Οι σημειολογικές αναφορές της Μεγάλης Εβδομάδας…

 Οδεύουμε σιγά-σιγά στο τέλος της Μ. Εβδομάδας και παρότι η πανδημία δεν επέτρεψε την αθρόα προσέλευση των πιστών στους ιερούς ναούς, εντούτοις η βίωσή της από κάθε χριστιανό είναι έντονη. Καμία γιορτή στο Χριστιανικό ημερολόγιο δεν είναι πλουσιότερη σε συμβολισμό από το Πάσχα.
Σε αντίθεση με τη θλίψη και το πένθος που καλύπτουν τη Μεγάλη Εβδομάδα, οι ακτίνες του ανατέλλοντος λαμπρού Ηλίου («καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι... Χριστός Ανέστη! νέοι, γέροι και κόρες...» θα τραγουδήσει ο Διονύσιος Σολωμός στην «Ημέρα της Λαμπρής») εξαγγέλλουν την Κυριακή του Πάσχα ότι ο Χριστός, «θανάτω θάνατον πατήσας», Ανέστη. Η Ανάσταση του Χριστού είναι το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στην Ιστορία και χωρίς αυτή όλη η χριστιανική διδασκαλία αποδομείται. Είναι γι΄ αυτό αφοπλιστική η παραδοχή του Απόστολου Παύλου στην Προς Κορινθίους Α΄ Επιστολή του: «ει Χριστός ουκ εγήγερται, κενόν άρα το κήρυγμα ημών, κενή δε και η πίστις υμών»( αν ο Χριστός δεν έχει εγερθεί, είναι κενό και το κήρυγμά μας, κενή και η πίστη σας). 

Ερχόμενοι τώρα στην ονομασία της Μ. Εβδομάδας, ονομάζεται Μεγάλη από την ανάμνηση των γεγονότων που διαδραματίζονται καθ΄ εκάστη των ημερών αυτής, τα οποία και θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά για τη χριστιανική θρησκεία. Τη συναντούμε επίσης και ως «Αγία Εβδομάδα», σε διάκριση της «Καθαρής Εβδομάδας», που είναι η πρώτη εβδομάδα των νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά και όλων των άλλων εβδομάδων του έτους, καθώς επίσης και ως «Εβδομάδα ξηροφαγίας», επειδή ακολουθείται αυστηρή νηστεία, ως και ακόμη παλαιότερα «άπρακτος εβδομάς», καθότι, παράλληλα με την αυστηρή νηστεία, συνηθίζονταν και η πλήρης αποχή από κάθε εργασία. Κατά μία άλλη ερμηνευτική προσέγγιση, η Μεγάλη Εβδομάδα αποτελεί διασκευή της εβραϊκής γιορτής «Άζυμα», που διαρκούσε επτά ημέρες και πιστεύεται πως ήταν αγροτική γιορτή.
Σύμφωνα με το τηρούμενο Μηναίο ή Μηνολόγιο, καθεμιά απ’ τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας είναι αφιερωμένη και σε κάποιο ή κάποια επιμέρους περιστατικά των Παθών, με πλήθος σημειολογικών αναφορών. Η Εκκλησία μας σύμφωνα με το ως άνω Μηνολόγιο, επέτρεψε από την αρχή της Μ. Εβδομάδας, να ψάλλεται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας, δηλαδή π.χ. την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας, τη Μ. Δευτέρα το βράδυ ο Όρθρος της Μ. Τρίτης και ούτω καθεξής. Οι τελετές της Μεγάλης Εβδομάδας, στο σύνολό τους, είναι βασικά ανακλητικές των Παθών και της Ανάστασης του Χριστού, αλλά όπως το τυπικό των αρχαίων μυστηριακών θρησκειών, αποσκοπούν στο να προωθήσουν στους πιστούς μια αίσθηση ταυτότητας με τον Χριστό, ένα είδος ενσυναίσθησης στα όσα υπέφερε και στον τελικό θρίαμβό του πάνω στο θάνατο. Η εβδομάδα της πορείας του Χριστού προς το Γολγοθά και στη συνέχεια προς την Ανάσταση, όλη αυτή η διαδρομή σημειολογικά ταυτίζεται με την πορεία του ανθρώπου στη ζωή. Ένα είδος πρελούδιου, εισόδου δηλαδή, στη Μ. Εβδομάδα, αποτελεί η Κυριακή των Βαϊων με το προηγηθέν έμπλεω συμβολισμών Σάββατο του Λαζάρου, αφού αφενός η ανάσταση του «τετραήμερου» φίλου του Κυρίου προαναγγέλλει τη δική Του Ανάσταση και κατ΄ επακολούθηση την ανάσταση των νεκρών, αφετέρου η ταχεία μετάβαση από το «ωσαννά» στο «σταυρωθήτω», συμβολίζει τόσο το αμφίθυμο όσο και το εύπιστο των λαών και την ως εκ τούτου χειραγώγησή τους από επιτήδειους Γραμματείς και Φαρισαίους.
Έτσι, εκκινώντας από τη Μ. Δευτέρα, αυτή είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ, του γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη καθώς και στην άκαρπη συκιά, με όποιον συμβολισμό αυτή μεταφέρει και την οποία καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε μ’ ένα Tου λόγο. Η Μ. Τρίτη είναι αφιερωμένη στην παραβολή των Δέκα Παρθένων, η οποία συμβολίζει την πίστη και την προνοητικότητα. Η Μ. Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και με ταπεινότητα άλειψε τα πόδια Tου με μύρο. Ψάλλεται το περίφημο εκτενές τροπάριο που έγραψε η μοναχή Κασσιανή, ένας σπαρακτικός ύμνος στη μετάνοια. Η Μ. Πέμπτη αφιερωμένη στο Μυστικό Δείπνο, στην προσευχή στη Γεσθημανή, στην προδοσία του Ιούδα, στη σύλληψη του Ιησού, στην ανάκριση από τον Άννα, στην Άρνηση του Πέτρου και στην καταδίκη του Χριστού από τον Καϊάφα, με πλήθος συμβολισμών, από τη δύναμη των χρημάτων και πού μπορεί αυτή να οδηγήσει, μέχρι την ολιγοπιστία και τη λιγοψυχία, με τις οποίες όλοι μας κάποια στιγμή αναμετριόμαστε μπροστά στις δυσκολίες της ζωής. Η Μ. Παρασκευή, αφιερωμένη στα Άγια Πάθη και στη Σταύρωση, μας θυμίζει το δικό μας Γολγοθά που ανεβαίνουμε καθημερινά, προσδοκώντας όμως στο μεγάλο έπαθλο της Ανάστασης, συμβολισμοί που στέλνει το Μ. Σάββατο, αφιερωμένο στην Ταφή του Χριστού και στην Εις Άδου Κάθοδο.
Τα γεγονότα της Μ. Εβδομάδας, λοιπόν, δεν είναι τυχαία. Καθένα έχει το συμβολισμό του. Όπως, ότι το Πάσχα γιορτάζεται την Άνοιξη, εποχή που έχουμε την ανάσταση της φύσης ύστερα από τη δοκιμασία του χειμώνα. Όπως, ακόμη, ότι η γιορτή του Πάσχα είναι κινητή, αφού συμβολίζει την κίνηση του ανθρώπου από τη γη προς τα "πάνω" (αυτό, άλλωστε δε σημαίνει και η λέξη «άνθρωπος», «άνω» «θρώσκων»;), εν αντιθέσει με τα Χριστούγεννα που είναι σταθερή γιορτή και ο Χριστός κατεβαίνει από τον ουρανό προς τη γη. Όπως, τέλος, και η ίδια η λέξη πάσχα, αφού η εβραϊκή της προέλευση δηλώνει το «πέρασμα», τη μετάβαση δηλ. σε έναν καινούργιο τρόπο ζωής. Για όλα αυτά, το Πάσχα είναι μοναδικό και η στήλη μας εύχεται σε όλους τους αναγνώστες της– «νηστεύσαντες και μη»- ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ και, για ένα παραπάνω λόγο στις μέρες μας, ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ.