Πόλη των Ευεργετών και όχι των τζαμιών!

 Κάθε πόλη στην ιστορική της πορεία έχει διαμορφώσει και την ταυτότητά της με την πολιτιστική της εξέλιξη, με την οικονομική της διαδρομή, με τα κοινωνικά της δρώμενα και γενικότερα με το ιστορικό της στίγμα.

Έτσι και η λιμνογέννητη πόλη των Ιωαννίνων έχει καθιερωθεί ως η πόλη που πρώτευσε στα άρματα, τα γρόσια και τα γράμματα.
Και όμως, το σημαινόμενο για ντόπιους και για επισκέπτες είναι πρώτα τα τζαμιά και ύστερα κάθε άλλο μνημείο.

Ποιος δεν θυμάται ή δε βλέπει ότι κάθε μέσο επικοινωνίας, γραπτό ή εικονικό, είναι η κάρτα με το τζαμί, το σκαλιστό με τον Αλή ή βιβλίο με τα απομεινάρια της οθωμανικής κατάκτησης; Και έτσι εύκολα δημιουργείται σε όλους η εντύπωση ότι η πόλη μας έχει τη σφραγίδα των Τούρκων ως σύμβολο της ιστορικής της πορείας.
Μπροστά σ’ αυτή την πραγματικότητα δηλώνω καταρχήν ότι οφείλουμε να αποδεχόμαστε όλα τα στοιχεία που φανερώνουν την ιστορική διαδρομή της πόλης. Γι’ αυτό και επιβάλλεται να διατηρούμε αυτά τα σημάδια ως μνημεία του παρελθόντος και χωρίς ίχνος εθνικιστικής στάσης. Γιατί τα μνημεία είναι οι αποδείξεις της ιστορικής αλήθειας και μέσα απ’ αυτά ο πολίτης κάθε τόπου διαμορφώνει την ιστορική συνείδηση και καλλιεργεί την αυτογνωσία του.
Αλλά εδώ στην πόλη μας ζούμε μια αντίφαση και κινούμαστε σε πεδίο παραλογισμού σχετικά με το παρελθόν του τόπου μας. Δηλαδή αναδεικνύουμε ό,τι έχει απομείνει και θυμίζει τους Οθωμανούς, ενώ λησμονάμε σελίδες του παρελθόντος μας που τιμάνε τη φυλή μας και κοσμούν την τοπική μας ιστορία.
Αναφέρομαι στους Ευεργέτες και τους Δασκάλους του Γένους, καθώς ο τόπος μας και ευρύτερα η Ήπειρος έχει καθιερωθεί ως η «μάνα των Ευεργετών». Από τούτη την πόλη και από άλλες περιοχές της Ηπείρου κατάγονται οι μεγαλύτεροι εθνικοί μας ευεργέτες και λόγιοι, οι οποίοι με τις περιουσίες τους και με τα γράμματα ετοίμασαν τον εθνικό ξεσηκωμό των ραγιάδων Ελλήνων, ξύπνησαν με τη διδασκαλία τους την εθνική συνείδηση και στήριξαν οικονομικά το νεοελληνικό κράτος. Πρόκειται για ό,τι εκλεκτότερο γέννησε τούτη η πόλη.
Αποφεύγω την υπενθύμιση, των ονομάτων τους και θυμίζω μονάχα ότι όλοι τους έφυγαν από τα Γιάννενα και από τα χωριά ξυπόλητοι και γύρισαν ζάπλουτοι και με επιστημονικές περγαμηνές.
Εδώ στην πόλη μας η παρουσία αυτών ως τα σήμερα είναι ζωντανή και χρήσιμη σε όλους. Ποιος δεν γνωρίζει ότι η Ζωσιμαία Σχολή, η Καπλάνειος, η Ριζάρειος, η Παπαζόγλειος, το Ζωγράφειο Γηροκομείο, η Ζωσιμαία Ακαδημία, τα αμέτρητα κληροδοτήματα, το Νοσοκομείο Χατζηκώστα και τόσα άλλα σχολεία και ιδρύματα δεν είναι προσφορά αυτών των ανθρώπων;
Και όμως, η πόλη μας δείχνει ότι δεν θέλει να τιμήσει, να προβάλει και να περηφανευτεί για τους διαλεχτούς της προπάτορες. Ευκαιριακά πολλές φορές ή από εθιμοτυπικές ανάγκες μνημονεύονται τα ονόματά τους, ενώ ο πολύς κόσμος που ζει στα Γιάννενα ή επικοινωνεί με την πόλη μας αγνοεί παντελώς την ύπαρξή τους ή αδιαφορεί για την προσφορά τους. Βεβαίως κάποιοι δημοτικοί άρχοντες προσπάθησαν να αναδείξουν την ιστορική τους κληρονομιά χωρίς όμως να ολοκληρωθεί ποτέ το όραμά τους.
Επιτέλους, δεν έχει δικαίωμα η πόλη μας να λησμονάει ακόμα αυτούς τους Μεγάλους και οφείλει να δώσει την πρέπουσα θέση στην ταυτότητά της. Ένα μεγαλόπρεπο μνημείο των Εθνικών Ευεργετών και Δασκάλων του Έθνους μπορεί και πρέπει να στηθεί στην κεντρική πλατεία ώστε στο μέλλον το σύμβολο της ωραίας και ιστορικής πόλης να μην είναι τα τζαμιά, αλλά αυτό το μνημείο.
Ο Αν. Παπασταύρος, πρώην δήμαρχος, χρησιμοποιεί τούτο το απόφθεγμα από βιβλίο του Αρ. Προβελέγγιου: «Η ιστορία των πόλεων είναι η ιστορία της ανθρωπότητας. Μέσα από τη μορφή που διατηρεί κάθε πόλη διαβάζεις τις αξίες, την παράδοση, τον πολιτισμό που δημιούργησε, τα κίνητρα των ανθρώπων, το σεβασμό ή την ασέβεια, το θάρρος ή τον εγωισμό αυτών που την κατοίκησαν και την κατοικούν».