Oι Εθνικοί Ευεργέτες και τα Κληροδοτήματά τους…

on .

Με προεδρικό διάταγμα του έτους 2007, ύστερα από υπομνήματα Μαζικών Φορέων της Ηπείρου, καθιερώθηκε η 30η Σεπτεμβρίου κάθε έτους ως "ημέρα μνήμης των Εθνικών μας Ευεργετών". Οι εκδηλώσεις μνήμης –ορίζεται στο διάταγμα– περιλαμβάνουν "τέλεση δοξολογιών, εκφώνηση ομιλιών και κατάθεση στεφάνου στις έδρες των Νομών και Επαρχείων". Παράλληλα το Σύνταγμα της χώρας μας ορίζει (άρθρο 109) ότι "η διοίκηση και η διαχείριση των Κληροδοτημάτων γίνεται σύμφωνα με τη βούληση των Ευεργετών", ο δε νόμος για τα Κληροδοτήματα ορίζει, με σαφήνεια και αυτός, πως "η πιστή και επακριβής εκπλήρωση της βούλησης των Ευεργετών αποτελεί υποχρέωση του Κράτους". 

Αυτά, βέβαια ορίζει το Σύνταγμα και "ο νόμος που συμφωνεί με αυτό", και αυτά συμβαίνουν σε ένα Κράτος στο οποίο αυτοί που το κυβερνούν ενεργούν σύμφωνα με τα συστατικά αυτά στοιχεία του Πολιτεύματος. 

Τι συνέβη όμως μέχρι τώρα, με τα Κληροδοτήματα και τι συμβαίνει, δυστυχώς, με αυτά, ακόμα και σήμερα; Πάρτε μια πρώτη γεύση, όπως αυτή εκπέμπεται μέσα από επίσημα έγγραφα του ίδιου του επίσημου Κράτους:

"Το έτος 1870 το Υπουργείο Παιδείας ανέθεσε στον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Δημ. Ν. Λεβίδη, να συντάξει “Εκθέσεις Διαχειρίσεως των διαφόρων Κληροδοτημάτων” της αρμοδιότητάς του. Η Έκθεση αυτή, με αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία, συντάχθηκε και υποβλήθηκε στο Υπουργείο Παιδείας". 

“Διά τα πλείστα των Κληροδοτημάτων –αναφέρεται στην Έκθεση– δεν υπάρχουν ούτε διαθήκαι, ούτε αι λογοδοσίαι των διαφόρων εκτελεστών, ουδέ βιβλία ειδικά πλήρη, εξ ων να αρύεταί τις συμπεράσματα επί της καθόλου κινήσεως των Κληροδοτημάτων τούτων, πάσα δε εν τω μέλλοντι νεωτέρα έρευνα επί των διαφόρων πράξεων, των λαβουσών χώραν κατά το διαρρεύσαν χρονικόν διάστημα, από της συστάσεως εκάστου Κληροδοτήματος, θα ήτο απλή ματαιοπονία".

Το έτος 1999 η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής των Ελλήνων ασχολήθηκε, ύστερα από σχετικό αίτημα μαζικών φορέων της Ηπείρου, με το θέμα των Εθνικών Κληροδοτημάτων. Στην από 25 – 6 – 1999 Ομόφωνη Εισήγηση – Πρόταση της Επιτροπής επισημαίνεται ότι:

“Ο συνολικός αριθμός Κληροδοτημάτων είναι 9.203. Όμως, εξ αυτών τα 7.086 βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της εκκαθάρισης. Επίσης υπάρχουν 3.122 σχολικές κληρονομιές, εκ των οποίων 1251 στο στάδιο της έρευνας. Ο έλεγχος και η εποπτεία του Κράτους είναι ανεπαρκέστατος. Οι ετήσιοι προβλεπόμενοι προϋπολογισμοί και απολογισμοί κατά το ν. 2039/39 δεν κατατίθενται από τις Διοικήσεις των Κληροδοτημάτων κανονικά κατ. έτος, αλλά και – όταν κατατίθενται– δεν ελέγχονται αποτελεσματικά”.

Θα περίμενε κανείς, ύστερα από όλες τις παραπάνω επισημάνσεις και εισηγήσεις, η κατάσταση στο χώρο των Εθνικών Κληροδοτημάτων να βελτιωθεί. Συνέβη όμως το εντελώς αντίθετο. Κατά τη συνεδρίαση της 15ης Δεκεμβρίου 2010, της ίδιας Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής των Ελλήνων, που ασχολήθηκε, λόγω της σοβαρότητας του θέματος, για δεύτερη φορά, το έτος 2010, αποδόθηκαν στην αρμόδια για τον έλεγχο και την εποπτεία Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών χαρακτηρισμοί βαρύτατοι που δικαιολογούν πλήρως την τραγική κατάσταση που επικρατεί σ’ αυτόν τον ευαίσθητο χώρο της εθνικής μας ζωής. Εκεί έγινε λόγος για “δόλιες καταστάσεις που δεν αφήνουν τίποτε να προχωρήσει”, για “διαχρονικούς μηχανισμούς με τους οποίους βολεύονται κάποιοι και πλουτίζουν διαχρονικά, δημιουργώντας γύρω από τα Κληροδοτήματα τραγέλαφο και σχιζοφρενικές καταστάσεις που δεν μας επιτρέπουν να μιλάμε για Ευρωπαϊκό Κράτος”

Τα παραπάνω επίσημα στοιχεία αποτελούν μια μόνο –μικρή μάλιστα– γεύση από αυτά που συμβαίνουν με τα Εθνικά Κληροδοτήματα και με το σεβασμό της μνήμης των Εθνικών μας Ευεργετών. Υπάρχουν όμως και άλλες γεύσεις ακόμα πιο πικρές και μάλιστα πρόσφατες.