Εθνικιστές και πατριώτες…

ιδεώδη. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή τα άτομα οφείλουν απόλυτη πίστη και υπακοή στο Έθνος και πιο συγκεκριμένα στο Εθνικό Κράτος. Πρόκειται για ένα κίνημα που έχει την αρχή του στην Ευρώπη και έθρεψε τις κοινωνίες των ανθρώπων, οι οποίες ταυτίστηκαν με το εθνικό κράτος. Η ταύτιση αυτή έγινε έχοντας επίγνωση της εθνικής τους ενότητας, όπως και των κοινών θρησκευτικών, γλωσσικών και πνευματικών δεσμών. Ο εθνικισμός υποβοηθάει την ανάπτυξη συνείδησης εθνικής.

Για να επιτευχθούν οι σκοποί του εθνικισμού απαιτείται ελευθερία δράσης. Το έθνος αποτελεί ζωντανό κοινωνικό οργανισμό και είναι ο ρυθμιστής των πράξεων των ανθρώπων, αφού ο λαός ταυτίζεται με το έθνος και το έθνος με το κράτος. Ο εθνικισμός αναπτύχθηκε τον 18ο αιώνα στην Ευρώπη, όταν δημιουργήθηκε η έννοια του έθνους. Πνευματικοί του πατέρες θεωρούνται ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ, ο Χέρντερ και ο Χέγγελ. Στους στοχασμούς τους στηρίχτηκε η ανάπτυξη του εθνικισμού και η διάδοσή τους σε όλον τον κόσμο.

Είναι ανάγκη, όμως, να διευκρινιστεί ότι η φυλετική καταγωγή δεν είναι απόλυτη για την καλλιέργεια του Εθνικισμού. Παράδειγμα αποτελούν οι Ηνωμένες πολιτείες, οι οποίες έχουν αναπτύξει έντονο εθνικισμό παρότι στη χώρα ζουν ποικιλόμορφα πλήθη με εθνικές, θρησκευτικές, γλωσσικές και άλλες διαφορές. Να πούμε ακόμη ότι η ανάπτυξη του εθνικισμού είχε σαν αποτέλεσμα την απελευθέρωση υπόδουλων λαών ή και την ενοποίηση άλλων. Σταθμοί στην εθνικιστική ανάπτυξη υπήρξαν οι ενοποιήσεις της Ιταλίας και της Γερμανίας. Αποτέλεσμα των εθνικιστικών τάσεων υπήρξε η διάλυση της Τουρκικής αυτοκρατορίας. Ο εθνικισμός είναι αντίθετος και αντίπαλος του διεθνιστικού πνεύματος.

TTT

O διεθνισμός επιθυμεί την κατανόηση στις διεθνείς σχέσεις και επιδιώκει τον παραμερισμό των εθνικιστικών τάσεων. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία και ανάπτυξη επιστημονικών, οικονομικών και κοινωνικοπολιτικών σχέσεων μεταξύ των λαών. Με το πνεύμα αυτό της συνένωσης των λαών δημιουργήθηκε η αυτοκρατορία της Ε.Σ.Σ.Δ. και η Γιουγκοσλαβία του Τίτο, με τα γνωστά θλιβερά αποτελέσματα.

Οι διεθνιστικές αυτές αντιλήψεις, αντίθετες από τις εθνικιστικές επιδιώξεις, δεν δημιούργησαν ισχυρό υπόβαθρο για να βοηθήσουν τους λαούς οικονομικά και κοινωνικά, με συνέπεια να αυξάνουν τα εθνικιστικά κινήματα στην Ευρώπη. Οι υπερβολές του εθνικισμού και η εκτροπή  του από τις πάγιες αναπτυξιακές αρχές του είχαν σαν συνέπεια την υιοθέτηση ακραίων σοβινιστικών συνθημάτων, που οδήγησαν την ανθρωπότητα σε αιματοκύλισμα με εκατόμβες θυμάτων. Δημιουργήθηκαν ολοκληρωτικά καθεστώτα που στηρίχτηκαν στον εθνοκεντρισμό, στην εξάρτηση του ατόμου από την κοινότητα, στην υπερβολική δηλ. εθνικοφροσύνη με πολεμική διάθεση. Τέτοια ολοκληρωτικά συστήματα ήταν ο φασισμός του Μουσολίνι και ο εθνικοσοσιαλισμός (ναζισμός) του Χίτλερ. Ο Εθνικοσοσιαλισμός στηρίχτηκε στο εθνικιστικό πνεύμα, έχοντας για βάση τις αρχές του Χίτλερ. Οι αρχές αυτές περιέχονται στο βιβλίο του «Ο Αγών μου» (Mein Kampf) και διακρίνονται για τη φυλετική ιδέα και την καθαρότητα και ανωτερότητα της γερμανικής φυλής. Είναι γνωστός ο αντισημιτισμός και οι προσπάθειες εξολόθρευσης του εβραϊκού στοιχείου. Ο τελικός σκοπός ήταν η συγκρότηση ενός κράτους όπου θα ζούσαν γερμανικοί πληθυσμοί. Η εφαρμογή του εθνικοσοσιαλισμού αποδείχτηκε απάνθρωπη, βάρβαρη, ουτοπική και καταστρεπτική.

**

Από το ένα μέρος στέκεται ο εθνικισμός με τις εκτροπές του και από το άλλο ο πατριωτισμός, η αγάπη δηλ. προς τη χώρα των προγόνων, προς τη γενέτειρα και τις παραδόσεις της με το ιστορικό παρελθόν. Ο πατριωτισμός είναι η ιδέα που συσπειρώνει τον λαό κάτω από την έννοια της φιλοπατρίας. Ο φιλόπατρις κατέχεται από αισθήματα πατριωτικά και από φρονήματα εθνικά και όχι από κοντόφθαλμο και υπερβολικό εθνικισμό και υπερπατριωτισμό, που οδηγούν στη δημιουργία εκρηκτικών εστιών.

Όμως, ποια είναι τα όρια ανάμεσα στον εθνικισμό και στον πατριωτισμό; Ως ποιο σημείο είμαστε εθνικιστές και πατριώτες; Και ακόμη: Στις μέρες μας, που ελλοχεύει ο εξ Ανατολών κίνδυνος με τις διεκδικητικές κορώνες και τα ανέφικτα συνθήματα Τούρκου Προέδρου και άλλων αξιωματούχων Τούρκων, σε κρίσιμους και ύποπτους χρόνους, ένας διαχωρισμός σε εθνικιστές και πατριώτες συμφέρει;

Αλήθεια, τι είναι εθνικιστές ή πατριώτες όσοι αγωνίζονται για την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής από τη Μεγαλόνησο ή και όσοι σφετερίζονται τα εθνικά μας σύμβολα;

Πιστεύουμε στις μέρες μας κανένας δεν μπορεί να καταλογίσει σε άλλους μειωμένη εθνική συνείδηση ή αποδυναμωμένο εθνικό φρόνημα. Προκειμένου να διαφυλάξουμε το απαραβίαστο των εθνικών μας συνόρων και να «κόψουμε» την όρεξη σε εκείνους που προβάλλουν διεκδικήσεις εις βάρος της εδαφικής μας ακεραιότητας, όλοι οι Έλληνες είμαστε πατριώτες.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, είναι ανάγκη να αφήσουμε τις ανεπίκαιρες συζητήσεις και αναλύσεις των διαφορών μεταξύ του εθνικισμού και πατριωτισμού και να συσπειρωθούμε για την αντιμετώπιση των πραγματικών κινδύνων που διαφαίνονται στον ορίζοντα.