Το στοιχειωμένο λεωφορείο…

Όταν πλησιάζουν Χριστούγεννα κι ο δρόμος μου με φέρνει στο Τσίμποβο, είναι αδύνατο ο νους μου ν’ αντισταθεί και να μην αναπλάσει ξανά την ιστορία με το μοιραίο λεωφορείο, που στις 22 Δεκεμβρίου του 1958 έφυγε στο γκρεμό, ενώ εκτελούσε το δρομολόγιο Ιωάννινα – Κατσικάς – Κουτσελιό – Χαροκόπι – Γέφυρα Τσιμπόβου – Πετροβούνι.
**
Γι’ αυτήν την τραγική, όσο και μακάβρια ιστορία (μακάβρια κυριολεκτικά γιατί 29 επιβάτες διαμελίστηκαν πέφτοντας σε γκρεμό 700 μέτρων), αδυνατώ να δώσω μία λογική εξήγηση, για το πώς μέσα στο πέρασμα τόσων δεκαετιών… συνεχίζει να είναι

ζοφερή και τρισδιάστατη στην ανθρώπινη φαντασία… Τόσο, που να σε κάνει ν’ ανατριχιάζεις, όταν μέσα στο καταχείμωνο ανεβαίνεις τις στροφές για τους Χουλιαράδες κι ακούς με δέος το βουητό του Αράχθου!
Καθοριστικό ρόλο πιστεύω στην ιστορία μας διαδραματίζει το φυσικό περιβάλλον. Πρώτο το περιβάλλον και μετά οι άνθρωποι.
Τα Τζουμέρκα ελάχιστα διαφοροποιούνται στο πέρασμα των δεκαετιών. Ναι, μπορεί οι άνθρωποι στο Μιχαλίτσι να έχουν πλέον Δορυφορικό Πιάτο, Wi-Fi και iPhone… όμως το βουνό παραμένει κακοτράχαλο. Δύσβατο. Και σε πολλές περιοχές, απροσπέλαστο! Ο δρόμος για το Πετροβούνι δεν έχει καμία σχέση με τον κατσικόδρομο του 1958, όμως παραμένει επικίνδυνος και δεν επιτρέπει λάθη και αφηρημάδες στον οδηγό. Όσο για τον γκρεμό… Άμα σιμώσεις πολύ σε πιάνει ίλιγγος. «Φύλαγε Παναΐτσα μου», λες… Κι από κάτω ασημένιο φίδι, βουίζει ορμητικό το ποτάμι σαν έτοιμο να σε καταπιεί! Αυτό το ίδιο ποτάμι, που μέσα σ’ ελάχιστα λεπτά αφάνισε το ιστορικό Γεφύρι της Πλάκας. Άραχθος: Εμβληματικός και Ζόρικος.
Το συγκλονιστικό τοπίο λοιπόν, ήρθε κι έδεσε αιώνες τώρα με τους ανθρώπους. Το να ζεις και να επιβιώνεις στα Τζουμερκιώτικα βουνά είναι από μόνο του ένας άθλος. Πόσο μάλλον για τους ανθρώπους του 1958. Κι ακόμα περισσότερο γι’ αυτούς τους 34 χαρούμενους επιβάτες του λεωφορείου μας, που με τα ψώνια τους από τα Γιάννενα, επέστρεφαν προπαραμονή Χριστουγέννων στα χωριά τους για να γιορτάσουν και να ευφρανθούν με τις οικογένειές τους.
**
Έχω προσπαθήσει πολλά χρόνια τώρα να συγκεντρώσω πληροφορίες για τον καθ’ ένα επιβάτη ξεχωριστά. Έχω περάσει πολλές ώρες στο Αρχείο Εφημερίδων της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Δήμου Αθηναίων, μελετώντας τα δημοσιεύματα της εποχής και τα ρεπορτάζ σχετικά με το δυστύχημα. Τολμώ να πω ότι τους έχω αφουγκραστεί με πολύ προσοχή. Και τους νιώθω πλέον οικείους και προσφιλείς.
Οι επιβάτες από τα γεγονότα και μόνο κατηγοριοποιούνται ερήμην τους. Σ’ αυτή την παράξενη και θλιβερή ιστορία, άλλοι έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο κι άλλοι είναι κομπάρσοι.
Για παράδειγμα: Ο 50χρονος Βασίλης Κυριαζής από το Προσήλιο. Ο Κυριαζής ήταν τσαγκάρης, πάμφτωχος. Είχε ένα μικρό μαγαζάκι στην Καστρίτσα. Παραμονές Χριστουγέννων πήρε το λεωφορείο για να επιστρέψει στο χωριό του, να μην τον βρουν οι γιορτές μονάχο του.
Μαζί με τον Κυριαζή κάθεται συμπτωματικά ο ξάδερφός του, ο Βαγγέλης Στεφάνου, εργάτης. Τα κρίσιμα δευτερόλεπτα, που το λεωφορείο κύλησε πίσω χτυπώντας σε μια ξερολιθιά, που υπήρχε στην άκρη του δρόμου, ο Στεφάνου με απίστευτα αντανακλαστικά χίμηξε έξω και πήδηξε στο γκρεμό… απλώνοντας ενστικτωδώς το χέρι, για να τραβήξει μαζί του και να σώσει –χωρίς να τα καταφέρει- τον Κυριαζή.
Ρόλο κομπάρσου στο θρίλερ έχει κι ο Τάκης Μπίτσιος από το Συρράκο. Ο Μπίτσιος είχε βγάλει κανονικά εισιτήριο αλλά οδεύοντας για το πρακτορείο θυμήθηκε πως έπρεπε να περάσει από ένα κοσμηματοπωλείο στην οδό Αβέρωφ για να πάρει τη βέρα της γυναίκας του, που την είχε αφήσει για να την επιδιορθώσουν! Ο Μπίτσιος έπιασε την κουβέντα με τον Τζουμάκα, τον κοσμηματοπώλη… κι όταν πλέον έφτασε στο πρακτορείο της Καλούτσιανης, το λεωφορείο είχε φύγει κι έτσι ξέμεινε για το απογευματινό δρομολόγιο.Αντίθετα με τον 22χρονο Λοχία Μιχάλη Κοσμά, που είχε πάρει άδεια και επέστρεφε στο χωριό, για να δει τους γονείς του. Ο Λοχίας Μιχάλης Κοσμάς, με το βαρύ του γιλεό, είχε φτάσει στο πρακτορείο από τους πρώτους. Κρατούσε κι ένα ξεχωριστό μικρό πακέτο με κουραμπιέδες, από το Ιδανικό, για τη μανούλα του.
Ο Λοχίας κοίταξε κανά δυο φορές με θαυμασμό το πανέμορφο προσωπάκι της 14χρονης Αρετής Λαγού. Η Αρετή είχε τα μαλλιά της πλεξούδες κι ήταν ζωηρή και χαρούμενη που επέστρεφε στους δικούς της και τις φιλενάδες της στο χωριό. Η Αρετή Λαγού έμελε να παλέψει γενναία με τα τραύματά της, στον πάτο του γκρεμού. Έμεινε ώρες αβοήθητη μέσα στο κρύο. Όταν έφτασαν τα διασωστικά συνεργεία από τα Γιάννενα κατόρθωσαν να την ανασύρουν ζωντανή από την άβυσσο! Όμως 24 ώρες αργότερα το κορίτσι δεν άντεξε. Υπέκυψε στο Νοσοκομείο Χατζηκώστα.
**
Αν όμως, λέμε αν, το Στοιχειωμένο Λεωφορείο γυρίζονταν κινηματογραφική ταινία, τότε τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα τον είχε σίγουρα η Σταυρούλα Κωνσταντινίδη! Η Σταυρούλα κάθονταν μπροστά μαζί με την κουμπάρα της, επειδή πάντα το λεωφορείο τη ζάλιζε. Ήταν 18 χρονών. Τα μαλλιά της πλεγμένα κότσο και τα ρούχα της καινούργια, από τα μοντέρνα μαγαζιά της πόλης. Ο πατέρας της Σταυρούλας ήταν γραμματικός στην Κοινότητα Χουλιαράδων και αγαπούσε τη θυγατέρα του πολύ. Η Σταυρούλα λοιπόν δεν είχε ιδέα ότι ο 20χρονος εισπράκτορας Γιάννης Λεοντίου, θα ήταν αυτός που θα της καθόριζε την πορεία της για ζωή ή για θάνατο.
Όταν το λεωφορείο έφτασε στη μοιραία στροφή, ο οδηγός Νικόλαος Τζέκας από τον Παρακάλαμο, ήξερε πως δεν θα ‘βγαινε με τη μία. Χρειάζονταν πάντα δύο μανούβρες. Ο εισπράκτορας λοιπόν πήδηξε έξω σβέλτα και κοίταξε να βρει μια μεγάλη πέτρα για τον πίσω τροχό. Ο σωφέρης σήκωσε το δεξί του πόδι από το γκάζι (με το αριστερό πατούσε πάντα συμπλέκτη)… Άφησε ακάλυπτο το πεντάλ, για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου και πάτησε φρένο. Σ’ αυτό το κλάσμα η αδράνεια του λεωφορείου εξουδετέρωσε τη ροπή κι ο οδηγός έχασε τον έλεγχο της μηχανής!
Το λεωφορείο αρχικά κύλησε πίσω. Οι επιβάτες ούρλιαξαν! Οι μπροστινές ρόδες βρέθηκαν στον αέρα. Ο εισπράκτορας Γιάννης Λεοντίου πέταξε την πέτρα που κρατούσε κι άρπαξε τη Σταυρούλα, που στέκονταν όρθια μπροστά και την έβγαλε έξω.
Η πτώση του οχήματος έμοιαζε ατέλειωτη. Έπεφτε… έπεφτε… χτύπαγε πάνω στα βράχια… Διαλύονταν από τη μία πρόσκρουση στην άλλη… Κι ανθρώπινα σώματα σκορπίζονταν παντού.
- Παιδιά μου χανόμαστε, πάμε στο Θεό, πρόλαβε να φωνάξει ο σωφέρης.
Ο εργάτης Βαγγέλης Στεφάνου, που πρώτος πήδηξε έξω κρέμονταν κυριολεκτικά στο γκρεμό, πιασμένος από ένα χοντρό κλαρί, ανάμεσα στα πουρνάρια. Ο εισπράκτορας χωρίς δισταγμό κατρακύλησε στο γκρεμό και κατάφερε να τον πιάσει και να τον ανεβάσει –βάζοντας όλες του τις δυνάμεις- μέχρι το δρόμο.
Η Σταυρούλα κι ο Στεφάνου είχαν το ανομολόγητο προνόμιο, να βρίσκονται μέσα στο λεωφορείο ως επιβάτες… κι έξω απ’ αυτό ως θεατές, την ώρα που οι λαμαρίνες διαλύονταν.
Ο πατέρας της Σταυρούλας όταν έμαθε για το δυστύχημα είπε στη γυναίκα του: Πάρε μια ζιάκα και πάμε να μαζέψουμε το κορίτσι μας! Ούτε στο πιο τρελό του όνειρο δεν πίστευε πως η κόρη του είχε σωθεί! Κι όμως!
Ο εισπράκτορας Γιάννης Λεοντίου υπέστη σοβαρό νευρικό κλονισμό. Ανακρίθηκε εξαντλητικά… Και για ένα διάστημα τον φιλοξένησε στο σπίτι του στα Γιάννενα ο ιδιοκτήτης του λεωφορείου, Ντάσενος.
**
Μέγας πρωταγωνιστής σ’ αυτή την υπόθεση είναι κι ο Κώστας Σιόντης. Πεισματάρης και ξεροκέφαλος ο Σιόντης περίμενε το λεωφορείο στις πρώτες στροφές μετά το γεφύρι του Τσίμποβου. Το λεωφορείο ήταν ήδη φίσκα, γιατί είχε πάρει μια μεγάλη παρέα (11 άτομα) από το Χαροκόπι, που είχαν γλεντήσει την προηγούμενη μέρα σε γάμο. Η παρέα αυτή κάθονταν σε καρεκλάκια στο διάδρομο.
Ο Σιόντης λοιπόν έκανε νόημα στον οδηγό να σταματήσει. Ο οδηγός αρνήθηκε. Ήταν υπέρβαρος. Αυτός ο αθεόφοβος δεν τόβαλε κάτω έκοψε δρόμο μέσα από τον λόγγο… Και στην επόμενη στροφή, τσουπ! Πάλι μπροστά.
-Ρε μπελά με δαύτον, νευρίασε ο οδηγός.
-Δεν έχω χώρο Χριστιανέ μου. Τι δεν καταλαβαίνεις;
Αλλά ο Σιόντης είχε πάρει τον θάνατό του προσωπικά! Ξανάβαλε κουσή... Και λαχανιασμένος, στην επόμενη φουρκέτα βγήκε πάλι μπροστά! Αυτή τη φορά ο οδηγός σταμάτησε. Άντε, του είπε γελώντας, ανέβα. Ανέβα να δω τι θα καταλάβεις.
Τελικά ο επίμονος επιβάτης δεν πρόλαβε να καταλάβει τίποτα.
**
Αυτοί όμως που πραγματικά μίλησαν με τον θάνατο και επέστρεψαν στη ζωή είναι ο φαντάρος Γιώργος Γεροδήμος και η μικρούλα Γεωργία Αλεξίου.
Ο Γεροδήμος κατά την πτώση εκτινάχτηκε έξω από το όχημα! Και χάρη στην πολύ δυνατή του κράση, άντεξε μέσα στα συντρίμμια μέχρι την ώρα που έφτασαν οι διασώστες και τον ανέσυραν.
Όσο για την Γεωργία Αλεξίου… το κορίτσι ενσαρκώνει πράγματι το Θαύμα των Χριστουγέννων! Πεταμένη στο γκρεμό, με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις… έχει ψυχή και δύναμη. Καταφέρνει μ’ ένα ανεπαίσθητο νεύμα κι ένα βογγητό να δώσει το στίγμα της και να καταλάβουν οι διασώστες πως είναι ακόμα ζωντανή! Είναι λες σαν την ηρωίδα του Κάμερον, στον Τιτανικό, που σφυρίζοντας ειδοποιεί να την μαζέψουν από τον παγωμένο ωκεανό.
Τελικά μπορούμε ν’ αντέξουμε πολλά περισσότερα, απ’ όσα μας επιτρέπουν οι δυνάμεις μας.
**
Το Στοιχειωμένο Λεωφορείο έγινε θρύλος σ’ όλα τα Τζουμέρκα.
Ακόμα και σήμερα, από το Μοναστήρι της Τσιούκας, όταν στέκεσαι ν’ απολαύσεις το συγκλονιστικό τοπίο, πάντα θ’ ακούσεις κάποιον να λέει: «Κοίτα εκεί στο γκρεμό. Εκεί έπεσε το λεωφορείο».
Οι επιβάτες είναι λες και σου απαγορεύουν να τους λησμονήσεις. Επανέρχονται στο πέρασμα των χρόνων –λάθρα βιώσαντες- ανάμεσα στους ζωντανούς… Για να διεκδικήσουν λίγο από την Μαγεία των Χριστουγέννων.
Χρόνια Πολλά σε όλους τους αναγνώστες του «Πρωινού Λόγου»!

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.