Τα ύποπτα γεωστρατηγικά παιχνίδια του Ερντογάν!

Η τελευταία συνάντηση των προέδρων Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν αφιερωμένη στη διευθέτηση του Συριακού έλαβε χώρα στο Sochi της Μαύρης Θάλασσας. Οι Vladimir Putin, Hassan Rouhani, Recep Erdogan συζήτησαν τρόπους για την προώθηση των ειρηνικών διαδικασιών στην περιοχή με βάση τον σεβασμό στον διεθνή νόμο, όπως επίσης εξέτασαν την πρόοδο εφαρμογής των όρων προηγούμενης συμφωνίας τους.
Τα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν τον έλεγχο μεγάλου μέρους της Συρίας από την οργάνωση Hayat Tahrir al-Sham (HTS-πρώην τρομοκρατική οργάνωση Al-Qaida). Οι δέκα όροι προηγούμενης συμφωνίας τους αναφέρονταν σε δέκα σημεία του memorandum που είχε υπογραφεί στα μέσα Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με την ειρήνευση στη Συρία. Οι άλλοι δύο εταίροι επικεντρώθηκαν στα σημεία 5,6,8 και 9 της συμφωνίας που αφορούσαν την Τουρκία, επειδή η τελευταία δεν σημείωσε καμία δραστηριότητα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στην περιοχή.
Αυτό που διαπίστωσαν οι άλλοι δύο εταίροι ότι συμβαίνει στην περιοχή με πλήρη ευθύνη της Τουρκίας, είναι ότι όχι μόνο η αδράνεια αλλά και η σιωπηρή επιδοκιμασία από την Τουρκία επιτρέπει στους εξτρεμιστές να έχουν τον έλεγχο στην περιοχή. Η οργάνωση HTS και αδελφές οργανώσεις όπως η Jaysh al-Izza ελέγχουν πλήρως τη περιοχή Βόρεια της Hama, δυτικά της Aleppo, και Νότια του Idlib.
Η Οργάνωση HTS απέρριψε από τη πλευρά της τους όρους που της τέθηκαν στο Sochi, καθιστώντας την τήρηση της συμφωνίας ακόμη πιο επισφαλή. Η διαδικασία για τον έλεγχο της περιοχής έχει την σιωπηρή έγκριση από την Τουρκία, αλλά οι ειδικές δυνάμεις της συμμετέχουν σε επιχειρήσεις ώστε η οργάνωση HTS να σταθεροποιηθεί και ενδυναμώσει τις θέσεις της στη βορειοδυτική Συρία. Αυτό αποδεικνύεται και από τις πρόσφατες δηλώσεις του ηγετικού στελέχους της HTS Abu Mohammad al-Julani, που υποστηρίζει τα τουρκικά σχέδια εναντίον των Κούρδων μαχητών.
Οι όροι 5 και 6 του memorandum προέβλεπαν την απόσυρση των εξτρεμιστών από την αποστρατικοποιημένη ζώνη μέχρι 15 Οκτ 2018 με την επίβλεψη της Τουρκίας, που επίσης αδράνησε στην εφαρμογή τους. Μονάδες αρμάτων, πυροβολικού και εκτοξευτές βλημάτων των εξτρεμιστών παραμένουν στην περιοχή. Η οργάνωση HTS σταθεροποιεί τις θέσεις της και το μεγαλύτερο μέρος της αποστρατικοποιημένης ζώνης, περίπου το 70%, κατέχεται από τρομοκράτες. Η Τουρκία παραβίασε τους όρους της συμφωνίας και δεν φρόντισε να αποσυρθούν οι εμπόλεμοι από την περιοχή.
Πληροφορίες αναφέρουν μεταφορά χημικών όπλων από την οργάνωση HTS μέσω της Τουρκίας σε αποθήκες πόλεων της περιοχής, ώστε να χρησιμοποιηθούν με την επανέναρξη των επιχειρήσεων. Πολλά νοσοκομεία έχουν εφοδιασθεί με κατάλληλο εξοπλισμό για την αντιμετώπιση αυτού του ενδεχόμενου.
Η Τουρκία που υποτίθεται ότι πρέπει να σέβεται την εφαρμογή της συμφωνίας στο Sochi υποκρίνεται ότι δεν μπορεί, δεδομένου ότι η περιοχή ελέγχεται από την τρομοκρατική οργάνωση HTS. Κρίνει ότι είναι καλύτερο γι’ αυτήν να καραδοκεί για τα μελλούμενα και να αδρανεί, περιμένοντας για το καλύτερο αύριο, που είναι η διεξαγωγή συνδυασμένων επιχειρήσεων από τις φιλοτουρκικές δυνάμεις από Βορρά και σύνορα και τις συροιρανικές δυνάμεις από την δική τους πλευρά, για να εξυπηρετηθούν τα ενδόμυχα σχέδια της.
Σε κάθε περίπτωση η Τουρκία είναι απολύτως υπεύθυνη για την μη εφαρμογή του memorandum. Πλέον αυτού η παρούσα κατάσταση δείχνει την άρνηση της Τουρκίας να εγγυηθεί την απόσυρση βαρέων όπλων και εξτρεμιστών μαχητών από την περιοχή. Και όσο ο σουλτάνος Erdogan παίζει τον ρόλο του καιροσκόπου και δεν βοηθάει, η ειρήνευση δεν πρόκειται να έλθει στην ταραγμένη αυτή περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Η Τουρκία ενδυναμώνει τη συνεργασία με τη Ρωσία και το Ιράν, ανήγγειλε την διεξαγωγή μικτών στρατιωτικών περιπόλων με τη Ρωσία στο συριακό idlip,ενώ σχεδιάζει μαζί με το Ιράν συνδυασμένη επιχείρηση εναντίον του PKK στο Βόρειο Ιράκ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής φαίνεται να έχουν προ πολλού αντιληφθεί τις βλέψεις της και αναθεωρούν την απόσυρση των δυνάμεων τους από τη Συρία, που όπως αποδεικνύεται έχει θέσει σαν δόλωμα για την Τουρκία ο πρόεδρος Trump. Μετά και την έντονη κριτική του αρχικού σχεδίου για την απόσυρση τόσο από τους συμμάχους όσο και στο εσωτερικό ο πρόεδρος Trump δήλωσε ότι οι δυνάμεις της Αμερικής θα παραμείνουν στην περιοχή όσος καιρός και αν χρειασθεί, ενώ με απόφαση του Κογκρέσου ενισχύονται οι εξοπλισμοί των Κούρδων μαχητών με 500 εκατ. δολάρια.
Οι συνομιλίες της Τουρκίας με τις ΗΠΑ με σκοπό να αποκτήσουν ένα κοινό σημείο κατανόησης θα συνεχισθούν σ’ αυτό το καινούργιο πλαίσιο-δεδομένο. Ένα νέο δεδομένο είναι η απαγόρευση από το κογκρέσο της πώλησης των αεροσκαφών f-35 προς την Τουρκία, μετά την εμμονή του σουλτάνου για την αγορά των πυραύλων s-400 από τη Ρωσία. Η Τουρκία παρά ταύτα συνεχίζει να αναμένει το πράσινο φως για να εγκαταστήσει μια ζώνη ασφαλείας στη Συρία, που είναι απολύτως βέβαιο ότι δεν θα της δοθεί.
Ο πρόεδρος Erdogan δείχνει μεγάλη αγωνία να αρχίσει μια νέα επιχείρηση στη Συρία. Η Τουρκία θέλει να είναι μια περιφερειακή δύναμη που έχει εμπλακεί σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στο έδαφος δύο άλλων χωρών, απειλεί να αρχίσει μια νέα επιχείρηση στη Συρία, συντηρεί μια σημαντική στρατιωτική δύναμη στην Κύπρο και απειλεί μια σύμμαχο της στο ΝΑΤΟ, την Ελλάδα, με σύρραξη. Εκτός από τη χρήση ή την απειλή χρήσης άμεσης στρατιωτικής βίας, η Τουρκία συμμετέχει ενεργά σε διπλωματικές διαβουλεύσεις στην περιοχή, όπως στις διαπραγματεύσεις για τη Συρία, στην σύρραξη του Nagorno-Karabakh, στο θέμα της κατεχόμενης Κύπρου, και στην κρίση του Qatar.
Το Κουρδικό πρόβλημα εξακολουθεί να παραμένει μεγάλη απειλή για την ασφάλεια της Τουρκίας, απειλή για την ειρήνη και την ενότητα της χώρας, και ο σουλτάνος Erdogan συνεχίζει να θέλει να προβάλλει ηγετικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου. Τα τουρκικά συμφέροντα στην Νοτιανατολική Μεσόγειο φθάσαν σε κρίσιμο σημείο, αφότου οι Κύπριοι έχουν αρχίσει έρευνες υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική τους Ζώνη με τον ενεργειακό γίγαντα των ΗΠΑ Exxon Mobil. Η Τουρκία ήταν έτοιμη να αρχίσει γεωτρήσεις στη Κυπριακή Αποκλειστική Ζώνη κλιμακώνοντας την ένταση που μπορούσε να οδηγήσει σε προσχεδιασμένο ή μη θερμό επεισόδιο.
Μετά και τις ανακοινώσεις της Exxon Mobil για τα τεράστια κοιτάσματα, η διεξαγωγή τον Μάρτιο της ναυτικής άσκησης στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, στη γαλάζια πατρίδα για τον σουλτάνο, αποτέλεσε μια ακόμα αποτυχημένη ρεβάνς για το χαμένο από τη Τουρκία τρένο στο γεωπολιτικό και ενεργειακό γίγνεσθαι της Ανατολικής Μεσογείου. Το νεοσυσταθέν φόρουμ από Αίγυπτο, Ελλάδα, Ιταλία, Ιορδανία, Ισραήλ, Κύπρο και Παλαιστινιακή Αρχή (Eastern Mediterranean Gas Forum) που αφορά τη παραγωγή και διακίνηση φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, όπως και η τριμερής Ελλάδος - Κύπρου - Ισραήλ με την συμμετοχή και του υπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ Pompeo στις 20 Μαρτίου, είναι τελευταία η πιο σοβαρή πολιτικοδιπλωματική πράξη στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Ο χρόνος θα δείξει αν είναι από μόνη της ικανή να αποτελέσει και την ταφόπλακα στους ηγεμονισμούς, τους λεονταρισμούς και τα νταηλίκια του σουλτάνου.

* Ο Γιώργος Γκορέζης είναι ε.α. Υποστράτηγος, συγγραφέας, απόφοιτος της Σχολής Διοικήσεως και Επιτελών της Αμερικής, τ. διευθυντής πληροφοριών της Νότιας Πτέρυγας του ΝΑΤΟ (AFSOYTH). e-mail : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.. web: ggore.wordpress.com.