ΖΩΗ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ…

on .

Πώς αντιμετωπίζεις τους ανθρώπους ανθρώπινα; Μα φυσικά, προσπαθείς να μπεις στη θέση τους. Να βλέπεις τη ζωή σου με τα μάτια των άλλων. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά όλων των ανθρώπων είναι η μιμητική μας ικανότητα.

Το μεγαλύτερο μέρος της συμπεριφοράς μας το αντιγράφουμε από τους άλλους. Γι’ αυτό είμαστε τόσο «εκπαιδεύσιμοι» και μαθαίνουμε αδιάκοπα το «γίγνεσθαι» άλλων εποχών και τόπων. Σε ό, τι ονομάζουμε «πολιτισμό», «κουλτούρα», υπάρχει λίγη επινόηση και πολλή μίμηση. Είμαστε μανιώδεις αντιγραφείς...
Αν σπέρνουμε την έχθρα δεν είναι πιθανόν να δεχτούμε ως αντάλλαγμα κάτι καλύτερο από περισσότερη έχθρα. Δεν είναι πιο λογικό να σπείρεις αυτό που προσπαθείς να θερίσεις, αντί για το εντελώς αντίθετο, ακόμα και αν ξέρεις ότι το ζιζάνιο μπορεί να σου καταστρέψει τη σοδειά;
Χωρίς αμφιβολία, οι άνθρωποι είμαστε όμοιοι, χωρίς αμφιβολία θα ήταν θαυμάσιο να φτάσουμε να είμαστε και ίσοι, ως προς τις ευκαιρίες γέννησης και απέναντι στους νόμους. Οπωσδήποτε όμως δεν είμαστε και δεν έχουμε λόγο να βαλθούμε να είμαστε και πανομοιότυποι. Το να μπαίνεις στη θέση του άλλου σημαίνει ότι κάνεις μια προσπάθεια να είσαι αντικειμενικός με το να δεις τα πράγματα όπως εκείνος τα βλέπει, όχι ότι πετάς τον άλλον και καταλαμβάνεις εσύ τη θέση του. Δηλαδή, αυτός πρέπει να είναι αυτός και εσύ οφείλεις να συνεχίσεις να είσαι εσύ. Το πρώτο από τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι το δικαίωμα να μην είμαστε αντίγραφα των διπλανών μας.
Οι νόμοι και οι δικαστές προσπαθούν να καθορίσουν υποχρεωτικά το ελάχιστο που οι άνθρωποι δικαιούνται να απαιτούν από εκείνους με τους οποίους συμβιώνουν κοινωνικά, αλλά πρόκειται για το ελάχιστο. Πολλές φορές, όσο σύννομοι και να είμαστε, όσο και να τηρούμε τους κώδικες, η συμπεριφορά μας εξακολουθεί να είναι στο βάθος άδικη. Κάθε γραπτός νόμος δεν είναι παρά μια συντόμευση, μια απλοποίηση, συχνά ατελής, από αυτό που ο όμοιός σου μπορεί να περιμένει ακριβώς από σένα, όχι από το Κράτος ή από τους δικαστές. Η ζωή είναι αρκετά περίπλοκη και λεπτή υπόθεση, οι άνθρωποι είμαστε αρκετά διαφορετικοί, οι καταστάσεις αρκετά ποικίλες και, συχνά, αρκετά προσωπικές για να χωρέσουν τα πάντα σε νομικές διατάξεις. Για να καταλάβεις πλήρως τι περιμένει ο άλλος από σένα, δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να τον αγαπήσεις μόνο και μόνο γιατί είναι και εκείνος άνθρωπος. Και αυτή την αγάπη κανένας θεσμοθετημένος νόμος δεν μπορεί να την επιβάλλει.
Ο κόσμος μας επιπλέον είναι κόσμος των απολαύσεων. Η συμβουλή για να ζήσει κανείς καλά είναι: όχι υπερβολικές απλουστεύσεις που βολεύουν. Υπάρχουν δύο είδη απόλαυσης: εκείνη που διεγείρει τα σωματικά όργανα των αισθήσεων (αισθησιακή) και εκείνη που σχετίζεται με την πνευματική ευχαρίστηση (χαρά). Την τέχνη του να θέτεις την ηδονή στην υπηρεσία της χαράς, δηλαδή την αρετή που ξέρει να μην πέφτει από την ευχαρίστηση στη δυσαρέσκεια, είθισται να την αποκαλούν από τα αρχαία χρόνια «ηπιότητα».
Ίσως είναι σκόπιμο να ανακαλέσουμε στη μνήμη, για τα θέματα που σχολιάστηκαν, την εμπειρία μακρινών πολιτισμών. Για παράδειγμα, το πνεύμα της Ανατολής του 3ου αι. μ.Χ. συμπυκνώνεται με τον ακόλουθο τρόπο: α) η ακοή επιθυμεί να ακούει μουσική, β) το μάτι επιθυμεί να βλέπει ομορφιά, γ) το στόμα θέλει να μιλάει για το δίκαιο και το άδικο, δ) το σώμα επιθυμεί απολαύσεις και ε) το πνεύμα θέλει να είναι ελεύθερο, και η παρεμπόδιση αυτής της ελευθερίας ονομάζεται παρεμπόδιση της φύσης.
Η ανθρωπότητα βγαίνει πιο κερδισμένη αν επιτρέπει στον καθένα να ζει με τον τρόπο του, παρά αν τον αναγκάζει να ζει με τον τρόπο των άλλων…
Οι άνθρωποι είμαστε φτιαγμένοι από την ίδια πάστα, την ίδια ιδέα, το ίδιο πάθος και την ίδια σάρκα. Ή, όπως το είπε με πιο όμορφο και βαθυστόχαστο τρόπο ο Σαίξπηρ: «όλοι οι άνθρωποι είμαστε φτιαγμένοι από το υλικό που πλέκονται τα όνειρα». Και το κυνήγι του ονείρου κάνει τον άνθρωπο γεμάτο, θέτει βάσεις, χτίζει το οικοδόμημά του για να ατενίσει μακριά, δέχεται την κριτική, προσαρμόζει την πορεία του, στριμώχνει πολλή ζωή σε λίγο χρόνο.