ΕΙΚΟΝΕΣ: Από την κλοπή στην…. παρακράτηση!

Κατά τα τελευταία χρόνια, όπως μας πληροφορεί η έγκριτη εφημερίδα Ιωαννίνων «Πρωινός Λόγος», εκλάπησαν εικόνες μεγάλης αξίας από εκκλησίες και μοναστήρια του νομού Ιωαννίνων (και όχι μόνο) και φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό, καθώς και άλλα ιερά κειμήλια. Πολλών, μετά από σχετικές έρευνες, έγινε ο επαναπατρισμός τους…

Το πρόβλημα, όμως, της επιστροφής στο «σπίτι» τους (μοναστήρι ή ναό) συνεχίζεται, τώρα, άκουσον! άκουσον! από την Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων, η οποία αποφάσισε, χωρίς τη συγκατάθεση εκκλησιαστικής ή μοναστηριακής επιτροπής, «αντί να επιστραφούν στις ενορίες, όπου ανήκουν και στους πιστούς τους, να περιέλθουν στη διαχείριση της ιδίας, με στόχο να εκτεθούν, αργότερα, σε εκκλησιαστικό μουσείο, που σχεδιάζει να δημιουργήσει! Επικαλείται, μάλιστα, λόγους ασφαλείας των συγκεκριμένων θησαυρών. Αντίστοιχη απόφαση έχει ληφθεί και για άλλα κειμήλια απ’ όλο σχεδόν τον Νομό, τα οποία από καιρό συγκεντρώνει η Μητρόπολη για τις ανάγκες του μουσείου της» («Πρωϊνός Λόγος», 2/3/2022, σελ. 11).
Το περασμένο καλοκαίρι, ο πολύ δραστήριος ενορίτης-επίτροπος, «ψυχή» της ενορίας Αγ. Γεωργίου Μανασσή Ζαγορίου, Νικόλαος Ματσόπουλος, μας πληροφόρησε το εξής: «Ένα παλαιό Ευαγγέλιο, μεγάλης αξίας, δόθηκε για συντήρηση στην Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, και, τελικά, με την βοήθεια του ιερέα του ναού, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της νόμιμης εκκλησιαστικής επιτροπής, βρέθηκε στην Ι. Μητρόπολη Ιωαννίνων». Έκτοτε δεν επεστράφη, παρά τις προσπάθειες του εν λόγω επιτρόπου.
Αν όντως, έτσι έχουν τα πράγματα, αυτό θεωρείται, νομικά, «υπεξαίρεση». Όταν λοιπόν, δέχεσαι «εξ οικείων τα βέλη» τότε δύσκολα βρίσκεται κοινός τόπος συνάντησης, αλληλοπεριχώρησης και επικοινωνίας, παρότι ο εκκλησιαστικός χώρος πρέπει να καλλιεργεί την αλήθεια, την αγάπη, την ειρηνική συνύπαρξη, τις αρχές της δικαιοσύνης και του αλληλοσεβασμού.
Από δημοσιογραφικές πληροφορίες και δημοσιεύσεις άρθρων, κατά καιρούς, από έγκριτους αρθρογράφους, από λεκτικές αμετροέπειες και πράξεις, οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα, σεβαστοί πατέρες των γραφείων της Ι. Μητρόπολης Ιωαννίνων, ότι «έχετε απολέσει την έξωθι καλήν μαρτυρίαν». Έχετε χάσει κάθε πνευματική επαφή με τον λαό της τοπικής εκκλησίας, ο οποίος έχει άρει την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό σας (από το παρελθόν και το παρόν)… Και πώς να μην συμβαίνει αυτό, για το θέμα που μας απασχολεί, αφού, κατά δημοσιογραφικές πληροφορίες πάντοτε, και σε όλο σχεδόν τον ελλαδικό χώρο, ιερατικά πρόσωπα φέρονται αναμεμειγμένα σε παράνομες αγοραπωλησίες ιερών εικόνων! (Προσωπικά, δεν θέλουμε να πιστεύουμε σε τέτοιες ανήθικες πληροφορίες…). Χάθηκε, δυστυχώς, η εμπιστοσύνη και σε εκκλησιαστικά/ιερατικά πρόσωπα. Σε πρόσφατη έρευνα, στο ερώτημα «αν έχετε εμπιστοσύνη στην Εκκλησία», απάντησε, καταφατικά, ένα πολύ μικρό ποσοστό! Δεν ξέρω «αν βάζουμε τον λύκο τσομπάνη» και ποιος μας εγγυάται το αντίθετο, όταν πρόσωπα της Εκκλησίας μας, μετά μεγάλης λύπης το λέμε και αυτό, δεν ανταποκρίνονται στην ιερή και μεγάλη αποστολή τους στην κοινωνία και το έθνος μας, δεν έχουν ήθος με την στενή και ευρύτερη έννοια του όρου, διαλύουν οικογένειες, δημιουργούν τεράστια οικονομικά σκάνδαλα κ.λπ. (μάρτυρες, συχνά πυκνά τα Μ.Μ.Ε.).
Δυστυχώς και εσείς, πρόσωπα του μητροπολιτικού περιβάλλοντος, δεν έχετε επιδείξει «στοιχεία…αγιότητας» στις μητροπολιτικές σας υπηρεσίες˙ τουναντίον «στοιχεία…επαγγελματισμού και αγενούς ως δημοσιοϋπαλληλικής συμπεριφοράς» υπάρχουν, ουκ ολίγα, κατά πληροφορίες διαφόρων πιστών. Θα αρκούσε, μόνη της, η μαρτυρία του ευλαβούς Κων/νου Γ. Βίκα ( Κ.Γ.Β.), μέλους επί τριάκοντα έτη της μοναστηριακής επιτροπής και «ψυχή» του μοναστηριού Βισικού Καλουτά Ζαγορίου. «Είναι αυτός που ζήτησε τις εικόνες και τον πετάξατε έξω από το γραφείο διαολοστέλνοντάς τον...», και δεν ζητήσατε μέχρι σήμερα μια χριστιανική συγγνώμη, την οποία, όμως, διδάσκετε και απαιτείτε να εφαρμόζει στη ζωή του ο πιστός λαός! Ο Κ.Γ.Β. είναι επιστήμονας Οφθαλμίατρος, καταξιωμένος στη γιαννιώτικη κοινωνία, βαθειά θρησκευόμενος (με τακτικές επισκέψεις στο Άγιον Όρος), καταγόμενος από τον Καλουτά Ζαγορίου, όπου ανήκει και το ιστορικό μοναστήρι Βισικού, του 12ου μ.Χ. αιώνα, το οποίο, χάρη στις ενέργειες και του ιδίου, στους κόπους, τον χρόνο και τα έξοδά του, ανορθώθηκε, ανακαινίστηκε πλήρως και περιεσώθη (έτοιμο, σήμερα, προς μοναχική επάνδρωση). Έπρεπε, λοιπόν, σεβαστέ πρωτοσύγκελλε, να γνωρίζετε όλη την ιστορία και τα πρόσωπα γύρω από το μοναστήρι και τη συντήρησή του, ως καθ’ ύλην αρμόδιος, και όχι να ρωτάτε περιφρονητικά και απαξιωτικά «ποίος είσαι εσύ…»!
Όπως μας πληροφορεί ο τακτικός συνεργάτης του «Πρωΐνού Λόγου», Γιώργος Παππάς «επισκέφτηκε την Μητρόπολη, ο Κ.Γ.Β., για να συζητήσει την τύχη δύο επαναπατρισθεισών εικόνων από ξένες γκαλερί και έτυχε απρεπεστάτης μεταχείρισης από ιερωμένο στέλεχός της» (2/3/2022, σελ. 3, με τίτλο: «Οι Ιερές Εικόνες»). Στην ίδια στήλη παραθέτει και τα σοβαρά επιχειρήματά του κατά της συγκέντρωσης των ιερών εικόνων και κειμηλίων, ιερών λειψάνων κ.λπ., ώστε να εκτεθούν μελλοντικά για το κοινό! Το παράλογο σκεπτικό της Μητροπόλεως Ιωαννίνων συνίσταται στο εξής: Να απογυμνωθούν οι εκκλησίες και τα μοναστήρια (τα οποία υπήρξαν προπύργια και ορμητήρια στους αγώνες του έθνους) από τα ιερά τους, που προκαλούν ιερό δέος, ενθυμήσεις καλές, προσελεύσεις τουριστών, σημεία αναφοράς επισκεπτών κ.ά., για να τα «μουσειοποιήσει» η Μητρόπολη Ιωαννίνων. Αυθαιρεσία, εγκρύπτουσα παραλογισμό και υπολογισμό συνάμα, η απογύμνωση ναών και μοναστηριών από κάθε τι ιστορικό και ιερό! «Στο κάτω (κάτω) της γραφής» τα περισσότερα ιερά κειμήλια είναι δωρεές ευσεβών χριστιανών, για τους λόγους που εκείνοι ήξεραν, αλλά και που ήθελαν συγκεκριμένα τις εικόνες να τις βλέπουν, να τις προσκυνούν και να τις ασπάζονται, να επικαλούνται τα εικονιζόμενα άγια πρόσωπα οι ίδιοι οι δωρητές και οι επίγονοί τους, αλλά και οι άλλοι ομόθρησκοι, μάλιστα δε συγχωριανοί τους.
Δεν γνωρίζω αν, νομικά, η αφαίρεση εικόνων των δωρητών από συγκεκριμένο ναό ή μοναστήρι που ήταν προτίμηση του δωρητή, συνιστά «παρανομία»˙ ηθικά, όμως, και χριστιανικά συνιστά προσβολή προς το πρόσωπο του δωρητή η αυθαιρεσία αυτή και στέρηση των θρησκευτικών δικαιωμάτων του καθενός, που θέλει να προσκυνήσει την τάδε εικόνα την ενυπάρχουσα στο ναό. Το θρησκευτικό συναίσθημα της καρδιάς δεν δαμάζεται με τίποτε και ούτε περιθωριοποιείται.
Για την ευθύνη της διαφύλαξης θα υπάρξουν τρόποι και άνθρωποι να την καλύψουν. Αλλοίμονο, αν εικόνες μεγάλης αξίας (εικονογραφικής και κυρίως ιστορικής και θαυματουργικής) μεταφέρονται και διατηρούνται ως μουσειακό είδος, γιατί, τότε, θα έχαναν την ουσία της αποστολής τους και θα στερούνταν οι προσκυνητές την ευλογία τους (αλλοίωση σχέσης εικόνας και προσκυνητή). Ευστοχότατη ήταν η απάντηση, προς το έωλο και παράλογο επιχείρημα της Ι. Μητρόπολης Ιωαννίνων που έδωσε ο Κων. Βίκας από το μοναστήρι του οποίου εκλάπησαν πολύτιμες εικόνες, μερικές από τις οποίες, μόνο τρεις, ευτυχώς βρέθηκαν και επαναπατρίστηκαν, χωρίς, όμως, να έχουν πάει ακόμη στη θέση τους: «Είναι περιουσία του τόπου μας. Από εκεί εκλάπησαν, εκεί πρέπει να γυρίσουν. Αυτό που γίνεται είναι δεύτερη κλοπή»! («Πρωϊνός Λόγος», 2/3/2022, σελ. 11). Τα κοινά κλεμμένα πράγματα, όταν βρεθούν, επιστρέφονται στον κάτοχο/ιδιοκτήτη τους. Εδώ γιατί συμβαίνει αυτό το παράλογο και μάλιστα σε χριστιανικό περιβάλλον;
Αναφερθήκαμε, παραπάνω, στο περιστατικό της παρουσίας του Κωνστ. Βίκα, στο γραφείο του πρωτοσυγκέλλου, για να ζητήσει δικαιωματικά, ως μοναδικό μέλος της μοναστηριακής επιτροπής μονής Βισικού Καλουτά Ζαγορίου, τις επαναπατρισθείσες εικόνες, να πάνε στη θέση τους, δηλαδή στο μοναστήρι. Αντί τούτου «εισέπραξε» κακή, αγενέστατη, υβριστική και αντιχριστιανική συμπεριφορά. Απεπέμφη από το γραφείο σκαιότατα και απρεπέστατα! Ήθος απαράδεκτο για ορθόδοξο κληρικό αλλά και αντι-ευαγγελικό, αφού ο Χριστός βεβαιώνει πως «τόν ἐρχόμενο πρός με οὐ μή ἐκβάλω ἔξω» (Ιωάν. 6,37 ). Το θλιβερό αυτό περιστατικό μας παραπέμπει στις υπ’ αριθμ. 56 και 57 προφητείες του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού (κατά την αρίθμηση του μακαριστού μητροπολίτη πρ. Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτη, σε σχετική μελέτη του), επαληθεύοντάς τες πλήρως: «Θάρθη καιρός που δεν θα υπάρχει αυτή η αρμονία που είναι σήμερα μεταξύ λαού και κλήρου» (αριθ. 56), και «Οι κληρικοί θα γίνουν οι χειρότεροι και οι ασεβέστεροι των όλων» (αριθ. 57). [Βέβαια, δεν πρέπει να γενικεύεται το θέμα, γιατί υπάρχουν και κληρικοί αγωνιστές και άγιοι, στους οποίους υποκλινόμεθα ευλαβώς].
Ας κλείσουμε το παρόν, δίνοντας τον λόγο στον ίδιο τον υβρισθέντα και υποτιμηθέντα, τον εξαίρετο για εμάς κύριο και αγωνιστή της Ορθοδοξίας, «ψυχή» του Βισικού, ο οποίος σε επιστολή του προς την εφημερίδα «Πρωϊνός Λόγος» (10/3/2022, σελ. 3) γράφει τα εξής σημαντικά και αξιοπρόσεκτα, δίνοντας συγχρόνως ιδανικές λύσεις στο δημιουργηθέν θέμα, με τις οποίες συμφωνούμε απολύτως:
«Αισθάνομαι έντονα αδικημένος και προσβεβλημένος για λογαριασμό του Βισικού μας, όταν, χρόνια τώρα, έχω συμβάλει σημαντικά στη συντήρηση και την ανάδειξη αλλά κυρίως στην ανεύρεση μερικών, μέχρι στιγμής, κλαπεισών εικόνων από το εξωτερικό. Την ίδια στιγμή, η Μητρόπολη, ενώ ουδέν έπραξε προς τούτο, σήμερα εμφανίζεται ως σωτήρας και συνεπώς ιδιοκτήτης, χωρίς την έγκριση των αρμοδίων οργάνων, παρά τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, και μάλιστα με τρόπο συχνά αυταρχικό, αγενή και βάρβαρο, μη συνάδοντα με τον θεσμό, τα πρόσωπα και τον τόπο. Βεβαίως και σήμερα οι κάτοικοι των χωριών λιγοστεύουν, όσο όμως καιρό τα μοναστήρια και οι εκκλησιές τους μένουν ανοικτές και λειτουργούν, θέλουν και απαιτούν τα προσκυνήματά τους, δωρεές πιστών γενεών και γενεών, να μείνουν στον τόπο τους και όχι στο όνομα κάποιας ασφάλειας, να αφαιρούνται, για να στολίσουν τοίχους γραφείων και βιτρίνες μουσείων, που πιθανώς θα δημιουργηθούν στο μέλλον. Άλλωστε σήμερα πολλοί ναοί διαθέτουν σύγχρονα μέσα ασφάλειας και παρακολούθησης».
«Ὁ ἔχων ᾦτα ἀκούειν ἀκουέτω» (Λουκ.8, 8) και πραξάτω αναλόγως.