Το Σούλι «πλούσιο» και σε εκκλησιαστικά μνημεία

• Πλούσιος σε πολιτιστική κληρονομιά είναι ο χώρος του ιστορικού Σουλίου, όπου, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζουν και οι εκκλησίες. Ενδεικτικά είναι όσα καταγράφονται σε κτηματολόγιο το οποίο δεν σώζεται σήμερα, αλλά αναφέρεται σε ιστορικές πηγές, που συντάχθηκε στις 25 Οκτωβρίου του 1887.
Το κτηματολόγιο που φέρει την υπογραφή του τότε επισκόπου Παραμυθίας Ιωάννου και έχει την σφραγίδα "Ιερά Επισκοπή Παραμυθίας", αναφέρει ότι υπήρχαν εκείνη την εποχή δεκαεννιά ναοί στο Σούλι.
Η 58η σελίδα του κτηματολογίου αυτού, περιείχε μάλιστα και κατάλογο των ναών του Σουλίου, που περιλαμβάνει τις εξής εκκλησίες: Άγιος Δονάτος, Άγιος Ιωάννης, Κωνσταντίνου και Ελένης, Άγιος Νικόλαος, Κοίμηση της Θεοτόκου, Άγιος Δημήτριος, Προφήτης Ηλίας, Άγιος Δονάτος, Αγία Παρασκευή, Αγία Κυριακή, Άγιος Σπυρίδων, Άγιος Δημήτριος, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Βασίλειος, Άγιος Μηνάς, Άγιος Χαράλαμπος, Αγία Μαρίνα, Αγία Αικατερίνη και Άγιοι Ανάργυροι.

Ένας έξω, 18 μέσα...
Από αυτούς τους ναούς, ο πρώτος, του Αγίου Δονάτου, διατηρείται μέχρι σήμερα. Η μονή της Αγίας Παρασκευής (Κουγκίου), αναστηλώθηκε το 1963. Εξάλλου, σκόρπια ερείπια του ναού του αγίου Γεωργίου συναντά ο προσκυνητής στο Σούλι.
Οι ναοί του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Ιωάννου, χρησίμευαν για τον ομαδικό εκκλησιασμό όλων των κατοίκων του Σουλίου, ενώ οι υπόλοιποι 17 ήταν είτε παρεκκλήσια, είτε ναοί, που ανήκαν στις πατριές των Σουλιωτών, όπου οι Σουλιώτες εκκλησιάζονταν κατά συνοικίες.
Με εξαίρεση το ναό του Αγίου Δονάτου, που βρίσκεται σε λόφο κοντά στο Σούλι, οι υπόλοιποι 18 στον κατάλογο του κτηματολογίου ήταν μέσα στον χώρο του ιστορικού Σουλίου.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο μελετών και σχεδίων, που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης της Περιφέρειας Ηπείρου και του υπουργείου Πολιτισμού, προκειμένου να προχωρήσει η υλοποίηση έργων στον ιστορικό χώρο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν προς την κατεύθυνση αυτή και οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δονάτου.
Επιπλέον για την ανάδειξη του ιστορικού Σουλίου σχεδιάζονται: Οριοθέτηση ζωνών και επίλυση των χωροταξικών ζητημάτων, χάραξη μονοπατιών και πρόσβαση σε ιστορικούς τόπους, όπως στο Κάστρο της Κιάφας και στις οικίες Σουλιωτών, αποκατάσταση των τριών κεντρικών πηγαδιών του οικισμού που παρουσιάζουν σημεία εσωτερικής κατάρρευσης, από τα 400, που διαθέτει η περιοχή, αποκατάσταση της οικίας Μπούση, συστηματική καταγραφή των κτηρίων του Τετραχωρίου, αλλά και όλης της περιοχής που οριοθετείται ως ιστορικός χώρος Σουλίου, αλλά και επεμβάσεις στερέωσης στα επώνυμα κτήρια της περιοχής, σε όποια κατάσταση και αν βρίσκονται.
π. ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΟΣ