Το σύνταγμα της Τροιζήνας 1827 και η Ελληνοχριστιανική παράδοση…

Το Μάρτιο του 1827 συνήλθε η λεγόμενη «Εν Τροιζήνι Εθνοσυνέλευσις». Η Συνέλευση αυτή εψήφισε το νέο Σύνταγμα, το οποίο ήταν πιο δημοκρατικό από το προηγούμενο. Η νομοθετική εξουσία δόθηκε σε σώμα αντιπροσώπων του λαού το οποίο πρώτη φορά ονομάστηκε Βουλή. Αναγνωρίστηκε, όμως, ότι η Εκτελεστική εξουσία πρέπει να ασκείται από ένα πρόσωπο, τον Κυβερνήτη. Έπειτα από πολλές συζητήσεις, εξέλεξαν τον Ιωάννη Καποδίστρια (30 Μαρτίου 1827) για εφτά χρόνια.

Μετά την απομάκρυνσή του από το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας, ο Καποδίστριας διέμενε στη Γενεύη της Ελβετίας. Εκεί τον συνάντησε η αντιπροσωπεία της Εθνοσυνέλευσης και του απέδωσε το έγγραφο της εκλογής του.

Μετά την ψήφιση του Συντάγματος, η Εθνοσυνέλευση εκοινοποίησε αυτό με μία ιστορική ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ. Ανάμεσα στα άλλα, αναφέρονται και τα ακόλουθα: «Ως Χριστιανοί ούτε, ήτο, ούτε είναι δυνατό να πειθαρχήσωμεν δεσποζόμενοι από τους θρησκομανείς Μωαμεθανούς, οι οποίοι κατεξέσχιζον και κατεπάτουν τας αγίας εικόνας, κατεδάφιζον τους ιερούς ναούς, κατεφρόνουν το Ιερατείον, υβρίζοντες το θείον όνομα του Ιησού, του Τιμίου Σταυρού και μας εβίαζαν: η να γίνωμεν θύματα της μαχαίρας των, αποθνήσκοντες Χριστιανοί, ή να ζήσωμεν Τούρκοι, αρνηταί του Χριστού και οπαδοί του Μωάμεθ. Πολεμούμεν προς τους εχθρούς του κυρίου μας…».

Οι αντιπρόσωποι του Έθνους την ώρα που αγωνίζονταν τον υπέρτατο αγώνα να ελευθερωθούν ή να πεθάνουν, συνειδητοποίησαν ότι η βασική, η αδιαμφισβήτητη παράδοση των Ελλήνων με την οποία διακρίνονταν ανάμεσα στους λαούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ήταν η Ελληνορθόδοξη παράδοση. Είναι η αυτάδελφη σχέση Ορθοδοξίας και Ελληνικού Έθνους…

Αυτό το συνειδητοποιούμε, αν αναλογιστούμε ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, σε οποιονδήποτε άλλον λαόν μπορούμε να εννοήσουμε χωριστά τη θρησκεία από την εθνική συνείδηση. Όμως, Ελληνισμός και Ορθοδοξία είναι ΕΝΑ αδιαχώριστον και αδιαίρετον.

Η Ορθοδοξία για τον Έλληνα αποτελεί τον ισχυρότερο θεσμό και δεσμό συνοχής, δεδομένου ότι είναι περισσότερο συνειδητή από την εθνική συνείδηση, αφού η Ορθοδοξία στους χαλεπούς καιρούς της ιστορίας του ήταν αυτή που εξέθρεψε την εθνική συνείδηση και καλλιέργησε και διατήρησε όσα στοιχεία χρειαζότανε τότε ο Ελληνισμός για να επιβιώσει…

Ο Ελληνισμός έζησε δουλεία τεσσάρων αιώνων κάτω από το πέλμα του πιο βαρβαρου δυνάστη. Το σκοτάδι ήταν τόσο βαθύ που είναι θαυμαστή διάσωσή του και προπάντων η διατήρηση της γλωσσικής και πνευματικής κληρονομιάς, αλλά και η εθνική και θρησκευτική του ιδιομορφία. Την απάντηση σε όλα αυτά μας δίνει η περίπτωση του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης Αθανασίου Διάκου. Στη μάχη της γέφυρας της Αλαμάνας αιχμαλωτίστηκε. Όταν του πρότειναν να αλλαξοπιστήσει, απάντησε με τον μοναδικό και ανεπανάληπτον εκείνον τρόπο του «Εγώ Γραικός (=Έλληνας) γεννήθηκα, Γραικός θε να πεθάνω».

Με τη λέξη Γραικός εννοούσε και Χριστιανός. Του ζητούσαν να αλλάξει την πίστη, όχι την εθνικότητα. «Γίνεσαι Τούρκος, Διάκο μου, την πίστη σου να αλλάξεις, να προσκυνήσεις στο τζαμί, την εκκλησιά ν’ αφήσεις;». Αλλά δεν χρειάστηκε να κάμει διάκριση και να πει Χριστιανός. Λέγοντας Γραικός (= Έλληνας) αυτομάτως εννοούσε και Χριστιανός. Είναι η κλασικότερη μαρτυρία για το θέμα αυτό.

Όσοι εξισλαμίστηκαν (και είναι πολλοί) έπαψαν να είναι Έλληνες. Κλασικό παράδειγμα έχουμε τους Τσιάμηδες. Μέχρι το 1611, ήταν Έλληνες Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Μετά την επανάσταση του Διονυσίου του Φιλοσόφου (Σκυλοσόφου κατά τους Τούρκους), για να διατηρήσουν κάποια προνόμια, αλλαξοπίστησαν. Με την πάροδο του χρόνου έχασαν και την εθνική τους συνείδηση και καλλιέργησαν την αλβανική. Αυτοί που εξισλαμίζονταν γινότανε πιο εχθρικοί και από τους Τούρκους…

Η εκκλησία, βλέποντας αυτόν τον κίνδυνο, έστρεψε την προσοχή της στο θέμα αυτό. Έγινε η Κιβωτός, η οποία διαφύλαξε και διέσωσε τον Εληνισμό στη διάρκεια της μεγάλης φοβερής τρικυμίας τεσσάρων αιώνων. Μπροστά στην καταιγίδα και τον αφανισμό, που απειλούσε τους ραγιάδες η Εκκλησία υπήρξε «η όρνις, η επισυνάγουσα τα στρουθία υπό τας πτέρυγάς της». Στο θέμα του εξισλαμισμού βοήθησε πολύ και ο Άγιος Κοσμάς. Ελληνισμός και Χριστιανισμός έγιναν ΕΝΑ από την ημέρα της γεννήσεως του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Όταν οι τρείς Μάγοι έφεραν στη Βηθλεέμ τα δώρα τους, ο Ελληνισμός έφερε στη Φάτνη την ψυχική και πνευματική καλλιέργεια μιας περίπου χιλιετίας, που θα ήταν προπαρασκευή για να δεχθεί ο άνθρωπος το χριστιανικό μήνυμα. Το αρχαίο ελληνικό πνεύμα έδωσε στον άνθρωπο καλλιέργεια, ψυχοπνευματική ικανή να δεχθεί, να μεταλάβει τα θεία μηνύματα…

Ούτε οι Εβραίοι, ούτε οι Ρωμαίοι μπορούσαν να δώσουν κάτι ανάλογο. Η αλήθεια κρύβεται σ’ αυτό που είπε ο Χριστός, όταν οι μαθητές του Ανδρέας και Φίλιππος του ανήγγειλαν, ότι μερικοί Έλληνες ζητούσαν να τον γνωρίσουν: «Ελήλυθεν η ώρα, ίνα δοξασθή ο Υιός του ανθρώπου».

Εκτός από αυτά, το ελληνικό αλφάβητο και η ελληνική γλώσσα την εποχή εκείνη ήταν παγκόσμια πνευματική κατάκτηση. Ολόκληρη η Καινή Διαθήκη στην ελληνική γλώσσα εκυκλοφορήθηκε παγκοσμίως. Έτσι, από τότε Ελληνισμός και Ορθόδοξος Χριστιανισμός ενώνονται και προχωρούν μαζί μέχρι σήμερα. Αργότερα, επί Πτολεμαίου του Φιλαδέλφου, μεταφράστηκε στα ελληνικά και η Παλαιά Διαθήκη. Είναι η γνωστή ως «Μετάφρασις των Εβδομήκοντα».

Οι αρνητές του Χριστιανισμού αναπτύσσουν διάφορες θεωρίες απαξίωσης του Χριστιανισμού. Μία από αυτές λέει ο Χριστιανισμός ωφελήθηκε από τον Ελληνισμό, πήρε πολλά από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, αλλά δεν ωφέλησε τίποτε τον Ελληνισμό. Όλα αυτά είναι αβάσιμα και αντίθετα προς την πραγματικότητα.

Φυσικά, είναι πασίγνωστο ότι ο Ελληνισμός είχε δημιουργήσει τις ευνοϊκές προϋποθέσεις για την εξάπλωση του Χριστιανισμού! Με την «ένοπλη εξερεύνηση» του Μεγ. Αλεξάνδρου είχε διαδοθεί και στους λαούς της Ανατολής η Ελληνική γλώσσα. Παράλληλα και η ελληνική φιλοσοφία τους είχε καταστήσει ικανούς να κατανοήσουν και να ενστερνίζουν τις θεόπνευστες αλήθειες του Ευαγγελίου.

Αλλά και ο Ελληνισμός ωφελήθηκε από τον Χριστιανισμό. Στους χρόνους της επίγειας παρουσίας του Χριστού, ο ελληνικός κόσμος βρισκόταν σε παρακμή. Αυτό ήταν συνέπεια της Ρωμαϊκής κοσμοκρατορίας. Εκτός από το γεγονός ότι οι Έλληνες ήταν υποτελείς, διάφορα φιλοσοφικά ρεύματα από τη Δύση και από την Ανατολή επέφεραν σύγχυση και το αρχαίο ελληνικό πνεύμα είχε χάσει τη λάμψη του.

Έτσι, ο Χριστιανισμός την ώρα εκείνη ανταπέδωσε τη χάρη που είχε λάβει από την ελληνική φιλοσοφία, γιατί έδωσε νέα πνοή στον ελληνικό κόσμο, που βρισκότανε σε παρακμή. Ο χριστιανισμός ανασυγκρότησε, ανασύνθεσε, αναζωογόνησε τον ελληνισμό και έτσι από την ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία γεννήθηκε η Ένδοξη Ελληνική Βυζαντινή Αυτοκρατορία, η οποία εξεπολίτισε την Ευρώπη… 

Από όσα είδαμε στα παραπάνω αποδεικνύεται ότι η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας είδε τον Ελληνισμό στις πραγματικές του διαστάσεις. Η συνάντηση με τον Χριστιανισμό υπήρξε γονιμότατη και δημιουργική. Ο χριστιανισμός επωφελήθηκε από την ελληνική γλώσσα και από όλα τα στοιχεία της ελληνικής παιδείας, για να διαμορφώσει με ακρίβεια και σαφήνεια τη δογματική του διδασκαλία.

Όσον αφορά δε στον λαό είναι σαφές ότι οι Έλληνες αποδέχθηκαν αβίαστα την εξ Αποκαλύψεως Χριστιανική πίστη και Αλήθεια και πολύ γρήγορα εγκατέλειψαν τα αρχαία είδωλα. Άλλωστε, μεγάλες μορφές της ελληνικής φιλοσοφίας τους είχαν προετοιμάσει γι’ αυτό.

Στην ιστορική πορεία του ο Ελληνισμός είχε επιφανειακές αλλοιώσεις, αλλά κράτησε τη «μαγιά» που λέει και ο Μακρυγιάννης, την εθνική του ταυτότητα και την αίσθηση της ιστορικής συνέχειας. Αυτό το μέγα θαύμα της Ελληνικής Διάρκειας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Όταν έπεσε το Βυζάντιο, η Εκκλησία αντικατέστησε τον κρατικό οργανισμό σαν υποκατάστατος μηχανισμός της Εθνικής ενότητας. Τα σύμβολα της Αυτοκρατορίας τα κράτησε η Εκκλησία και τα διατήρησε μέσα στους μαύρους αιώνες της σκλαβιάς. Και μέσα σ’ αυτούς τους αιώνες τους φοβερούς, αυτή στάθηκε το πνευματικό και εθνικό κέντρο της μαρτυρικής φυλής. Σε πολλές κρίσιμες ώρες το ράσο στάθηκε η εθνική σημαία της Ελλάδας στα χρόνια της σκλαβιάς.

Αν υπάρχουμε σήμερα σαν Ελληνική φυλή, είναι γιατί κρατηθήκαμε από το άμφιο της θρησκείας μας όλα αυτά τα χρόνια.