Η ευκαιρία της βιοποικιλότητας για το Δήμο Ιωαννιτών...

Για να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, σύμφωνα με το Πλαίσιο Δράσης Προτεραιότητας της χώρας για την περίοδο 2021-2027 που έχει εγκριθεί από την ΕΕ, η συνολική εκτιμώμενη χρηματοδότηση για το δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ. 

Ο επιμερισμός του κονδυλίου αυτού θα γίνει ως εξής:

- 641 εκατ. ευρώ σε μέτρα διατήρησης και αποκατάστασης οικοτόπων και βιοτόπων που φιλοξενούν σημαντικά είδη άγριας ζωής,

- 127 εκατ. ευρώ σε έργα πράσινης υποδομής εκτός του δικτύου Natura, 

- 134 εκατ. ευρώ σε πρόσθετα μέτρα, ειδικά ανά είδος, τα οποία δεν σχετίζονται με συγκεκριμένα οικοσυστήματα,

- 98  εκατ. ευρώ για οριζόντια μέτρα και διοικητικά κόστη.

- η δημιουργία δικτύου μονοπατιών σε προστατευόμενες περιοχές,

- η δημιουργία και αναβάθμιση υποδομών ( Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, κέντρα παρακολούθησης προστατευόμενων περιοχών),

-συστήματα παρακολούθησης ειδών και οικοτόπων,

-συστήματα φύλαξης προστατευόμενων περιοχών.

Γίνεται αντιληπτό ότι τα ποσά που θα διατεθούν για τη διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας δεν είναι καθόλου αμελητέα, αλλά προϋπόθεση για να ενταχθούν οι προτάσεις σε αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία, είναι ο Δήμος να δείξει ταχύτατα αντανακλαστικά στη μελέτη και την ωρίμανση των προτάσεων που θα υποβληθούν.

Η λίμνη Παμβώτιδα ανήκει στο Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000 και αποτελεί ένα πολύ σηµαντικό οικοσύστημα, µε µια τεράστια ποικιλία ειδών πανίδας και χλωρίδας. Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί προτάσεις, παρεμβάσεις και έχουν εκπονηθεί μελέτες που αφορούν τόσο το υδάτινο μέρος της λίμνης όσο και το παραλίμνιο μέτωπο.

Μια ενδιαφέρουσα πρόταση-μελέτη  για την ανάπλαση της παραλίµνιας περιοχής  υποβλήθηκε κατά τη θητεία της προηγούμενης Δημοτικής Αρχής και αφορά την περιοχή που εκτείνεται από το ύψος του Μάτσικα στο Βόρειο άκρο έως το νότιο άκρο της οδoύ Βογιάνου, µήκους 4 περίπου χλμ. Σκοπός της μελέτης ήταν η αναδιαμόρφωση της περιοχής, προκειμένου αυτή να αποδοθεί στους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης για περίπατο, αναψυχή, αθλητισµό, ποδήλατο, περιορίζοντας μερικώς τη χρήση του αυτοκινήτου. Η ανάπλαση στόχευε να επαναφέρει το φυσικό τοπίο της λίµνης στην αρχική του σχέση µε τους πολίτες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα της άµεσης προσέγγισης στο υγρό στοιχείο και τη χλωρίδα της λίµνης. Το αξιοσημείωτο στη  μελέτη ήταν ότι «αποκαλύπτονταν και επανσυστηνόταν»  το όριο της πόλης προς τη λίµνη  µέσω της αφαίρεσης του κρηπιδότοιχου. Με τον τρόπο αυτό επαναφέρονταν η φυσική οπτική επαφή µε το νερό, ενώ παράλληλα δημιουργούνταν περιοχές έντασης αυτής της επαφής καθώς επιφάνειες υποβαθμίζονται τοπικά, ώστε να έρθουν εγγύτερα στην επιφάνεια της λίµνης και οι χρήστες να οδηγηθούν κοντά της.

Στις περιοχές επέµβασης η προτεραιότητα κίνησης δίνονταν στους πεζούς με την κατασκευή πεζόδρομου μεταβαλλόμενου πλάτους, ο οποίος αναπτύσσονταν παράλληλα µε το όριο του νερού, προσφέροντας επαρκή χώρο για περπάτηµα, άθληση και στάση. Ο πεζόδροµος  γειτνίαζε  µε µια ζώνη πρασίνου, που όριζε το παραλίμνιο μέτωπο. Στη ζώνη αυτή υπήρχε πρόβλεψη για υψηλή φύτευση µε δέντρα που προσφέρουν σκίαση στη γύρω περιοχή.

Ο ποδηλατόδροµος σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργεί µια απολαυστική και ασφαλή διαδροµή, µε εναλλαγές για κάθε τύπο ποδηλάτη, ενώ ορίζοταν αυστηρά από δύο ζώνες πρασίνου εκατέρωθέν του. Οι κόµβοι του ποδηλατόδροµου πρόσφεραν ασφαλή είσοδο και έξοδο των ποδηλατών, ενώ η αλλαγή του υλικού δαπέδου στα σηµεία αυτά, λειτουργούσε ως µια ασφαλής λύση για τη διασταύρωση των κινήσεων ποδηλατών και πεζών.

Οι επόµενες τρεις λωρίδες κίνησης αφορούσαν πεζούς και οχήµατα. Ο νέος δρόµος στην περιοχή µελέτης, ήπιας κυκλοφορίας, πλάτους 3,20m, δαπεδοστρώνεται µε κυβόλιθο, ενώ εκατέρωθεν υπάρχουν συνεπίπεδοι πεζόδροµοι από το ίδιο υλικό, δηµιουργώντας έτσι την αίσθηση ενός ενιαίου δαπέδου. Το µοτίβο «Πεζόδροµος - Δρόµος - Πεζόδροµος - Ζώνη Πρασίνου - Ποδηλατόδροµος - Ζώνη Πρασίνου - Πεζόδροµος - Λίµνη» απαντάται σε όλη την περιοχή µελέτης, ενώ προσαρµόζεται στις συγκεκριμένες συνθήκες κάθε υπο-περιοχής.

Άραγε η τύχη αυτής της πολύ ενδιαφέρουσας μελέτης ποια είναι; Ξεχασμένη σε κάποιο ράφι των Τεχνικών Υπηρεσιών ή και αυτή παραπέμφθηκε στις ελληνικές καλένδες; Υπάρχει κάποιος άλλος σχεδιασμός από την παρούσα Δημοτική Αρχή σε επίπεδο προμελετών-μελετών για το παραλίμνιο μέτωπο αλλά και για επεμβάσεις στο υδάτινο στοιχείο της λίμνης, που να έχει ωριμάσει για να κατατεθεί ως πρόταση και δυνητικά να ενταχθεί σε χρηματοδοτούμενα προγράμματα;

Το Προεδρικό Διάταγμα της Λίμνης των Ιωαννίνων «έφθασε στην εφηβεία του και ακόμη να ωριμάσει» αφού άγεται και φέρεται επί δεκαπέντε περίπου χρόνια. Διαβουλεύσεις επί διαβουλεύσεων, ενστάσεις, διατυπώσεις προτάσεων από κυβερνήσεις, πολιτικά κόμματα, αυτοδιοικητικές παρατάξεις, συλλόγους, φορείς, ενεργούς πολίτες αλλά ακόμη δεν έχουμε στα χέρια ένα σχέδιο νόμου, που θα καθορίζει τι επιτρέπεται και τι όχι.

Αναμένουμε την ολοκλήρωση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για τις προστατευόμενες περιοχές του Νομού Ιωαννίνων ενώ πρέπει να ακολουθήσει η έγκρισή της από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, διαβούλευση με τους Φορείς, ενσωμάτωση παρατηρήσεων, σύνταξη σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος και υποβολή του στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τελική έγκριση. Με τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις το Π.Δ Παμβώτιδας θα έχει ολοκληρωθεί το 2022, περίπου 17 χρόνια μετά από όταν ξεκίνησε! Αν αναλογιστούμε ότι στην Κίνα σε 7 ημέρες χτίζουν νοσοκομείο επιφάνειας 25.000 τ.μ , αντιλαμβανόμαστε το κόστος της γραφειοκρατίας για τον τόπο μας… 

Το τείχος ανοσίας που χτίζεται με τους εμβολιασμούς, δημιουργεί προϋποθέσεις αισιοδοξίας όχι μόνο για την επανεκκίνηση της οικονομίας, αλλά και για την εξέλιξη μελετών και έργων που «λιμνάζουν» στο Δήμο Ιωαννιτών. Η υγειονομική κρίση του τελευταίου έτους ήταν μια σοβαρή παράμετρος που αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι πήγε πίσω το σχεδιασμό μελετών και την υλοποίηση προγραμματισμένων έργων. Δικαιολογίες όμως πλέον παύουν να υπάρχουν καθώς πλησιάζει το ήμισυ της θητείας της παρούσας Δημοτικής Αρχής. Υπάρχει σίγουρα αρκετός χρόνος για την εκπόνηση και συμβασιοποίηση μελετών και την παραγωγή έργου που έχει ανάγκη η πόλη και ο Δήμος. Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (θα ανατεθούν το επόμενο διάστημα σε περίπου 800 από τις 1.135 δημοτικές ενότητες της χώρας μέχρι το 2022 με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση 245 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης) είναι ένα επιπλέον καλό νέο για τον καθορισμό χρήσεων γης, με πληθώρα θετικών οικονομικών, επενδυτικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το στοίχημα της χρηματοδότησης από την ΕΕ για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στη  λίμνη Παμβώτιδα αλλά και για την πράσινη ανάπτυξη στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, δεν πρέπει να χαθεί. Όχι μόνο για λόγους οικονομικούς αλλά και υπαρξιακούς. Αξίζει να θυμηθούμε τα λόγια του σπουδαίου ωκεανογράφου Ζαν-Υβ Κουστώ που έλεγε:

«Σε όλη τη διάρκεια της Ιστορίας, ο άνθρωπος έπρεπε να παλεύει με τη Φύση για να επιβιώσει. Σ’ αυτόν τον αιώνα, έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι για να επιβιώσει, πρέπει να την προστατέψει».

 * Ο Πέτρος Ι. Μπούγιας, είναι Msc Αγρ.Τοπογράφος Μηχανικός – CEO 2Bengineers