Γιατί αποτυγχάνουν οι διεθνείς οργανισμοί!

Ο χρόνος, όπως μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί, λειτουργεί διττώς: ή ξεθωριάζει και σκεπάζει και αφανίζει τα πάντα ή αποκαλύπτει και φανερώνει την αληθή ουσία ενός πράγματος, ενός γεγονότος ή μιας ιδέας.
Το δεύτερο, όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι πολύ πιο σπάνιο από το πρώτο. Για να αποκαλύψουμε την αλήθεια, οφείλουμε να επεξεργαστούμε ένα θέμα, όπως επεξεργάζεται κανείς ένα μετάλλευμα. Για να φανεί π.χ. αν είναι χρυσός ή φαινομενικός χρυσός, απαιτείται προσεκτική ανάλυση.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τις μεγαλόπνοες ιδέες. Αρχικά είναι τόσο λαμπρές που ακτινοβολούν σαν χρυσός, μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο.
Μετά τις εκατόμβες θυμάτων στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ιδρύθηκε ο ΟΗΕ με σκοπό τη διαφύλαξη της ειρήνης. Ήλπιζε η ανθρωπότητα ότι εκεί θα λύνονταν οι διαφορές μεταξύ των κρατών με βάση κάποιες θεμελιώδεις αρχές δικαίου και ότι θα ήταν το καταφύγιο όλων, μικρών και μεγάλων, για την ειρηνική επίλυση των διαφορών.
Ο χρόνος απαξίωσε, δυστυχώς, τον οργανισμό αυτόν και έσβησε τις ελπίδες που είχαν αρχικά δημιουργηθεί για τον ρόλο του αναφορικά με την επικράτηση της ειρήνης. Απεδείχθη ότι πάντοτε θα ισχύει ο νόμος που με τόση σαφήνεια αποτύπωσε ο Θουκυδίδης στον περίφημο διάλογο των Μηλίων, δηλαδή ότι στις διεθνείς σχέσεις επικρατεί το δίκαιο του πιο ισχυρού.
Η αποτυχία του Οργανισμού οφείλεται στην σύγκρουση των συμφερόντων που έχουν οι μεγάλες δυνάμεις και η αδυναμία του να επιβάλλει τις όποιες αποφάσεις λαμβάνει το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Παρόμοια και με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι μεγαλόπνοες ιδέες των ιδρυτών της, με την πάροδο του χρόνου, αποδείχτηκαν, τουλάχιστον κάποιες από αυτές, ουτοπικές. Η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη, η οικονομική ευημερία, ο σεβασμός στον άνθρωπο και τα βασικά του δικαιώματα, υποτίθεται ότι ήταν οι βάσεις πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε αυτό το εγχείρημα.
Θα ήταν, βέβαια, υπερβολικό να ισχυρισθεί κάποιος ότι ο ΟΗΕ ή η ΕΕ δεν πέτυχαν κάποιους στόχους. Ωστόσο, δεν ανταποκρίνονται στις ελπίδες και τις προσδοκίες των πολιτών. Και αυτό δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ευφυΐα, για να το αντιληφθεί κανείς.
Τα παραδείγματα πάρα πολλά. Πόσοι πόλεμοι έχουν ξεσπάσει από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου; Πόσα εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κα τις περιουσίες τους; Πόσα εκατομμύρια ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες; Και πόσες συγκρούσεις εξακολουθούν να γίνονται στην οικουμένη; Πόσα εκατομμύρια πέθαναν και πεθαίνουν από την πείνα; Πόσα εκατομμύρια τετραγωνικών χιλιομέτρων τροπικού δάσους και άλλων δασικών εκτάσεων έχουν αφανιστεί από την απληστία κάποιων ανεξέλεγκτων επιχειρηματιών; Πόσα είδη πανίδας έχουν εξαλειφθεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα;
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που μας αφορά άμεσα. Πώς η ΕΕ ανέχεται, και όχι μόνον ανέχεται, αλλά και δέχτηκε ως υποψήφια προς ένταξη χώρα την Τουρκία, μια χώρα που εισέβαλε και κατέχει ένα μεγάλο τμήμα μιας χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποίαν μάλιστα δεν αναγνωρίζει;
Πώς ανέχεται και εξακολουθεί να ενισχύει στρατιωτικά την ίδια χώρα που έχει γίνει ο ταραξίας της περιοχής, με την εισβολή στην ΑΟΖ της Κύπρου, τις παράνομες εισβολές της στη Συρία και στο Ιράκ, τις συνεχείς παραβιάσεις της Ελληνικής εθνικής κυριαρχίας, ουσιαστικά δηλαδή της Ευρωπαϊκής κυριαρχίας, την σύμπραξη με τους Αζέρους στην ανάφλεξη στον Καύκασο, την υποστήριξη με κάθε τρόπο των φανατικών ισλαμιστών και τη χρησιμοποίησή τους τόσο στη Λιβύη όσο και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ;
Πώς ο ΟΗΕ ανέχεται την Τουρκία να κατέχει το 37% της Κυπριακής Δημοκρατίας και να παραβιάζει συστηματικά όλα τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας; Πώς ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών γίνεται σχεδόν συνένοχος με τους παραβάτες του Διεθνούς Δικαίου;
Την απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα την βρίσκει κάποιος στον Θουκυδίδη. Γι’ αυτό επιμένουμε χρόνια τώρα ότι τα αρχαία ελληνικά θα έπρεπε να διδάσκονται από την τελευταία τουλάχιστον τάξη του δημοτικού σχολείου και σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους.
Ο πρώτος νόμος που ισχύει στις διεθνείς σχέσεις είναι ο νόμος του ισχυροτέρου. «Πάντοτε είναι αναγκαίο από τον φυσικό νόμο ο ισχυρότερος να εξουσιάζει τον πιο αδύναμο. Και αυτόν τον νόμο δεν τον θέσαμε εμείς ούτε είμαστε οι πρώτοι που τον χρησιμοποιούμε. Υπήρχε και τον παραλάβαμε και τον χρησιμοποιούμε, και θα υπάρχει πάντοτε και στο μέλλον». Αυτό μας λέει ο μεγάλος ιστορικός.
Προϋπόθεση για να υπάρξει εφαρμογή του δικαίου είναι να έχουν οι αντίπαλοι ισοδύναμες δυνάμεις, ώστε να το επιβάλουν. Όπως χαρακτηριστικά λένε οι Αθηναίοι στους Μηλίους, οι ισχυροί δηλαδή στους αδύναμους, «δίκαια μὲν ἐν τῷ ἀνθρωπείῳ λόγῳ ἀπὸ τῆς ἴσης ἀνάγκης κρίνεται»,
Ο δεύτερος λόγος, ο οποίος δεν είναι ανεξάρτητος από τον πρώτο, είναι ότι οι σχέσεις μεταξύ των κρατών βασίζονται και εξαρτώνται πρωτίστως από το συμφέρον. Το δίκαιο έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Και αυτό, δηλαδή το συμφέρον, εξαιτίας της αντιπαράθεσης των μεγάλων δυνάμεων, κυρίως των ΗΠΑ και της Ρωσίας, παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην καταπάτηση του διεθνούς δικαίου και στην ανοχή των παραβιάσεών του. Συνάγεται ότι, για να επιβληθεί το δίκαιο, θα πρέπει να συμπέσει με το συμφέρον κάποιου ισχυρού.
Ο τρίτος λόγος, που ισχύει τόσο για τον ΟΗΕ, όσο και για την Ε.Ε. βρίσκεται σε ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο Περικλής αναφερόμενος στη συμμαχία των Λακεδαιμονίων και των συμμάχων τους, για να πείσει τους συμπολίτες του Αθηναίους να ψηφίσουν την κήρυξη του πολέμου. Η αδυναμία λήψης γρήγορων αποφάσεων και άμεσης εκτέλεσής τους οφείλεται:
1) στην απουσία ενός ενιαίου βουλευτηρίου,
2) στο ότι έχουν όλοι οι σύμμαχοι μία ψήφο, μεγάλοι και μικροί, και δεν ανήκουν στο ίδιο εθνικό φύλο,
3) και αυτή είναι η αιτία που ο καθένας επιδιώκει το δικό του συμφέρον. Με συνέπεια τίποτα να μην μπορεί να γίνει. Άλλοι από αυτούς θέλουν π.χ. να τιμωρήσουν κάποιον εχθρό τους, ενώ άλλοι δεν θέλουν με κανένα τρόπο να διακινδυνεύσουν τα δικά τους συμφέροντα.
4) Στο ότι συνέρχονται πολύ αραιά και αφιερώνουν λίγο χρόνο στην εξέταση των κοινών προβλημάτων και συμφερόντων, ενώ τον περισσότερο χρόνο ο καθένας κάνει αυτό που τον συμφέρει και
5) Επειδή ο καθένας από αυτούς πιστεύει ότι η δική του αμέλεια δεν βλάπτει το κοινό συμφέρον και συγχρόνως περιμένει ότι κάποιος άλλος θα προνοήσει και για τον ίδιο.
Συνέπεια όλων αυτών είναι ότι, επειδή ο καθένας από αυτούς έχει την ίδια νοοτροπία, χωρίς να το αντιλαμβάνονται, καταστρέφεται συνολικά το κοινόν συμφέρον.
* *  *

Επομένως, αν μια χώρα επιθυμεί να εξασφαλίσει την εδαφική της ακεραιότητα και την εθνική της κυριαρχία, οφείλει να ενισχύσει στο έπακρον τις ένοπλες δυνάμεις της, να δώσει ιδιαίτερη σημασία στην άριστη στρατιωτική εκπαίδευση των πολιτών της, να διαμορφώσει με τις πολιτικές που θα εφαρμοστούν ψυχική ενότητα και υψηλό φρόνημα, και να εξασφαλίσει ισχυρές συμμαχίες με χώρες που έχουν τα ίδια ή παρόμοια συμφέροντα.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΤΣΟΥΡΗΣ