Το Πωγώνι έχει μέλλον, αρκεί να υπάρξει ένας σχεδιασμός!

• Εδώ και πολλά χρόνια, η Ομοσπονδία Ενώσεων και Αδελφοτήτων Πωγωνίου, οργανώνει το καλοκαίρι ένα συνέδριο, σε κάποιο χωριό του Πωγωνίου, όπου παρουσιάζονται διάφορα θέματα που ενδιαφέρουν τα χωριά του Πωγωνίου.

Αυτό το καλοκαίρι διάλεξε ένα μικρό χωριό, τη Μερόπη, αφού συνεννοήθηκε με τους φορείς του χωριού που αποδέχθηκαν την πρόταση αλλά και την πρόκληση για μια τέτοια εκδήλωση που ξεπερνούσε τα όρια των δυνατοτήτων αυτή μάλιστα τη δύσκολη εποχή.

Όσοι βρεθήκαμε σε αυτή την Πωγωνήσια σύναξη, ξαφνιαστήκαμε από την οργάνωση, τη θεματολογία, και την ατμόσφαιρα στο χώρο που έγινε η εκδήλωση.
Τα συνέδρια αυτά συνήθως έχουν ένα «επίγραμμα», σαν Κεντρική ιδέα. Μια προμετωπίδα, που περιέχει κάτι από την επικαιρότητα. Το περυσινό συνέδριο που έγινε στη Βήσσανη, είχε ως κύριο θέμα την ασφάλεια των χωριών της παραμεθόριου και των κατοίκων.
Το φετινό κύριο θέμα, ήταν ένα κρίσιμο ερώτημα για το Πωγώνι, μέσα από την γενική κατάσταση της κρίσης που διέρχεται η χώρα. Ο λογότυπος του συνεδρίου ήταν το ερώτημα: «έχει μέλλον το Πωγώνι;».
Παρούσα και η Εκκλησία με τον Μητροπολίτη κ.κ. Ανδρέα, ο Περιφερειάρχης κ. Αλ. Καχριμάνης, ο Δήμαρχος κ. Κων. Καψάλης, εκπρόσωπος στη Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού, μέλη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πολλών φορέων, κατοίκων της επαρχίας, και παραθεριστών. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ομοσπονδίας στο προεδρείο του Συνεδρίου, και ο Πρόεδρος Γρ. Άρμπυρος συντονιστής της διαδικασίας.

Στο μεσοχώρι
Χώρος του συνεδρίου το κέντρο του χωριού. Ένα Μεσοχώρι με την παλιά παραδοσιακή του έννοια. Η Εκκλησία, ο αιωνόβιος πλάτανος, το κοινοτικό γραφείο, το παλιό καφενείο, το χωροστάσι, ο αφαλός του χωριού, και ένας περιποιημένος περίγυρος, με πλακόστρωτα, πεζούλια, καλντερίμια, παιδική χαρά, την βιβλιοθήκη με 4.000 τόμους, η παλιά παραδοσιακή βρύση, παρτέρια με λουλούδια, και μια οργάνωση του χώρου για το συνέδριο που ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη των συνέδρων και των επισκεπτών. Ένας ξενοδοχειακός εξοπλισμός απλωμένος κάτω από το σκιερό πλάτανο, που θύμιζε ξενοδοχείο με μεγάλο αριθμό αστέρων! Μια οργανωμένη καφετέρια και μια εξυπηρέτηση που εντυπωσίαζε, και ένα «μελίσσι» από τους ανθρώπους των φορέων του χωριού και των εθελοντών, με το χαμόγελο να υποδέχονται τους συνέδρους. Μια ανάμνηση από το παλιό Πωγώνι.

Τι γίνεται, τι δεν γίνεται
Ο Περιφερειάρχης (φωτό) και ο Δήμαρχος Πωγωνίου, ενημέρωσαν τους Πωγωνησίους για όσα γίνονται και δεν γίνονται αυτή την περίοδο της κρίσης με όλα τα προβλήματα στο προσκήνιο.
Το θεματολόγιο του συνεδρίου, παρουσιάστηκε με εισηγήσεις των ομιλητών, σαν μια απάντηση στο κεντρικό ερώτημα «αν το Πωγώνι έχει Μέλλον». Η κ. Βιβή Παύλου, μέλος του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας, ανέπτυξε τα τουριστικά ενδιαφέροντα του Πωγωνίου, και πώς μπορούν αυτά να προβληθούν και να αναπτυχθούν ώστε να μπει το Πωγώνι σε αυτόν τον Τομέα, με τα δικά του προικιά. Το απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον με την κυριαρχία των δρυοδασών, τα όμορφα χωριά του, τον πολιτισμό, την παράδοση, και τα τόσα μνημεία, τα τόσα Ιερά προσκυνήματα, τον εκτεταμένο αρχαιολογικό χώρο της κοιλάδας του Γορμού, τα πανηγύρια που κρατάνε ακόμη μια παλιά ταυτότητα. Ήταν μια εισήγηση γραμμένη με πολλή προσοχή, με στοιχεία και με μεγάλη αγάπη για το Πωγώνι.

Τα αρωματικά φυτά
Δεύτερος εισηγητής ο συγγραφέας Κώστας Κωστούλας, Μεροπαίος μάλιστα στην καταγωγή, έπιασε ένα επικαιροποιημένο θέμα, τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά. Ένα θέμα που πολύ συζητείται τελευταία, τόσο για τη λεηλασία που υφίσταται αυτός ο περιβαλλοντικός θησαυρός, το ενδιαφέρον που έδειξαν οι Κινέζοι «επενδυτές». Ο ομιλητής στάθηκε ειδικά σε κάποιο «διασυνοριακό» πρόγραμμα, που περιλαμβάνει Δερόπολη, Αργυρόκαστρο, Τζουμέρκα, Ζαγόρι και Πανεπιστήμιο, και αφήνει έξω το ενδιάμεσο Πωγώνι, μια γκρίζα κηλίδα, ορφανή, λες και δεν αγγίζει τα σύνορα και χωρίς ελπίδα αναπτυξιακού μέλλοντος, σαν υποσαχάρια περιοχή!
Ο κ. Κωστούλας παρουσίασε δημοσιευμένα στοιχεία, ότι πάνω στο επιβλητικό και κυρίαρχο βουνό του Πωγωνίου (το πολυτραγουδισμένο βουνό, όπως είπε), τη Νεμέρτσικα, ξένοι ερευνητές επιστήμονες (Γάλλοι, Βρετανοί, Βέλγοι, Ολλανδοί και Νεοζηλανδοί) έχουν καταγράψει τα τελευταία 15 χρόνια, πολλά είδη της μεγάλης βιοποικιλότητας της χλωρίδας και πανίδας του βουνού. Αυτή είναι μια πολύχρονη επιστημονική επένδυση, η οποία θα ήταν χρήσιμη και αξιοποιήσιμη σε ένα τέτοιο ελπιδοφόρο για το μέλλον της περιοχής πρόγραμμα. Και βέβαια αυτόματα τέθηκε το ερώτημα γιατί αγνοήθηκε στη σχεδίαση του προγράμματος αυτού το Πωγώνι, για να μοιραστεί και αυτό το μέλλον και να έχει έτσι μια απάντηση στο ερώτημα του συνεδρίου, αν το Πωγώνι έχει μέλλον.

Προστασία μνημείων
Στη συνέχεια στο βήμα ανήλθε ο αρχαιολόγος κ. Χρήστος Κλείτσας, της αρχαιολογικής Υπηρεσίας Ιωαννίνων, ο οποίος έχει αναλάβει τα αρχαιολογικά θέματα του Πωγωνίου, συνεχιστής μιας πολύχρονης αρχαιολογικής έρευνας του Πωγωνίου, του αρχαιολόγου κ. Ηλία Ανδρέου, με εκτεταμένες ανασκαφές στον Αρχαιολογικό χώρο της κοιλάδας του Γορμού, του μεγαλύτερου σε έκταση αρχαιολογικού χώρου της Ηπείρου, μετά το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων.
Η εισήγηση του κ. Κλείτσα ήταν κατατοπιστική και ενημερωτική για τα ευρήματα αυτών των ανασκαφών, που τόσα ιστορικά και άλλα στοιχεία της ιστορίας του Πωγωνίου αποκάλυψαν. Έτσι, στο συνέδριο αναδείχθηκε η ανάγκη, να προστατευτούν τα όσα μνημεία βρέθηκαν, να συνεχιστούν οι ανασκαφικές έρευνες. Και όλα αυτά αποτέλεσαν έτσι και ένα παράλληλο μέλλον, του Πωγωνησιακού χώρου, με τη χωροθέτηση και τουριστική προβολή και ανάπτυξη των αρχαιολογικών ευρημάτων.

Επίσκεψη στο Μουσείο
Η Ομοσπονδία με την ευκαιρία αυτής της εκδήλωσης τιμώντας το συγγραφέα Κων. Κωστούλα για το πληθωρικό συγγραφικό του έργο για το Πωγώνι, του απένειμε αναμνηστική πλακέτα η οποία επιδόθηκε από τον Περιφερειάρχη Αλ. Καχριμάνη.
Δεν υπήρχαν άλλες εισηγήσεις, και στους συμμετέχοντες παρατέθηκε γεύμα, κάτω από τον βαθύσκιο πλάτανο. Οι σύνεδροι είχαν την ευκαιρία, να επισκεφτούν το Μουσείο της Κοινότητας, στο παλιό σχολείο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί «διατηρητέο μνημείο» και αποτελεί σχεδίασμα του Γιαννιώτη αρχιτέκτονα Περικλή Μελίρρυτου. Στο τοπικό Μουσείο υπάρχουν πολλά λαογραφικά αντικείμενα και άλλα κειμήλια του χωριού, και όχι μόνο, και μία μοναδική αίθουσα με ένα πλήρες ενημερωτικό υλικό από τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην κοιλάδα του Γορμού, σε φωτογραφίες, σχέδια, δημοσιεύματα και μελέτες του αρχαιολόγου Ηλία Ανδρέου. Αρκετοί σύνεδροι είδαν επίσης και τη βιβλιοθήκη του χωριού με τους 4.000 τόμους βιβλίων, προσφορά χωριανών, Πωγωνησίων, βιβλιοπωλείων, εκδοτών και πολλών δημόσιων Ιδρυμάτων. Μια έκθεση με 90 παλιές φωτογραφίες του χωριού από το 1925, με σκηνές από πανηγύρια και χορούς, με το παραδοσιακό λεγόμενο «Χόρευε Ρομπατινά….», μια έκθεση με σχεδιάσματα μικρών στα δέκα χρόνια της βιβλιοθήκης, στη δημιουργική απασχόληση τα καλοκαίρια στη βιβλιοθήκη.
Τέλος, οι Ρομπατινοί συνδιοργανωτές δε λησμόνησαν και την παραδοσιακή τέχνη του εμπόρου, και οργάνωσαν και πωλητήριο, βιβλίων του χωριού, αναμνηστικών και άλλων ειδών. Περίπτερο έστησαν και ο παραγωγός Στέφανος Μπάσιος, ο μελιτοπαραγωγός Δημ. Κούρος και η «Κιβωτός του Κόσμου» από την Πωγωνιανή.

***
Να κλείσουμε αυτόν τον απόηχο από το Πωγωνησιακό συνέδριο με μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση, πως για πρώτη φορά δεν παραβρέθηκε πολιτικός ή πολιτευτής σε συνέδριο της Ομοσπονδίας. Οι σκέψεις πολλές και ποικίλες. Που προβληματίζουν πολύ τους Πωγωνήσιους.
Η γενική εντύπωση για το συνέδριο ήταν ότι αποτέλεσε ένα σταθμό στην ιστορία των συνεδρίων, με την άρτια οργάνωση και την ωραία ατμόσφαιρα διεξαγωγής του.
Κ.