MKO: Ανθρωπισμός ή μήπως εκμετάλλευση;

on .

Πολύς λόγος τα τελευταία χρόνια για τις περίφημες ΜΚΟ! Καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε και δεν κατάφερε να τις ελέγξει, ποτέ δεν ήταν σαφής η αποστολή τους και η χρησιμότητά τους. Αφού καυχιούνται ότι έχουν ως μοναδικό κίνητρο τον ανθρωπισμό και τον εθελοντισμό, πώς δικαιολογούνται οι παχυλές αμοιβές τους; 
Γιατί δεν πηγαίνουν να προσφέρουν τις «ανθρωπιστικές» και «εθελοντικές» υπηρεσίες τους στις χώρες προέλευσης των «κατατρεγμένων»; Με τα δισεκατομμύρια που ξοδεύονται για  την στήριξή τους σε ευρωπαϊκό έδαφος με πολύ υψηλό κόστος ζωής, μήπως θα μπορούσαν να «αναστήσουν» ολόκληρα τα κράτη τους, όπου το κόστος ζωής είναι ασήμαντο; Μήπως με δράσεις στις χώρες προέλευσης, όπως χτίσιμο σχολείων, νοσοκομείων, εργοστασίων, θα δημιουργούνταν ελκυστικές συνθήκες με θέσεις εργασίας και αναβάθμιση βιοτικού επιπέδου που θα λειτουργούσαν αποτρεπτικά στην μαζική μετανάστευση;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή με πληροφορίες που άντλησα από τη Wikipedia και από τις αναφορές του ΟΗΕ:
Ο όρος μη κυβερνητικές οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.) αποτελεί νεολογισμό και αποδίδει στα ελληνικά τον αγγλικό όρο Non-Governmental Organisations (NGOs). Ο όρος χρησιμοποιήθηκε αρχικά στο άρθρο 71 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Ακριβής ορισμός του δεν υπάρχει. Ο όρος αναφέρεται σε μη κερδοσκοπικές οργανώσεις με διεθνή συνήθως παρουσία, οι οποίες δεν αποτελούν διεθνείς οργανισμούς αλλά στηρίζονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία και κρατικές επιχορηγήσεις και είναι ανεξάρτητες από τα κράτη. 
Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει ο όρος να χρησιμοποιείται για κάθε κοινωφελή οργάνωση που δεν ανήκει στο κράτος. Οι σκοποί των ΜΚΟ είναι κυρίως ανθρωπιστικοί και αφορούν περιβαλλοντικά ή κοινωνικά προβλήματα όπως η φτώχεια, ο ρατσισμός, το περιβάλλον κ.λ.π.. Από τις πρώτες ΜΚΟ ήταν ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η Παγκόσμια Οργάνωση Προσκοπικής Κίνησης και η ActionAid.
Οι MΚΟ ορίζονται από την Παγκόσμια Τράπεζα ως «ιδιωτικοί οργανισμοί που ασκούν δραστηριότητα για να απαλύνουν τον πόνο, να προωθήσουν τα συμφέροντα των φτωχών, την προστασία του περιβάλλοντος, την παροχή βασικών κοινωνικών υπηρεσιών, ή αναλαμβάνουν την ανάπτυξη της κοινότητας». 
Ένας Μη Κυβερνητικός Οργανισμός (ΜΚΟ) είναι ένας νομικά συγκροτημένος οργανισμός που δημιουργήθηκε από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, που λειτουργεί ανεξάρτητα από κάθε κυβέρνηση, και ένας όρος που χρησιμοποιείται συνήθως από τις κυβερνήσεις για να αναφερθούν σε πρόσωπα που δεν ελέγχονται από την κυβέρνηση. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ΜΚΟ χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει από τις κυβερνήσεις, οι ΜΚΟ υποστηρίζουν το μη κυβερνητικό προσωπικό αποκλείοντας τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων από την ένταξή τους στην οργάνωση. Ο όρος χρησιμοποιείται συνήθως μόνο για οργανώσεις που επιδιώκουν ορισμένους ευρύτερους κοινωνικούς στόχους που έχουν πολιτικές πτυχές, χωρίς να είναι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ή αναφέρονται με άλλα ονόματα. Ο αριθμός των διεθνών ΜΚΟ εκτιμάται σε 40.000!
Οι διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ιστορία που χρονολογείται τουλάχιστον από το 1839. Εκτιμάται ότι μέχρι το 1914 υπήρχαν 1.083 ΜΚΟ. Οι διεθνείς ΜΚΟ ήταν σημαντικές για το κίνημα κατά της δουλείας και το κίνημα για την ψήφο των γυναικών και κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Διάσκεψης Αφοπλισμού. Ωστόσο, η φράση «μη κυβερνητική οργάνωση» τέθηκε σε λαϊκή χρήση με την ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 1945 με τις διατάξεις του άρθρου 71 του Κεφαλαίου 10 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών για έναν συμβουλευτικό ρόλο για τις οργανώσεις που δεν είναι ούτε οι κυβερνήσεις ούτε τα κράτη μέλη - βλέπε Συμβουλευτικό Καθεστώς. Ο ορισμός των διεθνών ΜΚΟ "(INGO) είναι η πρώτη που αναφέρονται στο ψήφισμα 288 (Χ) του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου στις 27 Φεβρουαρίου, 1950: αυτή που ορίζεται ως «κάθε διεθνής οργανισμός που δεν στηρίζεται από διεθνή συνθήκη». Ο ζωτικός ρόλος των ΜΚΟ και άλλων "μεγάλων ομάδων" στην αειφόρο ανάπτυξη αναγνώρισε επίσης στο κεφάλαιο 27 της Ατζέντας 21, που οδηγεί σε έντονες ρυθμίσεις για μια συμβουλευτική σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Εθνών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Η ταχεία ανάπτυξη του μη κυβερνητικού τομέα εμφανίστηκε στις δυτικές χώρες, ως αποτέλεσμα των διαδικασιών αναδιάρθρωσης του κράτους πρόνοιας. Η περαιτέρω παγκοσμιοποίηση της διαδικασίας αυτής σημειώθηκε μετά την πτώση του κομμουνιστικού συστήματος και ήταν ένα σημαντικό μέρος της συναίνεσης της Ουάσινγκτον
Η παγκοσμιοποίηση κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα προκάλεσε το ενδιαφέρον των ΜΚΟ. Πολλά προβλήματα δεν μπορούν να επιλυθούν μέσα σε ένα έθνος. Στις διεθνείς συνθήκες και τους διεθνείς οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου θεωρήθηκαν [από ποιον;] πάρα πολύ ότι επικεντρώνονται στα συμφέροντα των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Κάποιοι υποστήριξαν ότι σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν αυτή την τάση, οι ΜΚΟ έχουν αναπτυχθεί για να τονίσουν τα ανθρωπιστικά ζητήματα, την αναπτυξιακή βοήθεια και την αειφόρο ανάπτυξη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ, το οποίο είναι μία αντίπαλη σύμβαση με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ που πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Ιανουάριο στο Νταβός της Ελβετίας. Στο πέμπτο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, τον Ιανουάριο του 2005 συμμετείχαν αντιπρόσωποι από περισσότερες από 1.000ΜΚΟ. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι σε φόρουμ όπως αυτά, οι ΜΚΟ πρέπει να πάρουν θέση στο ότι πρέπει να ανήκουν σε λαϊκά κινήματα των φτωχών. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι ΜΚΟ είναι συχνά ιμπεριαλιστικές στη φύση τους, που μερικές φορές λειτουργούν με ρατσιστικό τρόπο σε κυρίαρχες χώρες, καθώς και ότι πληρούν μια παρόμοια λειτουργία με εκείνη του κλήρου κατά τη διάρκεια της υψηλής αποικιακής εποχής. Ο φιλόσοφος Peter Hallward ισχυρίζεται ότι είναι ένας αριστοκρατικός τύπος πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, η διεθνική δικτύωση των ΜΚΟ είναι πλέον εκτενής.
Η εμφάνιση προβλημάτων όπως η όξινη βροχή, η μόλυνση της ατμόσφαιρας και των νερών, η ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η τρύπα του όζοντος, η εξαφάνιση ειδών χλωρίδας και πανίδας ευαισθητοποίησε τους κατοίκους του δυτικού κόσμου σε θέματα περιβάλλοντος. Εξ' αιτίας αυτών των προβλημάτων διαμόρφωσαν στις αρχές του 20ου αιώνα στις αστικοποιημένες κοινωνίες τα πρώτα οικολογικά κινήματα διατήρησης της φύσης και τροφοδότησαν αργότερα ανάλογες προσπάθειες. Οι οργανώσεις αυτές λειτούργησαν με βάση την εθελοντική εργασία ατόμων με ιδιαίτερες ευαισθησίες προς το περιβάλλον, επιστήμονες και κυρίως με τη συμμετοχή της νεολαίας.
Λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος των μεμονωμένων ατόμων που εθελοντικά υποστήριζαν τις ομάδες αυτές, οι κυβερνήσεις των διαφόρων κρατών αναγνώρισαν την αξία ορισμένων και συνέβαλαν οικονομικά στις προσπάθειες τους. Πέρα από την εθελοντική προσπάθεια των ατόμων και τη βοήθεια των κυβερνήσεων η εξάπλωση των οργανώσεων και η απόκτηση περισσοτέρων δυνατοτήτων προήλθε από τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με επιχορηγήσεις προγραμμάτων. Έτσι οι διάφορες Μ.Κ.Ο. που δημιουργήθηκαν κατάφεραν να αποκτήσουν μια ανεξαρτησία κινήσεων και δράσεων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ορισμένες φορές, τη δημιουργία δικτύων περιβαλλοντικών οργανώσεων με κοινούς σκοπούς, ορισμένα εκ των οποίων χρηματοδοτούνται από μεγάλα επιχορηγητικά προγράμματα (για παράδειγμα LIFE).
Ας έρθουμε στα δικά μας με τις …εγχώριες αλλά και …εισαγόμενες ΜΚΟ. ΜΚΟ μπορεί να είναι κάποιες φιλανθρωπικές οργανώσεις, κάποιες οργανώσεις που ενδιαφέρονται για το περιβάλλον, κάποιες οργανώσεις που ενδιαφέρονται για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και κάποιες ομάδες πολιτών που πιέζουν τις κυβερνήσεις αλλά και το κοινωνικό σύνολο για αλλαγές σε συγκεκριμένα θέματα. Οι διάφορες ΜΚΟ στην Ελλάδα, έχουν λίγες δεκαετίες που μπήκαν στη ζωή μας, με πρόσχημα την ευελιξία τους και την ουδετερότητα τους από κυβερνητικές προθέσεις η σκοπιμότητες. Οποιοσδήποτε με λίγο θράσος  και λίγο «βύσμα», μπορεί να ιδρύσει μία ΜΚΟ με πρόσχημα κάποια δράση υπέρ του περιβάλλοντος, η υπέρ ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων.
Κατάφεραν να εξασφαλίσουν μεγάλες χρηματοδοτήσεις από διεθνείς οργανισμούς και κυβερνήσεις, τις οποίες διαχειρίζονται αυτόνομα και ανεξέλεγκτα! Όσο πιο βαρύγδουπος είναι ο τίτλος της αποστολής τους τόσο και μεγαλύτερες οι χρηματοδοτήσεις! Κατάφεραν μάλιστα να επιβάλουν τη χρηματοδότηση τους από κράτη και διεθνείς φορείς με αποφάσεις που υποχρεώνουν τα κράτη και τους φορείς να καταβάλλουν τεράστια ποσά ανάλογα με το ΑΕΠ τους! Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι οι ΜΚΟ απασχολούν περί τους 6.000 «εθελοντές» με παχυλούς μισθούς που δεν υπόκεινται φυσικά σε κανένα Ελληνικό μισθολογικό καθεστώς ως αυτόνομες και ανεξάρτητες οργανώσεις!
Δεν αποκλείεται ανάμεσα στις εκατοντάδες ΜΚΟ να υπάρχουν και κάποιες που πραγματικά να επιτελούν κοινωνικό έργο και να είναι αντάξιες της αποστολής τους, αλλά στην πορεία κατάντησαν τραγική μειοψηφία και επικράτησαν οι τυχοδιωκτικές, με μοναδικό σκοπό τον προσπορισμό άφθονου και εύκολου χρήματος με διάφορες προσχηματικές δράσεις, εκμεταλλευόμενες τον ανθρώπινο πόνο αλλά και την παραδοσιακή Ελληνική φιλανθρωπία, για να δημιουργήσουν κοινωνικά ερείσματα.
Διαβάζω σε έγκυρη καθημερινή εφημερίδα: «Το φαγοπότι των ΜΚΟ κόστισε… 1 δισ…». Φαγοπότι που ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ κάνουν εδώ και σχεδόν τρία χρόνια οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στην Ελλάδα εκμεταλλευόμενες την ανοργανωσιά του κράτους απέναντι στο προσφυγικό ζήτημα. Τα χρήματα προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δίδονται στις ΜΚΟ μέσω της Ύπατης Αρμοστείας και του Διεθνή Οργανισμού Μετανάστευσης και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης, από τα 2,3 δισ. που έχουν ξοδευτεί από το 2016 για την αντιμετώπιση του ζητήματος, τα μισά, δηλαδή το 50%, τα έχουν εισπράξει οι ΜΚΟ!
Η κυβέρνηση μέσα από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αφού διαπίστωσε ότι ουδείς γνωρίζει πόσες ΜΚΟ δραστηριοποιούνται στα νησιά και στην ενδοχώρα, πόσες προσφέρουν υπηρεσίες μέσα στα Κέντρα Υποδοχής Προσφύγων και πόσες έξω από αυτά, αποφάσισε να συντάξει νέο μητρώο καταγραφής τους, προκειμένου να βάλει μια τάξη στο χάος. Η απόφαση καταγραφής των ΜΚΟ θεωρήθηκε αναγκαία μετά τις καταγγελίες από δημάρχους και περιφερειάρχες για κομπίνες, ασυδοσία, «ύποπτες» δράσεις και ενέργειες καθώς και για την προέλευση κάποιων ΜΚΟ για τις οποίες ουδείς γνωρίζει από πού κρατάει η σκούφια τους και ποιος είναι ο πραγματικός τους ρόλος στην αντιμετώπιση του προσφυγικού/μεταναστευτικού ζητήματος.
Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες έχουν προβληματιστεί από κάποιες ΜΚΟ, οι οποίες δεν δηλώνουν την προέλευσή τους και τις πηγές χρηματοδότησής τους, με τη δικαιολογία ότι δεν τους πληρώνουν τις εργασίες τους, ούτε το ελληνικό κράτος ούτε η ΕΕ άρα δεν είναι υποχρεωμένοι να λογοδοτήσουν σε καμία αρχή!
Ο ύποπτος ρόλος τους και η αμφιλεγόμενη δράση τους, έχουν διαπιστωθεί επανειλημμένως από διάφορα σκάνδαλα που αποκαλύπτονται αλλά δεν τιμωρούνται, λόγω της «ανεξάρτητης» και  ανεξέλεγκτης δράσης τους.
Ας ελπίσουμε ότι η κυβέρνηση με τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε, θα βάλει κάποιο φρένο στην ασυδοσία τους, αν και είναι πολύ δύσκολο, λόγω της έκτασης που πήρε το πρόβλημα και λόγω των μεγάλων συμφερόντων που προέκυψαν απ’ την δράση τους και δεν αποκλείεται να φτάνουν ως τις παρυφές της κυβέρνησης αλλά και των τοπικών φορέων!
ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΟΒΟΛΗΣ