Η σειρά του ΣΚΑΪ «1821 οι ήρωες» και η μεγάλη απουσία…

Τιμώντας την επέτειο για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, ο τηλεοπτικός σταθμός ΣΚΑΪ προβάλλει αυτόν τον καιρό τη δραματοποιημένη ιστορική σειρά «1821 ΟΙ ΗΡΩΕΣ». Χωρίς αμφιβολία πρόκειται για ένα αξιόλογο και αξιέπαινο εγχείρημα του σταθμού, καθώς δίνονται με τρόπο συνοπτικό και προσιτό για όλες τις ηλικίες μεγάλες στιγμές του πιο σημαντικού γεγονότος της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας και που παραμένει, δυστυχώς, λίγο-πολύ σκοτεινός σε πλείστες όσες νεοελληνίδες και νεοέλληνες! Πρόκειται επίσης για μια επιτυχημένη εκπομπή, όπως έδειξαν τα αυξημένα νούμερα τηλεθέασης -αν και θα έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερα- της πρώτης ωριαίας προβολής που ήταν αφιερωμένη στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη που υποδύθηκε ένας από τους πλέον σοβαρούς και προβεβλημένους ηθοποιούς της σημερινής θεατρικής σκηνής.
Καθώς έριξα μια ματιά στο διαδίκτυο -στον δεύτερο Θεό της εποχής μας!- είδα πως τα υπόλοιπα επεισόδια της τηλεοπτικής αυτής σειράς αναφέρονται στους ήρωες και ηρωίδες Γεώργιο Καραϊσκάκη, Ανδρέα Μιαούλη, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Μαντώ Μαυρογένους καθώς και στους φιλέλληνες Λόρδο Βύρωνα (Άγγλος ποιητής) και Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου (Αμερικανός γιατρός). Δεν κρύβω ότι ένιωσα ένα δυσάρεστο αιφνιδιασμό όταν διαπίστωσα πως απουσιάζει μια μεγάλη μορφή του αγώνα για την Ελευθερία της Ελλάδας: η προσωπικότητα του Σουλιώτη ήρωα Μάρκου Μπότσαρη.
Θα ήταν ανιστόρητο και παράλογο για μένα να μειώσω τον ηρωισμό ή τον σπουδαίο ρόλο των προσώπων που περιλαμβάνονται στην παραπάνω τηλεοπτική σειρά. Ούτε, φυσικά, θα μπορούσε η συγκεκριμένη αλλά και κάθε άλλη σειρά να περιλαμβάνει απεριόριστο αριθμό προσώπων. Αυτό θα ήταν αδύνατο. Εξάλλου οι ήρωες της Επανάστασης ήταν πολλοί, πάρα πολλοί, που δεν θα χωρούσαν όχι σε μία αλλά σε πολλές τηλεοπτικές εκπομπές. Όπως οι Σουλιώτες Λάμπρος και Φώτος Τζαβέλας, οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, οι αδελφοί Υψηλάντη, ο Γεωργάκης Ολύμπιος, ο Εμμανουήλ Παππάς, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Παπαφλέσσας, ο Οδυσσέας Αντρούτσος, ο Νικηταράς… Και, βέβαια, πλείστοι φιλέλληνες και αμέτρητο πλήθος ανωνύμων ηρώων.
Η αναφορά μου σε έναν από τους «αετούς του Σουλίου» δεν έχει να κάνει με τη σουλιώτικη καταγωγή μου. Τέτοιες τοπικιστικές ματαιοδοξίες δεν είναι παρά κακός, κάκιστος σύμβουλος. Είναι γιατί ο Μάρκος Μπότσαρης αναδείχτηκε σε μια από τις πλέον εξέχουσες και αγνές πατριωτικές προσωπικότητες όχι μόνον στις σκληρές και νικηφόρες επί το πλείστον μάχες των Σουλιωτών στην ευρύτερη περιοχή του Σουλίου εναντίον των σουλτανικών στρατευμάτων του Χουρσίτ Πασά και του Ομέρ Βρυώνη στα 1821 και 1822, αλλά και στον γενικότερο απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων τα έτη 1822 και 1823.
Δεν μπορώ να δεχτώ πως οι εμπνευστές και δημιουργοί αυτής της τηλεοπτικής σειράς θεώρησαν πως η συνεισφορά του στην Εθνεγερσία ήταν λιγότερο σημαντική από άλλους με το σκεπτικό ότι σκοτώθηκε πολύ νέος και πολύ νωρίτερα από τη λήξη της Επανάστασης. Πράγματι ο Μάρκος Μπότσαρης άφησε την τελευταία του πνοή μόλις στα 33 του από ένα θανάσιμο τουρκαλβανικό βόλι στη μάχη του Κεφαλόβρυσου στο Καρπενήσι τον Αύγουστο του 1823. Έξι ολόκληρα χρόνια πριν το τέλος του απελευθερωτικού αγώνα. Φρονώ όμως πως ο φωτοστέφανος της δόξας για έναν ήρωα είναι πιο λαμπρός όσο πιο νέος τον κατακτά. Και οι αποδείξεις για τον σταυραετό του Σουλίου είναι πολλές. Ιδού κάποιες από αυτές: η ελληνική επαναστατική κυβέρνηση, αμέσως μετά την νικηφόρα υπεράσπιση του Μεσολογγίου στην πρώτη πολιορκία από τα στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη (1822) και σε αναγνώριση της γενικότερης προσφοράς του προς την πατρίδα, τον διόρισε στρατηγό της «Δυτικής Χέρσου Ελλάδος». Επειδή το γεγονός αυτό προκάλεσε την αντιζηλία άλλων οπλαρχηγών, τότε ο Μάρκος έσκισε μπροστά τους το χαρτί του διορισμού με την ιστορική φράση «όποιος είναι άξιος παίρνει το δίπλωμα με το σπαθί του από τον πασά!" Η φήμη του ήταν τόσο μεγάλη στην υπόδουλη Ελλάδα ώστε ο θάνατός του αποτέλεσε ένα από τα πλέον οδυνηρά και συνταρακτικά γεγονότα στη διάρκεια όλης της Επανάστασης. Και όταν η σορός του εναποτέθηκε για λίγο στο μοναστήρι του Προυσού, ο άλλος μεγάλος της Εθνεγερσίας μας, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, αφού τον ασπάστηκε εξέφρασε τον θαυμασμό του λέγοντας "Άμποτε ήρωα Μάρκο, κι' εγώ από τέτοιο θάνατο να πάω". Η κηδεία που ακολούθησε ήταν πάνδημη και ιστορική, έτσι που ο εθνικός μας ποιητής την παραλλήλισε με αυτήν του Έκτορα στην Ιλιάδα του Ομήρου.
Η ακτινοβολία της προσωπικότητας του νεαρού Σουλιώτη στρατηγού ήταν τόσο ισχυρή που ενέπνευσε Έλληνες και ξένους ποιητές καθώς και πολλούς άλλους καλλιτέχνες. Τα παρακάτω είναι μερικά μόνο δείγματα αυτής: ο πίνακας του ludovico Lipparini στο μουσείο της Τεργέστης στην Ιταλία που εικονίζει τον θάνατό του. Το ποίημα με τίτλο «MARCO BOZZARIS» του Αμερικανού ποιητή Fitz-Greene Halleck και το ποίημα – έπαινο του Ελβετού ποιητή Ζυστ Ολιβιέ. Η όπερα του Ζακύνθιου μουσουργού Παύλου Καρρέρ «MARCO BOZZARI» σε λιμπρέττο του Ιταλού ποιητή Giovanni Caccialupi την οποία συνέθεσε το 1858 και παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία σε όλα τα γνωστά ελληνικά θέατρα του 19ου αιώνα. Η ωδή του Διονύσιου Σολωμού «Εις Μάρκο Μπότσαρη». Ο τάφος του στο Μεσσολόγγι είναι φιλοτεχνημένος από τον Γάλλο γλύπτη David d’ Angers. Άγαλμά του που φιλοτέχνησε στα 1937 η γλύπτρια Νίνα Εμπειρίκου βρίσκεται στο Πεδίον του Άρεως. Σταθμός του Μετρό στο Παρίσι έχει το όνομα «BOTZARIS». Και βέβαια η λαϊκή μας μούσα του επιφύλαξε μια από τις πλέον τιμητικές θέσεις στον μουσικό της παράδεισο!
Όλα αυτά και ακόμη άλλα τόσα αναδεικνύουν τον Μάρκο Μπότσαρη σε μια από τις πλέον θαυμαστές και ιερές μορφές του αγώνα της Εθνεγερσίας μας. Γι’ αυτό και θεωρώ πως η συμπερίληψή του στην τηλεοπτική σειρά του ΣΚΑΪ θα αποτελούσε μια σπουδαία ευκαιρία για το τηλεοπτικό κοινό και κυρίως για τους φιλομαθείς νέους μας να μάθουν και να θαυμάσουν όσα η υπό τύπον ντοκιμαντέρ παρουσίαση της ευγενικής και ηρωικής μορφής του Μάρκου Μπότσαρη μπορούσε να προσφέρει.
«Προσπαθήσαμε να εξανθρωπίσουμε τον ήρωα και να ηρωοποιήσουμε τον άνθρωπο», είπε η σκηνοθέτρια Ανιές Σκλάβου, θέλοντας να δώσει το στίγμα του φιλόδοξου εγχειρήματός της στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ. Φρονώ πως η ιστορική μορφή που περικλείει με τρόπο ιδανικό τα δύο αυτά απαιτούμενα χαρακτηριστικά, του ήρωα και του ανθρώπου ταυτόχρονα, είναι η έξοχη μορφή του Μάρκου Μπότσαρη!
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΤΣΙΡΩΝΗΣ, Φιλόλογος-Συγγραφέας