Από το... πρώτο στασίδι!

Στο πρώτο στασίδι, μπροστά στην τηλεόραση, στα τοπικά μας κανάλια, καθήλωσε πολλούς η σημαντική και ιστορική και πολυήμερη επικαιρότητα της επίσκεψης του Παναγιώτατου Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, στην πόλη μας. Και ήταν πράγματι ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός για τα Γιάννενα, με κεντρική εκδήλωση τα θυρανοίξια του ναού στο όνομα του Αγίου Παϊσίου, με μια πλούσια ακολουθία τελετών και παραστάσεων και επικοινωνιακών σποτ. Στις «ΠΕΡΙ-πλανήσεις ενός ανώνυμου μέτοικου» (στην τακτική χρονογραφική στήλη του «Π.Λ.» Δευτέρας) γίνεται εν είδει απολογισμού, μ’ ένα ξεχωριστό τρόπο, η καταγραφή παραλείψεων, αστοχιών και υπερβάσεων κατά την πρόσφατη επίσκεψη Βαρθολομαίου στα Γιάννενα. Αξίζει τον κόπο η αναδημοσίευση και στον ημερήσιο «Π.Λ.» για να αξιολογηθεί, να κριθεί και να σχολιαστεί.

- Πλούσιο ήταν το τηλεοπτικό θέαμα και πλουσιότερη η ανάγνωση κειμένων, οι ψαλμωδίες, οι συναυλίες, οι πανηγυριώτικες εκδηλώσεις, τα εγκαίνια και οι αγιασμοί, που χαμήλωσαν τη μεγαλοσύνη της παρουσίας στα Γιάννενα του προκαθήμενου στον ανώτατο θρόνο της Ορθοδοξίας στη Βασιλεύουσα.

-Και ήταν, αυτή η ποικίλη παράσταση που έδωσε αφορμή να διατυπωθεί η άποψη του «κοσμικού χαρακτήρα» των τελετών. Η επίμονη προβολή των κοσμικών πεπραγμένων της Μητρόπολης, που ένταξε ακόμη στην τελετουργία και κάποιες «αναπτυξιακές» και «εμπορικές» δραστηριότητές της, προκάλεσαν την ενθύμηση της λαϊκής σοφίας, «ή παπάς ή… ζευγάς»! Καταγράφεται ακόμη και η άποψη, για μετατροπή μιας ιστορικής επίσκεψης «σε ένα κακόγουστο πανηγυράκι». 

- Η ιστορική αυτή επίσκεψη θα νοθευτεί «ιστορικά», με αυτές τις επικαιροποιημένες παρατηρήσεις, και είναι όλα αυτά που νόθευσαν και σκίασαν τη σκέψη και τον λογισμό όλων, και ιδιαίτερα, όλους εκείνους τους ηλικιωμένους που ζουν περιορισμένοι στο σπίτι μια ιδιότυπη καραντίνα και έπιασαν το «πρώτο στασίδι» στην μικρή οθόνη, να παρακολουθήσουν τις τελετές, κάνοντας τον σταυρό τους, για όσα κοσμικά έβλεπαν και όσα διαφημιστικά άκουγαν, για τους εμπνευστές αυτής της παράστασης.

- Όλοι περίμεναν να δουν μια Μεγαλειώδη Βυζαντινή τελετουργία, με ύμνους που ενισχύουν το θρησκευτικό και εθνικό φρόνημα του λαού, σε μια περίοδο ανησυχίας που περνάμε, ως να λειτουργούνται στην Αγιά Σοφιά.

 - Και ήταν πράγματι, μια τέτοια στιγμή, από τις λίγες που το στασίδι αναπήδησε, όταν σε αγιασμό, ακούστηκε από τα χείλη του Παναγιώτατου, το Βυζαντινό μέλος «Νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος...»!

-Όλες όμως αυτές και άλλες «κοσμικότητες», και οι παρεκκλίσεις από μια αναμενόμενη μεγαλειώδη Ορθόδοξη Χριστιανική τελετουργία, όσο και αν δυσαρέστησε ο επικοινωνιακός «νεοτερισμός» και η επίμονη επικοινωνιακή προβολή τύπου «Ακολουθεί Δ.Τ.Π.». τους καθηλωμένους στα στασίδια της τηλεόρασης, είχε τελικά και μια άλλη ανορθωτική διάσταση του λογισμού, μια αναδρομή σε άλλες εποχές, στην ενθύμηση κάποιων απόντων και σε κάποια έργα που δεν παραγράφονται με τη σιωπή και την άγνοια.

 -  Ας αναφερθούν μερικές από αυτές τις αναδρομές της μνημοσύνης που γέμισαν τη σκέψη εκεί σε αυτά τα στασίδια, μερικές από τις εικόνες που άφησε η επίσκεψη.

- Στη Μητρόπολη Ιωαννίνων υπηρέτησαν δύο αρχιερείς οι Σπυρίδων και Σεραφείμ, οι οποίοι αναδείχθησαν από την Ιερά Σύνοδο αρχιεπίσκοποι στο θρόνο των Αθηνών με σημαντικό έργο στην Μητρόπολη και σε πολύ δύσκολους για την πατρίδα μας χρόνους. Στην τριήμερη τελετουργία δεν μνημονεύθηκε μία φορά το όνομά τους. Ειδικά στην Βελλά που πήγαν για τον αγιασμό μιας παράταιρης εμπορικής δράσης, ουδεμία μνεία έγινε για την κατάργηση της Ακαδημίας, ούτε βέβαια για τον Σπυρίδωνα εμπνευστή και δημιουργό της και Εθνικό αγωνιστή στα μούρα χρόνια της σκλαβιάς.

 - Και πολλές άλλες τέτοιες αναδρομές στην ιστορία βγαίνουν στον φανό της σκέψης στο πρώτο στασίδι. Από αυτόν το διαλογισμό σε πολλά στασίδια μπροστά βγαίνει και ο Ηπειρώτης Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας που γνώρισε τη βαρβαρότητα της ημισελήνου στις 6 Σεπτεμβρίου 1955 με το προγκρόμ εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και την καταστροφή, λεηλασία και πυρπόληση εκκλησιαστικών μνημείων, σχολείων, οικιών, καταστημάτων. Αλλά ο Αθηναγόρας ήταν και αυτός που πρώτος συναντήθηκε με τον Πάπα Ιωάννη σε μια επικοινωνία των Εκκλησιών. Στη τελετουργία έλειψε μια αναφορά, ή μία επίσκεψη στο σπίτι του στο χωριό του, με ένα τρισάγιο μιας στάσης μνημοσύνης. Πρόκειται για κορυφαίες Ηπειρωτικές προσωπικότητες του Γένους των Ελλήνων που τώρα επικαλούμαστε την ευλογία και τη Θεία συνδρομή. Δεν σχολιάζεται το τρισάγιο στο νεκροταφείο του νησιού. Αλλά γράφηκε, «χρεώθηκε», στο χρονικό αυτής της επίσκεψης.

 - Για το καινοφανές Μουσείο, το οποίο βαπτίστηκε «ΚΕΝΤΡΟΝ προστασίας και προβολής ιστορίας και τέχνης!», τελικά διαπιστώθηκε ότι δεν αποτελεί μια αποκλειστική συλλογή κειμηλίων και αφιερωμάτων της Ορθοδοξίας μας, ενώ αφέθηκαν πολλές ανοιχτές «χαραμάδες» και άδειες «θήκες» για μια πανθρησκευτική έκθεση συμβόλων και τοτέμ και βοντού. Κάτι τέτοιο επεσήμανε ο Παναγιώτατος ο οποίος στο σύντομο λόγο του είπε ότι τα εκκλησιαστικά χριστιανικά κειμήλια και αφιερώματα δεν είναι αντικείμενα μουσείων. Ούτε οι εικόνες και οι αγιογραφίες, θέματα τεχνοτροπικής μελέτης και κριτικής. Είναι αντικείμενα λατρείας με όλη έκταση και ένταση του σεβασμού της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης.

-Η απλή επίσκεψη και τουριστική «ξενάγηση» στις αξιόλογες μονές του νησιού, ήταν μια ενδιαφέρουσα παρένθεση της επίσκεψης του Οικουμενικού Πατριάρχη, και τα τοπικά κανάλια είχαν την ευκαιρία να γεμίσουν το τηλεοπτικό αρχείο τους. Το στασίδι όμως περίμενε, αλλά δεν είδε, μια επικέντρωση στις αγιογραφίες που απεικονίζονται οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι σημαντικό δείγμα της σύζευξης Χριστιανικής λατρείας και αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Το σχόλιο αφήνεται στους ειδικούς μελετητές του Ηπειρωτικού διαφωτισμού, του θρύλου του κρυφού σχολείου, των δάσκαλων του Γένους και των εμπνευσμένων αγιογράφων. Ένα όμως σχόλιο έρχεται και κάθεται στο διπλανό στασίδι. Αυτές όλες οι ενδιαφέρουσες εικόνες που μέσα τους κρύβουν τους πόθους και τους αγώνες του Γένους, που είναι ενσωματωμένες στους απελευθερωτικούς αγώνες των επετειακών εκδηλώσεων της επανάστασης του 1821, γιατί δεν περιλήφθηκαν στη μερίδα, του νησιού, στις περιώνυμες γιορτές και αφέθηκε το νησί να διαφημίζει το σπαθί και το τσιμπούκι του Αλή;

-Οι αναδρομές στο στασίδι του παλιού λογισμικού του ανθρώπινου εγκεφάλου, θα κλείσει αυτή την περιπλάνηση με μια άλλη σύζευξη με αυτή την επικαιρότητα. Η ονομασία της πλατείας στην νέα εκκλησία, με το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη από τον Δήμαρχο Ιωαννίνων, ήταν μια επιλογή και απόφαση της αρμόδιας επιτροπής ονοματοδοσίας. Σε πρώτη ανάγνωση ήταν μια καλή απόφαση. Όμως στο στασίδι έγινε μια πρόσθετη αναδρομή. Στον τύπο ίσως άσχετη. Στην ιστορία όμως της ονομασίας πλατειών και οδών της πόλης, κάποιος πρέπει να απαντήσει στο ερώτημα, γιατί απουσιάζει από την πολεοδομία της Οθωμανικής Μεγαλόπολης το όνομα του Στρατηλάτη Κωνσταντίνου του Ελευθερωτή της πόλης; Ας τους φωτίσει ο Άγιος Παϊσιος βρουν μια θέση. Τέλος από το στασίδι δεν έμεινε έξω και η τελετουργία του Πανεπιστημίου. Το στασίδι θυμήθηκε ότι όταν ήλθε ο Αθηναγόρας, ήταν φτωχές οι ιστορικές προσεγγίσεις. Στην περίπτωση μάλιστα που ομογενειακές συλλογικότητες πρόσφεραν σημαντικό ποσό για τη δημιουργία Βιβλιοθήκης με το όνομα Αθηναγόρειος, απορρίφθηκε. Τότε κυριαρχούσε η «ευτυχή» φιλοσοφική σκέψη!