Μία «σταυροφορία» σωτηρίας για ολόκληρη την Ήπειρο!..*

Αλληλεγγύη είναι το ηθικόν καθήκον της αλληλοβοήθειας. Στην κρίση που περνά η πατρίδα μας πιστεύω στην αλληλεγγύη. Και πιστεύω σ’ αυτή διότι αυτή «ρύσεται ημας εκ παγίδος θηρευτών και από λόγου ταραχώδους» (ψαλμός 90). Θα μας γλιτώσει δηλαδή από  την παγίδα των αγρίων κυνηγών του πλούτου και από λόγο διχαστικό  και αλληλοσπαραχτικό.

Με την αλληλεγγύη θα απομακρύνουμε τα ποικίλα κακά που μας επιτίθενται και οι μάστιγες της ανεργίας και της πείνας θα φύγουν από τα σπίτια, από τα νοικοκυριά στα οποία έχουν κατασκηνώσει. Με  την αλληλεγγύη η κοινωνική ισχύς θα ξαναζωντανέψει και η γλώσσα θ’ αρχίσει με λόγια και έργα να σκορπίζει την ελπίδα.

Χρειαζόμαστε λοιπόν μια νέα δυναμική συνεργασίας, αλληλοσεβασμού και ενσυναίσθησης, για να φτάσει στον κοινωνικό ιστό η λυτρωτική και ευλαβητική δύναμη της αλληλεγγύης. Όμως πέρα από την εννοιολογική και φιλοσοφική θεώρηση του όρου χρειαζόμαστε και πρακτικές προτάσεις για να υφανθούν τα ιστία με τη βοήθεια των οποίων θα κινήσουν τα καράβια για τα πελάγη της ανθρωπιάς και της δημιουργικότητας. Κι ακόμη θα έλεγα: όπου η ευγνωμοσύνη εκεί και η αλληλεγγύη. Η μία έννοια χωράει στην άλλη και οι δύο μαζί γίνονται τροφοδότριές της ανθρωπιάς. 

Η οικονομική κρίση που δημιουργήθηκε μας έχει φέρει σε αδιέξοδο. Και από το αδιέξοδο αυτό θα βγούμε, όχι λιθοβολώντας ο ένας τον άλλον, αλλά αλλάζοντας ο ένας τον άλλον προς το καλύτερο και κάνοντας ώριμες επιλογές και απλές λύσεις για την ύφανση ενός νέου παραγωγικού ιστού. Χρειάζεται να πάρουμε αποφάσεις τώρα. 

Κάθε χωριό, κάθε πόλη, κάθε περιοχή, πρέπει να αξιοποιήσει τα μορφωμένα της παιδιά που μαραζώνουν βυθισμένα στην απογοήτευση της ανεργίας και στην κατάθλιψη της απραξίας, να σκεφτούν δημιουργικά και να δημιουργήσουν μια σταυροφορία που θα υπηρετήσει την καινοτομία, την παραγωγικότητα και τη συνεργασία. Να βοηθήσει ο ένας τον άλλον να αυξήσουμε το δείκτη αυτάρκειας αξιοποιώντας τον ευλογημένο τόπο στον οποίο γεννηθήκαμε. Να ενθαρρύνουμε τα νέα παιδιά και να τα βοηθήσουμε να κάνουν μικρά πράγματα, που θα οδηγήσουν σε μεγάλες αποδόσεις. 

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σε κάθε ακριτική περιοχή που εκφράζουν ένα βαθύ παράπονο με τη φράση: Μας έχουν ξεχάσει, μας έχουν παρατήσει. Αλήθεια ποιοι; Εμείς ως κοινωνία αλληλεγγύης τι κάνουμε δι’ εαυτούς και αλλήλους; Μαζευτήκαμε πέντε δέκα άνθρωποι διαφόρων ηλικιών και πολιτικών πεποιθήσεων να συζητήσουμε για το πώς θα βγάλουμε τον τόπο μας από την κρίση και θα τον αναδείξουμε σε επίγειο παράδεισο;

Όταν μια κοινωνία φτάνει στο σημείο να συνειδητοποιεί και να αποτιμά το μέγεθος μιας οικονομικής κρίσης, αυτή την κρίση ούτε να την ξεπεράσει μπορεί με ένα άλμα, ούτε να καταργήσει με διατάγματα τις συνέπειές της. Μπορεί όμως μια ομάδα ανθρώπων αποφασιστικών που γνωρίζουν από ανάπτυξη, να ασχοληθεί με τρόπο μεθοδικό προκειμένου να εντοπίσει, να αποτυπώσει και να ταξινομήσει τα αίτια της κρίσης. Μετά να σχεδιάσει μια συγκεκριμένη παρέμβαση, η οποία θα είναι συνάρτηση των παραγωγικών δυνατοτήτων του τόπου. Η παρέμβαση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει ενέργειες άμεσες, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες.

 Άμεση παρέμβαση, μπορεί να γίνει στον πρωτογενή τομέα. Παρέμβαση που θα αποδώσει σε μικρό χρονικό διάστημα (βραχυπρόθεσμη) είναι η τυποποίηση αγροτικών προϊόντων και παρέμβαση, που θα απαιτηθεί χρόνος να οργανωθεί (μακροπρόθεσμη) είναι το εμπόριο των προϊόντων της πρωτογενούς παραγωγής.

Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των τριών αυτών σωτηρίων βημάτων θα χρειαστούμε τη συμπαράσταση και την επιστημονική γνώση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, των Γεωπονικών Σχολών ζωικής και  φυτικής και ζωικής παραγωγής Ηπείρου, της Γεωπονικής Σχολής Αθηνών, της Δασοπονικής Σχολής Θεσσαλονίκης και γιατί όχι και της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής Θεσσαλονίκης.

Διάβασα πριν από χρόνια μια μελέτη της Δασοπονικής Σχολής Θεσσαλονίκης σύμφωνα με την οποία 1.000.000 δένδρα αγριοκερασιάς είναι αυτοφυή από τη Μουργκάνα μέχρι το Γράμμο. Αλήθεια, πόσα κιλά αγριοκέρασα θα μπορούσε να μαζέψει μια ομάδα νέων, φιλόδοξων, τολμηρών ανέργων επιστημόνων που κατοικούν ή δεν κατοικούν στην περιοχή μας και πόσα είδη θα μπορούσαν να παραχθούν από την πρώτη αυτή ύλη;

Αυτό που χρειάζεται σήμερα κάθε Δήμος της Περιφέρειας  της Ηπείρου είναι: •Απογραφή των νέων από 18 – 30 ετών πτυχιούχων διαφόρων σχολών και μη πτυχιούχων που κατοικούν στον κάθε Δήμο. •Καταγραφή αν έχουν κάποια γη από τους γονείς τους, σπίτι, χωράφι, ζωντανά, εμπειρία εργασιακή. •Μέτρηση όλων των γαιών που καλλιεργούνται και καταγραφή των ειδών που ευδοκιμούν σ’ αυτές. •Εντοπισμός και μέτρηση των βοσκοτόπων. •Απογραφή όλων των οπωροφόρων δένδρων (αμπέλια, πορτοκαλιές, ακτινίδια, κερασιές, αχλαδιές, μηλιές κλπ). •Φρούτα του δάσους. •Είδη αγρίων εδωδίμων λαχανικών. •Μανιταρότοποι. •Άγρια πανίδα. •Ερειπωμένα και εγκαταλελειμμένα χωριά. •Απογραφή των Εκκλησιαστικών κτημάτων και καταγραφή των ειδών που ευδοκιμούν σ΄ αυτά. • Απογραφή των κτημάτων (της γης του Ελληνικού Δημοσίου) που ανήκουν στο Νομό Θεσπρωτίας και τους υπόλοιπους, συστηματική χαρτογράφηση καλλιεργησίμων εκτάσεων, δασικών εκτάσεων και καταγραφή όλης της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής.

Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαμε να υλοποιήσουμε ένα μεγάλο όραμα, το όραμα των νέων ακριτών. Σύμφωνα με το όραμα των Νέων Ακριτών, παραχωρεί το κράτος μια έκταση 500 στρεμμάτων Δημόσιας γης, σε νέους επιστήμονες και ιδιαίτερα σε όσους έχουν γνώσεις από φυσική, ζωική παραγωγή και από οικονομία.  Κτίζονται σύμφωνα με την αρχιτεκτονική της κάθε περιοχής πέτρινα βιοκλιματικά σπίτια σε  μικρούς οικισμούς οι οποίοι θα αναπτυχθούν δίπλα σε οδικούς άξονες ή αγροτικούς δρόμους. Σε κάθε 10 οικισμούς κτίζεται ένα σύγχρονο Δημοτικό Σχολείο και σε κάθε 20 οικισμούς ένα σύγχρονο Γυμνάσιο – Λύκειο μαζί και ένα Κέντρο Επιμόρφωσης των Νέων Ακριτών.

Η παραχώρηση της γης και των σπιτιών γίνεται για 49 χρόνια υπό την αναγκαία συνθήκη, ότι ο αποδέκτης θα κατοικεί μόνιμα στο σπίτι που του παραχωρήθηκε.  Σε περίπτωση που θέλει να μείνει σε άλλη πόλη (Ηγουμενίτσα, Παραμυθιά, Γιάννενα, Πρέβεζα) θα χάνει το σπίτι και το κτήμα των 500 στρεμμάτων. Για να παραδοθεί το κτήμα των 500 στρεμμάτων και το σπίτι στους απογόνους του Νέου Ακρίτα, πρέπει οι απόγονοι, να συνεχίσουν το έργο των προγόνων τους. Εννοείται πως οι ειδικότητες που χρειάζονται για την επιτυχή ανάπτυξη του προγράμματος Νέοι Ακρίτες, θα οριστούν από τα Πανεπιστήμια που θα πραγματοποιήσουν τη μελέτη.

Ο κατάλογος αυτός με τα 11 σημεία που ανέφερα παραπάνω θα αποτελέσει το βασικό υλικό για την πραγματοποίηση μιας μελέτης απαραίτητης για ενέργειες και δράσεις σωτηρίας για τον τόπο μας. Γι΄ αυτό θα πρέπει να είναι ανοιχτός. Και θα πρέπει να είναι ανοιχτός, γιατί η Ήπειρος αποτελεί μια γεωγραφική ενότητα που έχει τη δική της ταυτότητα, τα ιδιαίτερα δικά της επιχειρηματικά, πολιτιστικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά.

Αυτά τα ιδιαίτερα γνωρίσματα συνθέτουν μια επιχειρηματική οντότητα η οποία χρήζει ιδιαίτερης ανάλυσης, ταξινόμησης και αξιοποίησης. Είναι μια περιφέρεια που το ανθρώπινο δυναμικό της χρειάζεται μια ειδικού προσανατολισμού ενεργοποίηση. Και η ενεργοποίηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με μια καλοσχεδιασμένη μελέτη, η οποία μπορεί να γίνει μόνο από τα Πανεπιστήμιά μας. 

Σ’ αυτόν το σχεδιασμό θα συνεργαστούν καθηγητές με ομάδες φοιτητών. Τέτοιες συνεργασίες μπορεί και πρέπει να υποστηριχθούν από τους τοπικούς οικονομικούς και πολιτιστικούς παράγοντες και από Ευρωπαϊκά προγράμματα. Με μια ολοκληρωμένη μελέτη στα χέρια της, η τοπική Αυτοδιοίκηση θα μπορέσει να κάνει το πρώτο αναπτυξιακό βήμα, που είναι η εκπαίδευση των νέων που θέλουν ν’ ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα, την τυποποίηση και το εμπόριο. Ας δούμε με διάθεση ερευνητική και ας αντιγράψουμε δύο μοντέλα ανάπτυξης που έχουμε στην Ήπειρο: Το Μέτσοβο και το Δολό.  

*Το παραπάνω άρθρο αποτελεί εκτενές απόσπασμα της ομιλίας που εκφώνησε ο Ελευθέριος Γείτονας την περασμένη Κυριακή στην Ηγουμενίτσα στο πλαίσιο της ημερίδας που πραγματοποίησε το Οδοιπορικό Υγείας και Αλληλεγγύης του Στέφανου Φούσα.