Η «Κίρκη» της εξουσίας…

Γνωστή από την αρχαία ελληνική μυθολογία η μάγισσα Κίρκη που εκμεταλλευόταν τις βαθύτερες και πιο αδύναμες τάσεις του χαρακτήρα των ανθρώπων και έβρισκε την ευκαιρία, με διάφορα μέσα, όπως ήταν το ποτό, να μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε ζώα.
Αυτή η μάγισσα λοιπόν συνδέθηκε πολλές φορές με τους ανθρώπους της εξουσίας, που μεθυσμένοι απ’ το γλυκό πιοτό της, παραδίδονταν στα δεσμά της «ύβρεως», της γνωστής σήμερα αλαζονείας της εξουσίας. Αυτήν πάλι την ακολουθούσε συχνά η «νέμεσις», που δε σταματούσε παρά μόνο όταν με την ανάλογη τιμωρία επέφερε την σωτήρια «κάθαρσιν».
Ύβρις, νέμεσις, κάθαρσις είναι το γνωστό τρίπτυχο πάνω στο οποίο υφαίνεται το περιεχόμενο της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας που είναι σε τελευταία ανάλυση η τραγωδία της ίδιας της ζωής. Μια τραγωδία που συνοδεύει, σε πολλές περιπτώσεις, την πορεία της νεοελληνικής μας ιστορίας, από τις πρώτες στιγμές της δημιουργίας του Νεοελληνικού μας Κράτους. Και σ’ αυτό σημαντικό ρόλο έπαιξε -και εξακολουθεί να παίζει- η Κίρκη της εξουσίας.
Δε χρειάζεται δε να αναφερθούμε σε παλιότερες εποχές, τότε δηλαδή που η εξουσία βρισκόταν στα χέρια της ξενόφερτης βασιλείας, που είχε τη δυνατότητα να προσφέρει την πρωθυπουργία ακόμα και στον κηπουρό των ανακτόρων. Και αργότερα, με την παρότρυνση και τη στήριξη των ξένων να ανατρέπει λαοπρόβλητες κυβερνήσεις, όπως συνέβη το 1965, με την αποστασία. Το γεγονός αυτό, για όσους δεν το γνωρίζουν, ενέπνευσε το σκιτσογράφο της εποχής εκείνης Φωκ. Δημητριάδη που έφτιαξε το περισπούδαστο σκίτσο με το οποίο παρουσιάζει το «ΑΥΛΑΡΧΕΙΟΝ», τη «Νέα Κίρκη», όπως το ονομάζει, να μεταμορφώνει τους βουλευτές και τους υπουργούς της αποστασίας σε ζώα (φωτό).
Μας είναι αρκετό να περιοριστούμε στα χρόνια της μεταπολίτευσης, τότε δηλαδή που ο λαός με την ψήφο του απαλλάχτηκε από το θεσμό της βασιλείας. Το ρόλο της, δυστυχώς για την πατρίδα μας, ανέλαβε να διαδραματίσει, κατά τρόπο τραγικό μάλιστα, η εξουσία. Και αυτό συνέβη γιατί αυτή είχε απλώσει για τα καλά τα πλοκάμια της και είχε αποκοιμίσει με τη δεξιοτεχνία των εκπροσώπων της το πνεύμα των πολιτών, οι οποίοι για δικούς τους λόγους, υπήρξαμε οι ηθικοί αυτουργοί των όσων συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια και μας οδήγησαν στη σημερινή τραγωδία, τις συνέπειες της οποίας δεν τις έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμη.
Κλεισμένοι, όλα αυτά τα χρόνια, στο καβούκι του εαυτού μας, πιασμένοι στα δίχτυα του πελατειακού κομματικού κράτους που είχαν απλώσει διάπλατα οι φορείς της εξουσίας, με την επιδέξια εναλλαγή στις διάφορες ετικέτες, με τις οποίες μας είχαν διαιρέσει, άλλοτε σε γαλάζιους και πράσινους, άλλοτε σε νέοφιλελεύθερους και σοσιαλδημοκράτες, άλλοτε σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς, δεν είχαμε τη δυνατότητα ή μάλλον τη θέληση να αντιληφθούμε τις προεκλογικές τους υποσχέσεις, απάτες και αυταπάτες με τις οποίες μας υφάρπαζαν την ψήφο μας, για να εφαρμόσουν τελικά, μόλις έπαιρναν στα χέρια τους την εξουσία, τα εντελώς αντίθετα.
Μάταια μερικά φωτεινά πνεύματα, όπως ο ποιητής Μιχάλης Κατσαρός, που είχαν προηγηθεί της εποχής τους, υπήρξαν ασυμβίβαστοι στη ζωή τους και πάσχιζαν να ξυπνήσουν τους εφησυχασμένους, μας ειδοποιούσαν «να πάρουμε μαζί μας νερό γιατί υπάρχει μεγάλη ξηρασία». Και αυτή την «ξηρασία» κάναμε πως δεν τη βλέπουμε. Και αυτό γιατί δεν είχαμε συνειδητοποιήσει πως η Δημοκρατία δεν είναι ποτέ αυτονόητη, αλλά έχει ανάγκη από ισχυρούς θεσμούς που δεν είχαμε και από δραστική κοινή γνώμη που δεν διαμορφώσαμε, γιατί οι πολιτικοί είχαν καταφέρει, μαγεμένοι από την Κίρκη της εξουσίας, να μας αποσύρουν από τα δημόσια πράγματα και να μας απογυμνώνουν, με τη θέλησή μας, από τα δικαιώματα τα οποία με μόχθο πολύ αποκτήσαμε χωρίς όμως να τα χρησιμοποιήσουμε.

ΣΠΥΡΟΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ