Πρώτα ο Άνθρωπος και όχι οι αριθμοί…

 Τελικά παρά τις συντονισμένες προσπάθειες για το αντίθετο, δεν καταφέραμε να αποφύγουμε το δεύτερο γενικό απαγορευτικό.

Σωρευτικά με τις συνέπειες της πρώτης γενικής απαγόρευσης της άνοιξης, δυστυχώς ο κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος αυτής της πρωτοφανούς παγκόσμιας πανδημίας αναμένεται να είναι και πάλι πολυδιάστατος. Πρώτα από όλα ήδη εκδηλώνεται μεγάλη πίεση στα συστήματα υγείας, με τη διαθεσιμότητα των κλινών εντατικής θεραπείας και τις αντοχές του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού να έχουν φτάσει στα όριά τους. Ίδια εικόνα λίγο πολύ εμφανίζεται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Στην Ελλάδα, παρά την αύξηση του αριθμού των κλινών ΜΕΘ, καθημερινά δημιουργείται η δικαιολογημένη ανησυχία για τις αντοχές του ΕΣΥ, καθώς ο αριθμός των διασωληνωμένων, αλλά και των νοσηλευόμενων σε απλές κλίνες - Covid αυξάνεται. Είναι προφανές ότι εάν και τις επόμενες εβδομάδες ο αριθμός διατηρηθεί σε υψηλά νούμερα η κατάσταση θα γίνει πολύ δύσκολη, με τους ειδικούς να μην αποκλείουν ακόμη και το απάνθρωπο ενδεχόμενο της επιλογής των ασθενών για είσοδο στις μονάδες.
**
Το ίδιο ασφυκτικές είναι οι εξελίξεις και στο μέτωπο της οικονομίας. Η πανδημία έπληξε όλες ανεξαιρέτως τις οικονομίες του πλανήτη σε πολύ μεγάλο βαθμό. Είναι ξεκάθαρο ότι η κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά τόσο την πλευρά της προσφοράς όσο και την πλευρά της ζήτησης, προκαλώντας έτσι κάθετη πτώση της κατανάλωσης, των εξαγωγών και των επενδύσεων. Έτσι, τα δημόσια οικονομικά όλων των χωρών εξελίσσονται σε δύσκολη άσκηση, καθώς θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από την μία πλευρά η δραστική μείωση των εσόδων από το «πάγωμα» της οικονομικής δραστηριότητας και από την άλλη η αύξηση των δαπανών για την αναγκαία ενίσχυση των πληττόμενων κοινωνικών ομάδων. Σημαντικό είναι να τονιστεί, ότι οι πρωτοβουλίες ανάσχεσης των οικονομικών επιπτώσεων δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι η πανδημία αυτή βρίσκεται σε διαφορετική φάση εξέλιξης από χώρα σε χώρα.
**
Ξεχωριστός φαίνεται ότι είναι ο αντίκτυπος στις εργασιακές σχέσεις. Το πλήγμα που έχει δεχθεί η αγορά εργασίας από την πανδημία είναι βαθύ, με τους αυτοαπασχολούμενους, τους απασχολούμενους με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και μερικής απασχόλησης να πλήττονται σοβαρότερα. Η επιδείνωση των δεικτών της ανεργίας σε παγκόσμια κλίμακα είναι δεδομένη. Η τηλεργασία έχει αυξηθεί κατακόρυφα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πλέον νέες συνθήκες μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών με την ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις να έχει ενισχυθεί σε σημαντικό βαθμό. Συνεπώς ελάχιστη υποχρέωση είναι η διαρκής προσαρμογή και ισχυροποίηση του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος πιθανών καταχρηστικών συμπεριφορών.
**
Οι εκτιμήσεις για την ένταση των επιπτώσεων και της ύφεσης ποικίλλουν και θα εξαρτηθούν, τόσο από τις πολιτικές αντιμετώπισης της πανδημίας όσο και από τη διάρκειά της. Σε κάθε περίπτωση, η ραγδαία και πολυεπίπεδη εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης, ελλοχεύει τον κίνδυνο αυτή να εξελιχθεί σε μακροχρόνιο πρόβλημα για την οικονομία και την κοινωνία συνολικά. Για αυτό είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίο, να εφαρμοστεί ταχύτατα ένα ευρείας κλίμακας πρόγραμμα επενδύσεων και να οργανωθεί άμεσα μια κοινή ευρωπαϊκή αντίδραση για την αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
**
Είναι γεγονός ότι μέχρι σήμερα, υπό αντίξοες μάλιστα συνθήκες, έχουν αναληφθεί κρίσιμες πρωτοβουλίες τόσο στον τομέα της υγείας όσο και στους τομείς της οικονομίας και εργασίας. Επίσης, το ανακοινωθέν Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά πρέπει πλέον να ενισχυθεί περαιτέρω και να ξεπεραστούν αποφασιστικά οι πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες και οι χρονικές κωλυσιεργίες. Πρέπει άμεσα η κάθε χώρα ξεχωριστά και η ευρωπαϊκή ένωση συνολικά, να λάβουν γενναίες και τολμηρές αποφάσεις ουσιαστικής στήριξης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, έχοντας σε πρώτο πλάνο τον άνθρωπο και όχι τους αριθμούς.

* Ο Καθηγητής Κώστας Καραμάνης είναι και αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου