Οι ηθοποιοί του τότε και εκείνοι του σήμερα…

l Μετά τα όσα έχουμε ζήσει το τελευταίο διάστημα, σχετικά με τα τεκταινόμενα στο χώρο του θεάματος, με κάνουν ν’ ανασκευάσω αυτά τα οποία πίστευα μέχρι τώρα, όπως το: «ηθοποιός σημαίνει φως», «Ο ηθοποιός ποιεί ήθος» κ.λ.π.. Γι’ αυτό πρώτα θα αναφερθώ στον πραγματικό ρόλο του ηθοποιού και μετά θα έρθω στο σήμερα.
Ανάμεσα στα διάφορα ταλέντα που παρουσιάζει η ζωή, είναι και εκείνο του ηθοποιού. Ο ηθοποιός είναι πλασμένος από τη φύση να μιμείται, να παριστάνει και να ζωντανεύει τη ζωή αυτών που υποδύεται.
Η ταύτισή του αυτή με τα διάφορα πρόσωπα των ρόλων του, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες, γι’ αυτό και οι πραγματικοί και αληθινοί ηθοποιοί είναι λίγοι.
Η μεγαλύτερη ίσως ιδιότητα του ηθοποιού είναι η δυνατότητά του να παίζει διάφορους ρόλους, πολλές φορές αντίθετους. Έτσι σήμερα, μπορεί να παριστάνει σε κάποιο έργο έναν αγαθότατο και θεοφοβούμενο ιερέα, και σε κάποιο άλλο έναν σκληρό εγκληματία.
Χρειάζεται λοιπόν να είναι πειστικός, να μπαίνει μέσα στο πετσί του ήρωα που υποδύεται. Αυτή τη στιγμή μπορεί να ξεκαρδίζεται στα γέλια και την άλλη να θρηνεί σπαραξικάρδια. Αυτά απαιτούν έναν ικανότατο άνθρωπο στην μιμητική και στην υποβολή.
Γι’ αυτό, το έργο του ηθοποιού είναι αρκετά δύσκολο. Χρειάζεται να ξέρει ορθοφωνία, υποκριτική, χορό και σωστό στήσιμο και κίνηση πάνω στη σκηνή. Πρέπει να σπουδάσει, σε κάποια Δραματική Σχολή, πρέπει όμως να υπάρχει μέσα του έμφυτη προδιάθεση, το ταλέντο. Χρειάζεται να έχει γενικές γνώσεις για πολλά και διάφορα επαγγέλματα.
Κοντά στα παραπάνω πρέπει να έχει αρκετή υπομονή και επιμονή, δυνατή θέληση και καθόλου νεύρα. Ίσως χρειαστεί να επαναλαμβάνει πάρα πολλές φορές τα ίδια λόγια του ρόλου του, να κάμει την ίδια κίνηση και να ζωντανέψει την ίδια σκηνή στο διάστημα της προετοιμασίας κάποιων έργων. Αν δεν έχει την απαιτούμενη θέληση και υπομονή, θα τα εγκαταλείψει και θα φύγει.
Όταν ένα έργο παιχτεί δύο και περισσότερα χρόνια είναι υποχρεωμένος να κάνει τα ίδια, χωρίς να βαριέται όπως στην αρχή. Όπως, δε σε όλα τα επαγγέλματα υπάρχουν οι φιλόδοξοι, έτσι και στο χώρο των ηθοποιών· πρέπει όμως να υπάρχει και το «γνώθι σ’ αυτόν». Δεν είναι δυνατόν όλοι να είναι πρωταγωνιστές. Κάποιος ή κάποιοι θα πρέπει να παίξουν και τους δεύτερους ρόλους. Ούτε σ’ ένα χορό αρχαίας τραγωδίας μπορεί όλοι να είναι κορυφαίοι. Κάποιος θα πρέπει να είναι τελευταίος του χορού.
Σε παλαιότερες εποχές, ο ηθοποιός εθεωρείτο άτομο μειωμένης ηθικής υπόστασης. Οι «θεατρίνοι», όπως λέγονταν χαρακτηριστικά, δεν έχαιραν εκτίμησης από τους ηθικολόγους και «σοβαρούς» κυρίους και, θα έλεγα, για τον απλό κόσμο.
Για το λόγο αυτό, και οι περισσότεροι γονείς αντιδρούσαν σοβαρά, όταν ο γιός τους ή η κόρη τους ζητούσαν να ακολουθήσουν το επάγγελμα του ηθοποιού. Σήμερα μια τέτοια ιδέα θεωρείται ξεπερασμένη. Οι ηθοποιοί κρίνονται και αξιολογούνται από απόψεως ηθικής όπως και οι άλλοι άνθρωποι. Αυτά που κάνουν ή λένε στην σκηνή τα απαιτούν οι ρόλοι τους και δεν προέρχονται από δική τους προτίμηση ή επιθυμία. Θεωρείται ένας ταλαντούχος άνθρωπος που αφοσιώνεται στην τέχνη και έργο του είναι, η ψυχαγωγία και η μόρφωσή μας. Το θέατρο γίνεται το σπίτι του, η ζωή του. Εκεί γνωρίζει τη δόξα, αλλά εκεί θυσιάζει κάθε μέρα της ζωής του για την ψυχαγωγία του κοινού.
Είτε στο θέατρο εργάζεται είτε στον κινηματογράφο, φροντίδα και μέριμνά του είναι το κοινό, το οποίο θέλει να τέρψει και να το κάνει να ξεχάσει για λίγο τη μιζέρια της ζωής.
Γι’ αυτό ακριβώς ο ηθοποιός ασκεί ένα κοινωνικό λειτούργημα. Ακόμα κι αν δεν αισθάνεται ευχάριστα, ακόμα και όταν δεν έχει όρεξη για εργασία, ακόμα και όταν κάποιο σοβαρό περιστατικό τον έχει λυπήσει, είναι αναγκασμένος (υποχρεωμένος) ν’ ανέβει στη σκηνή και να ξεκαρδιστεί στα γέλια, για να κάμει εμάς τους θεατές να γελάσουμε.
Ποτέ μην του στερούμε το χειροκρότημά μας όταν τον παρακολουθούμε στο θέατρο, γιατί αυτό του δίνει τη μεγαλύτερη ικανοποίηση. Δίκαια λένε ότι το «χειροκρότημα είναι η ζωή του ηθοποιού». Η αξία του εξάλλου «θα φανεί στο… χειροκρότημα…»
Η αναφορά μου αυτή, στο επάγγελμα - λειτούργημα του ηθοποιού, αφορά τους ηθοποιούς, όχι της σημερινής, αλλά παλαιοτέρων εποχών. Ηθοποιών –Ιερά τέρατα- που δεν θα αναφερθώ ονομαστικά, γιατί μπορεί να αδικήσω κάποιους ή κάποιες και θα είναι ασέβεια εκ μέρους μου. Και δεν είναι σχήμα λόγου να πω ότι σήμερα ζούμε σε μια εποχή του απόλυτου ξεπεσμού σε όλες τις εκδηλώσεις της καθημερινότητας. Από όπου και να πιαστούμε, θα λερωθούμε, και ειδικά στο χώρο του θεάματος με αυτά τα οποία βλέπουν το φως της δημοσιότητας τελευταία. Μήπως οι παλιότεροι είχαν δίκαιο για την εκτίμησή τους, σχετικά με τους «θεατρίνους»;
Μας έχει «φυτρώσει» στα χείλη «ο παλιός καλός κινηματογράφος», γιατί ο σημερινός βρίθει βωμολοχιών, ξετσιπωσιάς - γδυσίματος και νομίζουν ότι αυτό είναι τέχνη. Δεν νομίζω ότι έχουν σχέση όλα αυτά με την «υποκριτική» αλλά με την «υποκρισία»…
(Μέτσοβο)