Προσφέροντας στο Ζαγόρι μια «ανάσα» πολιτισμού!

Τα 200στά γενέθλια του Ελληνικού Κράτους γιορτάστηκαν πανηγυρικά και ιδιαίτερα στο Ζαγόρι με ένα εξαίρετο τριήμερο της «Επέκεινα Χώρας». Εμπνευστής και διοργανωτής ο κ. Νίκος Γιαννής δικηγόρος που εργάζεται στην Ε.Ε. με την πανάξια σύζυγό του Παναγιώτα Μπαλοδήμου.

Η «Επέκεινα Χώρα» είναι ένας μη κερδοσκοπικός φορέας δράσης για το Ζαγόρι που συνδυάζει την διανοητική, ψυχική και διαδραστική άσκηση. Απαρτίζεται από αξιόλογα στελέχη, αρχιτέκτονες, μηχανικούς, βιολόγους, νομικούς, αρχαιολόγους της κοινωνίας των πολιτών.
Σκοπός, η ανάδειξη, προβολή και διάδοση των κρυμμένων θησαυρών τόσο του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος όσο και κυρίως του καλά κρυμμένου και παραμελημένου θαυμαστού στα γράμματα και τις τέχνες και του σπουδαίου ρόλου που διεδραμάτισε κατά την δημιουργία του Ελληνικού Κράτους και κυρίως την εποχή του διαφωτισμού, καθώς στο Ζαγόρι συναντάς σπάνιες εκδόσεις δυστυχώς χωρίς την κατάλληλη συντήρηση και φύλαξη.
Σκοπός, στα σχεδόν έρημα αρχοντικά χωριά, να ξανανθίσουν οι συνθήκες και το ενδιαφέρον εκείνου του μοναδικού πολιτισμού και της διανόησης ή έστω να γίνουν γνωστά και να περισωθούν όσα απέμειναν, παίρνοντας τη θέση που τους αξίζει.
Η διοργάνωση «Ζαγόρι 2021 Επέκεινα Χώρα» τελεί υπό την αιγίδα της Επιτροπής Ελλάδα 2021.
Το τριήμερο άρχισε στα Άνω Πεδινά πατρίδα του περίφημου δασκάλου Νεοφύτου Δούκα όπου και υπάρχει και η βιβλιοθήκη του με σπάνιες εκδόσεις. Την Παρασκευή στο μεσοχώρι κάτω απ’ τον βαθίσκιο πλάτανο κι απέναντι απ’ το παλιό σχολειό που στεγάζει το θησαυρό του, ο συντοπίτης μας θεολόγος καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης κ. Αριστοφάνης Ζαμπακίδης με τον γνωστό ιδιαίτερο λόγο του, την τεκμηριωμένη έρευνα, συγγραφέας του βιβλίου «Νεόφυτος Δούκας» ξεδίπλωσε το πολυσχιδές και πολύμορφο έργο του και το σπουδαίο ρόλο του σοφού δασκάλου του Γένους με ευχέρεια και ενάργεια, σαν «από του άμβωνος» τονίζοντας ιδιαίτερα την ανάγκη «ομοφροσύνης» των διανοουμένων στα πρόθυρα της Επανάστασης και την περίοδο του διαφωτισμού.
Εκ μέρους του συνδιοργανωτή πολιτιστικού συλλόγου του χωριού ο εκλεκτός Πανωσουδενιώτης φιλόλογος κι ερευνητής κ. Βαγγέλης Παπιγκιώτης παρουσίασε στο κοινό μερικά από τα σπάνια βιβλία τοποθετημένα σε επιτραπέζιες προθήκες.
Ήταν μια εξαίρετη εκδήλωση που τίμησαν με την παρουσία τους αρκετοί διανοούμενοι μεταξύ των οποίων οι Ζαγορίσιοι καθηγητές Κων/νος Οικονόμου και Αμαλία Βλαχοπούλου, καθώς και ο πρώην δήμαρχος Ζαγορίου κ. Σπύρου.
Το Σάββατο η εκδήλωση συνεχίστηκε στην Άνω Βίτσα, τόπο καταγωγής της οικογένειας Γιαννή.
Κι ήταν μια πραγματική έκπληξη αφού έγινε κυριολεκτικά στο σπίτι τους.
Πρόκειται για μια ιδέα της οικογένειας να μετατρέψουν την παλιά ιδιοκτησία (1750-1880) σ’ ένα σύγχρονο συγκρότημα πολιτισμού.
Εκεί το παλιό σπίτι, το αχούρι, το κατώγι, η καλύβα, το αλώνι, ο μπαχτσές, το χωραφάκι, το αμπελάκι με τα οπωροφόρα, όλο το Ζαγορίσιο νοικοκυριό, ότι διέθετε ένα σπίτι της εποχής για την αυτάρκειά του.
Όλο το νοικοκυριό τριγύρω ιδίως στα χωριά που διέθεταν μεγάλο χώρο, που απεικονίζει μια θαυμαστή οργάνωση στον τόπο και το χρόνο.
Κράτησε χρόνια η μεταμόρφωση από το 2010, με γνώση και περίσσιο μεράκι. Και σ’ όλα αυτά έδωσε ιδιαίτερη μορφή, νέα πνοή ζωής η ιδέα του νοικοκύρη η παραπέρα απ’ τα θεόκτιστα, θεοβούνια ζωή.
Τη μαγική αλλαγή και μεταμόρφωση έκανε πάλι ένας άριστος Ζαγορίσιος αρχιτέκτονας – μηχανικός ο κ. Παύλος Βλαστός από τον Ελαφότοπο συμμεριζόμενος το όραμα των νοικοκυραίων και προσθέτοντας την δική του καλλιτεχνική και επιστημονική φαντασία μαζί με το Ζαγορίσιο μεράκι.
Έτσι με απόλυτο σεβασμό το σπιτάκι έγινε μια σύγχρονη κατοικία και το παράσπιτο ένας χώρος – συγκρότημα που περιλαμβάνει αίθουσα διαλέξεων, βιβλιοθήκη, ρεσεψιόν και χώρο φιλοξενίας, ένας ολόκληρος χώρος πολιτισμού.
Μπαίνοντας στο συγκρότημα και κατεβαίνοντας το παλιό γκαλντερίμι σε μαγνητίζουν τα σοφά κομμένα βράχια χαρακτηριστικό του Ζαγορίου, οι σχισμές, οι βραχοσκεπές φωτισμένες με διακριτικό φωτισμό.
Κι όλα σε οδηγούν στο μοναδικό Θεατράκι. Εδώ μένεις άναυδος από την ιδέα του αρχιτέκτονα να μετατρέψει το παλιό αλώνι του σπιτιού, σε Θεατράκι, σ’ ένα πολυεπίπεδο θεατράκι μνημείο τέχνης και τεχνικής, με τον ξερολιθικό τοίχο ολόγυρα, τα δένδρα να ξεπροβάλλουν θαλερά απ’ τις σχισμές των βράχων διακριτικά φωτισμένων, τα πεζούλια, τα χοντρά παλιά λιθάρια που αποτελούσαν τον περίβολο του αλωνιού.
Μια έξοχη μοναδική ιδέα, ιδιαίτερα συγκινητική από μερακλήδες Ζαγορίσιους δημιουργούς, ένα κόσμημα για το Ζαγόρι που αποπνέει την φιλογένεια της οικογένειας Γιαννή και την συνέχιση της ευποιίας.
Το αλώνι – θεατράκι έτοιμο να δεχθεί παραστάσεις, διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων κι άλλες εκδηλώσεις περιμένει…
Εκεί απολαύσαμε την εξομολόγηση της περιπέτειας της ζωής του Σπύρου Ρίτσαρντ Χαγκαμπίροντ από το Μαρούτι της Αφρικής Ναυτικού – Νομικού του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και τον φιλελληνισμό του σε άπταιστα Ελληνικά.
Συνέχισε ο διακεκριμένος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κ. Στάθης Καλύβας με θέμα «Η επανάσταση του 1821, γιατί μας αφορά» και κυριολεκτικά μας αφόπλισε με τον χειμαρώδη λόγο του και μας «δίδαξε».
Άνοιξε μια πόρτα πολιτισμού με το μεράκι της παλιάς οικογένειας και τη γνώση και το σεβασμό του αρχιτέκτονα. Καλά θα ήταν να παρευρίσκονταν και οι αυτοδιοικητικοί, καθώς τα χωριά μας τα έρημα, καρτερούν αυτές τις ανάσες του καλοκαιριού για να δείξουν ότι «μι λίγη βοήθεια» αντέχουν να φυλάνε Θερμοπύλες κι ένα στήριγμα έστω και τυπικό το έχουν ανάγκη.
Κι ύστερα γεμάτοι από ιδέες, ιστορία, πολιτισμό, οδηγηθήκαμε στο μπαχτσέ του σπιτιού διαμορφωμένο κατάλληλα με κρυφό φωτισμό, ζωντανή μουσική, μπαράκι και Ζαγορίσια μαγειρέματα.
Ήταν μια αξέχαστη βραδιά.
Αξίζει να το επισκεφτεί κανείς να το θαυμάσει, να πάρει ιδέες, να νιώσει περηφάνεια για το Ζαγόρι της «Επέκεινα Χώρας».
Νάναι πάντα άξιοι «οι νοικοκυραίοι» να δείχνουν το δρόμο στους νέους για να ξαναπάρουν το Ζαγόρι στα χέρια τους.
Την Κυριακή, σε συνεργασία με τον δραστήριο σύλλογο γυναικών της Ελάτης παρακολουθήσαμε την ομιλία της κ. Μαργαρίτας Δημητριάδου, ιστορικού, ιδιοκτήτριας, με τον σύζυγό της του παραδοσιακού ξενώνα «Γκιοράλντι» στα Άνω Πεδινά.
Αν και ξένη, ανέπτυξε με κάθε λεπτομέρεια την προσωπικότητα του γνωστού μας Εσάτ Πασά, εξισλαμισμένου με καταγωγή από τη «Μπούλτζη» - Ελάτη.
Όμως στο Ζαγόρι δεν λείπει το τραγούδι, πόσο μάλλον που ανέλαβε να μιλήσει για το ’21 στο Δημοτικό τραγούδι ο γνωστότατος ραδιοφωνικός παραγωγός με το τεράστιο καταγραφικό έργο, Παναγιώτης Τζόκας, διευθυντής της ΕΡΤ με θέμα «Η επανάσταση του ’21 στο Δημοτικό τραγούδι».
Έτσι με απόλυτη επιτυχία τελείωσε το εξαίρετο αφιέρωμα στο ’21 της «Επέκεινα Χώρας» που διανθίστηκε με περιπατητικές διαδρομές, ολοκληρώθηκε με την διάβαση του Βίκου και άνοιξε νέους δρόμους στη σκέψη των Ζαγορίσιων.
Ευχαριστούμε και συγχαίρουμε την οικογένεια Γιαννή για την ανάσα πολιτισμού που έφερε στο Ζαγόρι, τιμώντας τα 200 χρόνια ελευθερίας.