολάρισμα («trolling»). Αντί, λοιπόν, οι χρήστες να εκμεταλλεύονται το μοναδικό αυτό «εργαλείο» για να πολλαπλασιάζουν τις επαφές τους ανά τον κόσμο, να «ανοίξουν» τον επικοινωνιακό τους ορίζοντα, φαίνεται ότι το χρησιμοποιούν για να συγκρούονται και να διαφωνούν… Το ερώτημα, λοιπόν, που γεννιέται είναι γιατί οι ίδιοι άνθρωποι που στις καθημερινές διαπροσωπικές επαφές τους είναι μειλίχιοι και ευγενικοί, βγάζουν ένα εντελώς διαφορετικό πρόσωπο στα κοινωνικά δίκτυα και τα φόρουμ; Ένας άνθρωπος που έχει ασχοληθεί εκτενώς με τον τρόπο που αλληλοεπιδρούν οι άνθρωποι μέσω κοινωνικών δικτύων, ο ελληνικής καταγωγής Νικόλας Χρηστάκης, επικεφαλής του εργαστηρίου Ανθρώπινης Φύσης του πανεπιστημίου του Γέιλ, με την ερευνητική του ομάδα, προβαίνει στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο τα κοινωνικά δίκτυα επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας, αλλά και πώς ορισμένα διάσημα πρόσωπα μπορούν να αλλάξουν δραματικά την κουλτούρα ενός ολόκληρου «δικτύου» ανθρώπων.
Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην αναθεώρηση των απόψεών του, ακόμη και της στάσης ζωής του, σε σχέση με αντίστοιχες προηγούμενες. Κάποτε μάλιστα αυτό επιβάλλεται, όταν διαπιστώνει ότι δεν εξακολουθούν να απολαύουν της εμπιστοσύνης και της εκτίμησής του. Έχουμε, αλήθεια, μετρήσει, πόσες από τις βεβαιότητές μας έχουν ανατραπεί στη ζωή; Σύμφωνα με τον Ηράκλειτο, τα πάντα μεταβάλλονται, τίποτα δε μένει σταθερό, ακίνητο («τα πάντα ρει» και « δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι»). Άλλωστε, μόνο η μονολιθικότητα και οι δογματικές- ιδεοληπτικές εμμονές, θα μπορούσαν να αποτρέψουν κάτι τέτοιο.
Άλλο αυτό, όμως, και άλλο η «μετάλλαξη» αυτή να είναι απόρροια καιροσκοπισμού και τυχοδιωκτικών επιδιώξεων, σε βαθμό μάλιστα που να μην «αναγνωρίζεις» τα άτομα αυτά, τα οποία, συμπεριφερόμενα σαν πολιτικοί ανεμοδείκτες, τα βλέπουμε να «φυτρώνουν» σε διαφορετικούς κάθε φορά κομματικά χώρους, ανάλογα με το πού φυσά ο άνεμος της εξουσίας. Το ίδιο ισχύει και για άτομα με εν γένει αλλοπρόσαλλη και ανισόρροπη συμπεριφορά στην καθημερινότητά τους. Και αν οι «μεταλλάξεις» των ιών απειλούν την ανθρώπινη υγεία, οι «μεταλλάξεις» των ατόμων αυτών απειλούν την υγιή κοινωνική και πολιτική ζωή ενός τόπου, αφού μονάδα και ομάδα είναι, κατά κοινή παραδοχή, αλληλένδετες και ως εκ τούτου αλληλοεξαρτώμενες έννοιες.