Η επαναστατημένη Ελλάδα αμέσως μετά την έξοδο του Μεσολογγίου

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γράφει στα Απομνημονεύματά του: «Μας ήλθε είδησις, μεγάλη Τετράδη, εις το δειλινό, που είχε παύσει η Συνέλευσις, και είμεθα εις κάτι ίσκιους. Μας ήλθε είδησις ότι το Μεσολόγγι εχάθη.

Έτσι εβάλαμεν τα μαύρα όλοι, μισή ώρα εστάθη σιωπή που δεν έκρινε κανένας, αλλ’ εμέτραε καθένας με τον νουν του τον αφανισμόν μας.
Βλέποντας εγώ την σιωπήν εσηκώθηκα εις το πόδι, και τους ωμίλησα λόγια διά να εμψυχωθούν. Τους είπα ότι το Μεσολόγγι εχάθη ενδόξως και θα μείνη αιώνας αιώνων η ανδρεία. Εάν βάλωμεν τα μαύρα και οκνεύσωμεν θα πάρωμεν το ανάθεμα και θα πάρωμεν το αμάρτημα των αδυνάτων όλων. Με απεκρίθηκαν: «Τι να κάμωμεν τώρα, Κολοκοτρώνη;». «Τι να κάμωμεν;» τους λέγω. Την αυγήν να κάμωμεν συνέλευσιν, να αποφασίσωμεν Κυβέρνησιν πέντε, έξη, οκτώ άτομα διά να μας κυβερνήσουν, και να διαλέξωμεν και άτομα να αποφασίσουν να ανταποκρίνωνται με τα εξωτερικά, (που τότε ήτο περασμένος και ο μινίστρος Κάννιγκ εις την Κωνσταντινούπολιν). Η επιτροπή της συνελεύσεως διά τα εξωτερικά να δίδη λόγον εις την Κυβέρνησιν και εις τον λαόν, και ημείς οι άλλοι να σκορπίσωμεν εις τες επαρχίες και να πιάσωμεν γενικώς τα άρματα, ως τα πρωτοεπιάσαμεν εις την Επανάστασιν».
Σχετικά με το θέμα αυτό γράφει και ο Άγγλος φιλέλληνας Τόμας Γόρδον: «Όταν η καταπληκτική αγγελία της πτώσεως του Μεσολογγίου ήλθεν εις την Συνέλευσιν, νεκρική σιγή την κατεκάλυψεν επί ημίσειαν ώραν. Εμέτραεν ο καθένας με το νου του τον αφανισμόν μας».

Η νέα Κυβέρνηση εισήλθεν εις το Ναύπλιον εν μέσω του γενικού πένθους του λαού. Ουδέποτε η αποθάρρυνσις και η έλλειψις των μέσων είχε φθάσει εις τοιούτον βαθμόν.
Εκτός από το μεγάλο κακό του Μεσολογγίου προέκυψε και μεγάλο οικονομικό πρόβλημα. Όταν ήλθε η Κυβέρνηση στο Ναύπλιο δεν είχε στο ταμείο παρά μόνον εξήντα γρόσια. Η Κυβέρνηση αποφάσισε να ενεργήσει δημόσιον έρανον. Γι’ αυτό δημοσίευσε στην «Γενική Εφημερίδα» μια διακήρυξη.
Στο Ναύπλιο βρισκότανε και ο Γεώργιος Γεννάδιος από τα Δολιανά Ιωαννίνων. Όταν έκλεισε τη Σχολή στο Βουκουρέστι, οι σπουδαστές του κατατάχθηκαν στον Ιερό Λόχο και αυτός κατέβηκε στην Ελλάδα. Κατά την ημέρα του εράνου που ήταν εορτή της Αγίας Τριάδος, 8 Ιουνίου ομίλησε στο λαό για τον έρανο ο Γεωργ. Γεννάδιος με συγκινητικά λόγια. Μετά τη λειτουργία, ενώ ο κόσμος έφευγε από τις εκκλησίες και κυκλοφορούσε στους δρόμους, ο Γεννάδιος πήγε στην πλατεία και κάτω από τον ιστορικό πλάτανο και από ένα σημείο ψηλότερο από το έδαφος άρχισε να ομιλεί. Αμέσως τον περικύκλωσαν οι διερχόμενοι από εκεί και σε λίγο η πλατεία γέμισε από κόσμο.
Ο Γεννάδιος ανέπτυξε τα «των δεινών περιστάσεων της πατρίδος», τα της αμέσου ανάγκης να αντιμετωπισθεί ο εχθρός, ομίλησε για την έλλειψη χρημάτων του δημοσίου ταμείου, χωρίς τα οποία δεν ημπορούσε να κάμει τίποτε η Κυβέρνηση, και εζήτησε τη χρηματική συνδρομή όλων υπέρ του αγώνος. Τέλος δήλωσε ότι πρώτος αυτός προσφέρει τις τέσσερις λίρες που είχε στο βαλάντιό του και αποτελούσαν τις οικονομίες της ζωής του.
Συγκινήθηκαν όσοι τον άκουσαν, άνθρωποι αγράμματοι, γυναίκες, παιδιά, στρατιώτες προερχόμενοι από κάθε γωνία της Ελλάδας. Και πρόσφεραν όλοι με τα δάκρυα στα μάτια ό,τι είχαν και τα άφηναν επάνω στο τραπέζι, που είχαν τοποθετήσει μπροστά στον ομιλητή, παίρνοντας απόδειξη για το ποσό που πρόσφεραν ή το αντικείμενο, από την επιτροπή που σχηματίστηκε την ώρα εκείνη.
Ο Γεννάδιος είχε μεταδώσει σε όλους τη συγκίνησή του και τον πατριωτικό του παλμό. Έδωσαν χρήματα, άλλοι πολλά και οι περισσότεροι πολύ λίγα, γιατί ήταν φτωχοί. Γυναίκες άφηναν εκεί τα κοσμήματά τους, και στρατιώτες αργυρά όπλα προερχόμενα από λάφυρα. Ήλθε ακόμη και η από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί) της Μ. Ασίας καταγομένη πασίγνωστη ζητιάνα του Ναυπλίου, η Ψωροκώσταινα και πρόσφερε τις οικονομίες από τις επαιτίες της, και την επεφήμησαν οι παρευρισκόμενοι. Από τότε, το όνομα Ψωροκώσταινα έγινε παροιμιώδες…
Έπειτα ομίλησε από το ίδιο βήμα ο ιεροκήρυκας Νικόδημος και αργότερα εκφώνησε άλλην συγκινητική ομιλία ο Γεννάδιος. Κατόπιν ο Γεννάδιος έκαμε έρανον ίππων. Τα προσφερθέντα ζώα τα παρέδωσε στον Χατζημιχάλη Νταλιάνη, γιατί θεωρούσε αυτόν αρχηγόν του ιππικού.
Ο Γεννάδιος ήθελε να παρακινήσει νέους να λάβουν τα όπλα. Συγκέντρωσε στην πλατεία του Ναυπλίου τα παιδιά των σχολείων, που έφθαναν τα πεντακόσια περίπου και τους ομίλησε για την ανάγκη να τρέξουν όλοι οι δυνάμενοι να φέρουν όπλα στα πεδία των μαχών.
Αναζωπύρωση του  φιλελληνισμού και ο Εϋνάρδος
Απρόβλεπτος παράγοντας βοήθησε τότε την Κυβέρνηση στην αντιμετώπιση του οικονομικού προβλήματος. Η συγκίνηση των κοινωνιών των μεγάλων ευρωπαϊκών κέντρων για τον κινδυνεύοντα ελληνικό αγώνα και η διά πολλών χρημάτων και ειδών πρώτης ανάγκης βοήθεια των Ελλήνων.
Στο Παρίσι ο φιλελληνισμός είχε γίνει, ιδίως από το 1825, η κυρία ηθική κοινωνική εκδήλωση. Τότε (1825) ιδρύθηκε το φιλελληνικό κομιτάτο της γαλλικής πρωτεύουσας με πρωτεργάτη τον Ρενέ Σατωμβριάν και ακολούθησε ο σχηματισμός φιλελληνικών συλλόγων στις μεγαλύτερες πόλεις της Γαλλίας και μάλιστα της Νότιας. Η Κυβέρνηση Βιλλέλ εξακολουθούσε τη διπρόσωπη πολιτική της, αλλά η παρισινή κοινωνία και ο Τύπος κατά μεγάλο μέρος ύψωσαν κραυγή διαμαρτυρίας, όταν έγινε γνωστή η εκστρατεία του Ιμβραήμ και ότι πολλοί αξιωματικοί Γάλλοι και της ξηράς και του ναυτικού υπηρετούσαν στον αιγυπτιακό στρατό που αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο για να την αφανίσει.
Έμπαινε, λοιπόν, ζήτημα πολιτισμού και θρησκείας. Οι βάρβαροι της Ανατολής ορμούσαν εναντίον των απογόνων εκείνων που είχαν δώσει τα φώτα, τον πολιτισμό και τις υπέρτατες αρχές της εξυψώσεως του ανθρώπου. Οι Γάλλοι ήθελαν να βοηθήσουν τους Έλληνες, που είχαν αποδειχθεί ηρωικά και άξια τέκνα μεγάλων προγόνων, να ελευθερωθούν. Η πτώση του Μεσολογγίου το 1826 έδωσε νέα φλόγα στο πνεύμα του φιλελληνισμού. Το Μεσολόγγι ήταν για όλους τους Ευρωπαίους που είχαν εξυψωμένο το πνεύμα και την ψυχή.
Για παράδειγμα, ο βασιλιάς του Μονάχου Λουδοβίκος είχε δώσει εντολή στους ανθρώπους του να του αναφέρουν αμέσως τις ειδήσεις από το Μεσολόγγι. Αν κοιμάται να τον ξυπνήσουν. Όταν έφθασε η είδηση για την Έξοδο του Μεσολογγίου, βρισκότανε στο θέατρο. Έτρεξαν στο θεωρείο και του ανήγγειλαν την είδηση. Ο Λουδοβίκος συγκινήθηκε βαθύτατα και με δακρυσμένα μάτια είπε: «Ελλάς… δυστυχισμένη μου Ελλάς». Και σηκώθηκε αμέσως και έφυγε, αφού έδωσε εντολή να πέσει η αυλαία για αρκετές μέρες.
Ο Λουδοβίκος είχε καταστήσει την πρωτεύουσά του και τα ίδια τα ανάκτορά του θερμή εστία προσφύγων Ελλήνων και εξέτρεφε και εκπαίδευε τα μικρά παιδιά μεγάλων αγωνιστών. Πρόσφερε τότε εκατόν είκοσι έξι χιλιάδες φράγκα για να εξαγοραστούν Έλληνες αιχμάλωτοι και να ανακουφιστούν όσοι υπέφεραν από εχθρικές εκστρατείες πληθυσμοί. Για το ίδιο στάλθηκαν από το Βερολίνο, όπου έγιναν, επίσης, έρανοι με πρωτοστάτη τον Πρώσσο Βασιλιά, διακόσιες σαράντα χιλιάδες φράγκα.
Χρήματα συγκεντρώνονταν ακόμη και στη Βιέννη, χωρίς να αντιδρούν οι αυστριακές αρχές στις έμπρακτες φιλελληνικές εκδηλώσεις Αυστριακών πολιτών για τα θύματα του Μεσολογγίου. Στέλνονταν δε διάφορα ποσά και από την Αμερική, όπου είχαν την πρωτοβουλία εράνων Αμερικανοί πολίτες.
Το ποσό που πρόσφερε κατά το 1826 η συγκίνηση του πολιτισμένου κόσμου για τα θύματα του ελληνικού αγώνα έφθασαν στο ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες φράγκα, το οποίο με την τότε μεγάλη αγοραστική δύναμη του νομίσματος ήταν σημαντικό.
Η συγκέντρωση όλων των ποσών, που προέρχονταν από τους εράνους φιλικών χωρών, γινότανε στη Γενεύη. Δέκτης των αποστολών ήταν ο Ελβετός τραπεζίτης Ιωάννης Εϋνάρδος, ο οποίος βρισκότανε σε ανταπόκριση με πρόσωπα που διέμεναν στην Κέρκυρα και στη Ζάκυνθο στην αρχή και έπειτα στην Ύδρα, το Ναύπλιο και τα Κύθηρα.
Ο Ελληνικός Αγώνας από τις πρώτες ημέρες βρήκε τον Εϋνάρδο φιλέλληνα. Όταν μετά την κατά το τέλος του 1822 κρίση της ρωσικής πολιτικής, ο Καποδίστριας εγκαταστάθηκε στη Γενεύη ο Εϋνάρδος βρισκότανε σε συνεχή επαφή με αυτόν αφοσιωμένος στην ελληνική υπόθεση και αλληλογραφούσε με το φιλελληνικό κομιτάτο στο Παρίσι και με την ελληνική επιτροπή στο Λονδίνο.
Ο Εϋνάρδος είχε μια εξαιρετική επιτυχία στην διπλωματική εξουδετέρωση του μεγαλύτερου πολέμου της Ελληνικής Επανάστασης του Μέτερνιχ. Ο ίδιος ο Μέτερνιχ ουσιαστικά αναγνώρισε την ήττα του από τον Εϋνάρδο σε μια επιστολή του σε έναν φίλο του όπου γράφει: «Συμφωνώ ότι έχω εκατό φορές περισσότερη εξυπνάδα, γνώση και λογική από τον κ. Εϋνάρδο (αλαζονία!), ο οποίος παρεμπιπτόντως είναι ένας από τους άνδρες που με ενόχλησαν περισσότερο σε αυτόν τον κόσμο». Ο Μέτερνιχ φοβόταν και είχε δίκιο πως η Ελλάδα θα ήταν η αρχή του τέλους των αυταρχικών αυτοκρατοριών στην Ευρώπη. Πράγματι, η Ελληνική Επανάσταση διέλυσε την Ιερά Συμμαχία.
Το 1825 ο Εϋνάρδος διοργάνωσε αποστολή από την Επιτροπή του Παρισιού στους αγωνιζόμενους Έλληνες 600 τουφέκια και 38.000 γαλλικά φράγκα. Την ίδια χρονιά οι απεσταλμένοι από την Επαναστατική Κυβέρνηση Α. Λουριώτης και Ιω. Ορλάνδος βρισκότανε στο Παρίσι αναζητώντας δάνειο για την Ελλάδα. Απογοητευμένοι από την άρνηση που αντιμετώπισαν ήταν έτοιμοι να επιστρέψουν, όταν πληροφορήθηκαν ότι ο Εϋνάρδος ήταν στο Παρίσι, έσπευσαν να τον συναντήσουν. Αυτός τους εξασφάλισε δάνειο από τον Οίκο Gabriel Odier.