Η περιουσία της Βελλάς και η τραγική κατάληξή της…

Ήταν, αν θυμάμαι καλά, γύρω στα 1980, όταν συναντηθήκαμε τυχαία με κάποιον φίλο συνάδελφο που υπηρετούσε στο Ιεροδιδασκαλείο Βελλάς. Είχε ζήσει όλες τις περιπέτειες, εξαιτίας της απόφασης του μητροπολίτη Σετάκη να αφαιρέσει αυθαίρετα και παράνομα την περιουσία από τη Σχολή και να συνάψει, με το ανύπαρκτο ηγουμενοσυμβούλιο, με κάποιον εκ Θεσσαλίας προερχόμενο γεωπόνο, συγγενή του αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, συμφωνία αξιοποίησης, δηλαδή εκμετάλλευσης, της περιουσίας, ενώ ταυτόχρονα είχε αρχίσει να ξεπουλάει μέρος αυτής της 

περιουσίας, χωρίς να δίνει λόγο σε κανέναν. Είχαν ξεσηκωθεί οι πάντες, τοπικός Τύπος, σπουδαστές της Βελλάς, γονείς και κηδεμόνες, είχαν υποβληθεί μηνύσεις, χωρίς αποτέλεσμα. 

Εκδίδαμε τότε στα Γιάννινα μια εβδομαδιαία εφημερίδα, με τίτλο «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΒΗΜΑ», στο οποίο είχα δημοσιεύσει, με στοιχεία που μου είχαν προσκομίσει σπουδαστές της Βελλάς, ένα τσουχτερό άρθρο, με τίτλο « Κάτω τα χέρια από τη Βελλά». Αυτή ακριβώς ήταν και η αφορμή που με σταμάτησε ο φίλος συνάδελφος και μου είπε πως ο Σύλλογος Διδασκόντων της Σχολής Βελλάς μου προτείνει να με ορίσει, όπως έχει δικαίωμα από το νόμο, ως μέλος της Σχολικής Εφορείας της Βελλάς, ενώ τα τρία άλλα μέλη, με Πρόεδρο τον ίδιο, τα ορίζει ο μητροπολίτης.

Έπειτα από σκέψη, και με πλήρη συναίσθηση του τι θα ακολουθούσε, αποφάσισα να αποδεχτώ την πρόταση. Στην πρώτη συνεδρίαση της Εφορείας, έθεσα, με βάση τα στοιχεία που είχα στο φάκελό μου, θέμα περιουσίας της Βελλάς, δήλωσα δε στο μητροπολίτη και στα υπόλοιπα μέλη της Εφορείας και ζήτησα να γραφεί στα πρακτικά, πως αν έχουν αντίθετη άποψη από αυτήν που ορίζει ο νόμος για την περιουσία της Βελλάς -τους διάβασα μάλιστα και το σχετικό απόσπασμα- τότε να κάνει το διορισμένο αλλά στην ουσία ανύπαρκτο ηγουμενοσυμβούλιο την προβλεπόμενη σ’ αυτές τις περιπτώσεις, αναγνωριστική αγωγή.

Οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Η αγωγή πήρε το δρόμο της. Στο μεταξύ, συνέβη η πολιτική «Αλλαγή» του 1981, συζητήθηκε το θέμα στην τοπική Νομαρχιακή Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ, που ήταν αντίθετη με όσα είχαν συμβεί στη Βελλά και αποφασίστηκε να πάμε στην Αθήνα εγώ και ο καθηγητής Παπαθωμόπουλος και να ζητήσουμε, μέχρις ότου λυθεί το θέμα δικαστικά, να απομακρυνθεί από την Προεδρία της Εφορείας ο μητροπολίτης και να αντικατασταθεί από τη Διεύθυνση της Σχολής ο Διευθυντής, για τον οποίο υπήρχαν κατηγορίες από καθηγητές και σπουδαστές της Σχολής. Ο τότε υπουργός Βερυκάκης, έπειτα από πολύωρη συζήτηση που έγινε στο Γραφείο του, παρουσία και του Διευθυντή της Σχολής, έκανε και τα δυο αιτήματα δεκτά. Έτσι διορίστηκε νέα Εφορεία με Πρόεδρο τον πρώην Πρύτανη Σωτήρη Δάκαρη, Διευθυντή δε το Γραμματέα της Εφορείας, καθηγητή Μανώλη Ριζόπουλο. 

Αναλάβαμε να διεκπεραιώσουμε το σχετικό δικαστικό αγώνα και να προχωρήσουμε στις απαιτούμενες αλλαγές στη λειτουργία της Σχολής, με αυστηρή τήρηση των διατάξεων του σχετικού Διατάγματος λειτουργίας της. Παράλληλα, ύστερα από αίτημά μας το Υπουργείο Οικονομικών διόρισε οικονομικό επιθεωρητή που συνέταξε πολυσέλιδη έκθεση, στην οποία περιγράφονται όλες οι οικονομικές ατασθαλίες της προηγούμενης διοίκησης, ανάμεσα στις οποίες ήταν και η σχετική συμφωνία εκμετάλλευσης της περιουσίας της Σχολής, η οποία κρίθηκε από το Υπουργείο παράνομη και καταργήθηκε.

Ο δικαστικός αγώνας που ξεκίνησε με την αναγνωριστική αγωγή στην οποία υποχρεώθηκε το ηγουμενοσυμβούλιο, έληξε με την τελεσίδικη απόφαση του Αρείου Πάγου-την 603/1985 -με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή και η περιουσία έπρεπε να αποδοθεί στη Σχολή στην οποία νόμιμα ανήκε. Στον αγώνα αυτό μας συμπαραστάθηκε, αμισθί μάλιστα, με τις υποδείξεις και τις παρεμβάσεις του, ο διακεκριμένος δικηγόρος και εκλεκτός συμπολίτης Γιώργος Ντίνος.

Το Υπουργείο Παιδείας, με υπουργό τον Απόστολο Κακλαμάνη, μετά την τελεσίδικη απόφαση του Αρείου Πάγου, έδωσε εντολή να παραδοθεί η Περιουσία της Βελλάς στη Σχολική Εφορεία, με το σκεπτικό που βλέπετε στο παρατιθέμενο έγγραφο. Εξυπακούεται, βέβαια, ότι η εντολή αυτή δεν εκτελέστηκε από το μητροπολίτη. Δεν ήταν, άλλωστε, η μοναδική φορά. Την ίδια χρονιά, ο Αναπληρωτής υπουργός Αθανασόπουλος εξέδωσε απόφαση να παραδώσει ο μητροπολίτης στο Δήμο Ιωαννιτών, το Κληροδότημα Γεωργίου Σταύρου, με βάση νόμο που ψήφισε το ΠΑΣΟΚ, στηριζόμενο στη διαθήκη του Ευεργέτη που είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη. Και αυτή η εντολή είχε την ίδια τύχη. Αν ρωτήσετε γιατί, την απάντηση τη δίνει ο Παρασκευάς Αυγερινός, κορυφαίο στέλεχος της «Αλλαγής», στο βιβλίο του με τίτλο: «Η Αλλαγή τελείωσε νωρίς». Αυτό έγινε μετά τις εκλογές του 1985, οπότε το ΠΑΣΟΚ από Κίνημα Αλλαγής έγινε συνηθισμένο κόμμα εξουσίας, και το ντόπιο κατεστημένο, ανάμεσα στο οποίο και το εκκλησιαστικό, οργίαζε ευτελίζοντας κάθε έννοια συνταγματικά συγκροτημένου και στοιχειωδώς ευνομούμενου κράτους.

«Αυτή είναι η Ελλάδα», θα πει, λίγο αργότερα μέσα στη Βουλή, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Παραμένει ίδια και απαράλλακτη μέχρι σήμερα, πορευόμενη, απ’ το κακό στο χειρότερο, με χρεοκοπίες, με υπέρογκο δημόσιο χρέος, με εξευτελιστικά μνημόνια, με ένα ισχυρότατο παραπολιτικό κατεστημένο, ντόπιο και ξένο, με ένα πολιτικό προσωπικό το οποίο, «δειλό, μοιραίο και άβουλο αντάμα», φοβάται, στο όνομα της εξουσίας, ακόμα και τον ίσκιο του, με αποτέλεσμα το παραπολιτικό κατεστημένο ανενόχλητο ξεπουλάει τα πάντα και δεν δίνει λογαριασμό σε κανένα. Και το χειρότερο απ΄ όλα, καταδικάζει σε αδράνεια και αδιαφορία για τα κοινά -καθιστώντας τον «αχρείον», κατά τον Περικλή- κάθε ενεργό και υπεύθυνο πολίτη, ώστε να μην γίνεται ενοχλητικός, και να μπορεί να ξεπουλάει ανενόχλητο, τη δημόσια περιουσία, που αποκτήθηκε με προσφορές πολιτών όπως αυτήν της Βελλάς, προκειμένου να γίνεται αρεστό, στο κατεστημένο από το οποίο εξαρτάται η εξουσία του. Δικαιώνεται έτσι απόλυτα ο καθηγητής και πολιτικός Θανάσης Κανελλόπουλος, ο οποίος σε μια επιφυλλίδα του, γράφει πως χωρίς «Κοινωνική Δημοκρατία», αποτελούμενη από ενεργούς και υπεύθυνους πολίτες η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, όπως λειτουργεί στον τόπο μας, δεν συνιστά ουσιαστική Δημοκρατία. Δικαιώνεται επίσης ο κοινής αποδοχής συγγραφέας και κριτικός Παναγιώτης Κονδύλης, ο οποίος στο βιβλίο του «τα αίτια της παρακμής της Νεότερης Ελλάδας», θα προσθέσει πως η νεοελληνική πολιτική ιστορία της Ελλάδας, όπως τη γνωρίσαμε μέχρι σήμερα έχει συμπληρώσει τον κύκλο της και πρέπει ριζικά να αλλάξει. Παρόμοιο είναι και το μήνυμα που μας στέλνει, μέσα από το βιβλίο του «Η Ελλάδα των κρίσεων» ο διεθνούς φήμης επιστήμονας Βασίλειος Μαρκεζίνης, ο οποίος, από το 2010, μας προειδοποιεί πως «με αυτό το πολιτικό σύστημα, όπως λειτουργεί, και με αυτό το πολιτικό προσωπικό, όπως συμπεριφέρεται, δεν υπάρχει διέξοδος».

Στο επόμενο άρθρο θα παρουσιαστούν, στα βασικά σημεία, πώς δημιουργήθηκε αυτή η περιουσία της Βελλάς, πώς χρησιμοποιήθηκε, επί δεκαετίες για το καλό των σπουδαστών, πώς κρίθηκε αναπαλλοτρίωτη «εις το διηνεκές δια τας ανάγκας της Σχολής», πώς την οικειοποιήθηκε αυθαίρετα ο μητροπολίτης Σετάκης και άρχισε να την ξεπουλάει και τι πρέπει να γίνει, ώστε να αποκατασταθεί η συνταγματική τάξη και η νομιμότητα, να γίνουν σεβαστές οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις, να προστατεύονται οι δημόσιες περιουσίες, όπως η περιουσία της Βελλάς που δημιουργήθηκαν από τις στερήσεις ντόπιων και απόδημων Ηπειρωτών, και για να πειστούμε οι πολίτες ότι υπάρχουν κάποια από τα στοιχεία που συνιστούν και εμπεριέχονται στην έννοια ενός στοιχειωδώς ευνομούμενου κράτους.