Οσφυαλγία, η πιο συχνή πάθηση του μυοσκελετικού συστήματος...

on .

• H οσφυαλγία (πόνος στην οσφυϊκή περιοχή, «μέση») είναι η πιο συχνή κλινική εκδήλωση των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης.

Αποτελεί επίσης την πιο συχνή πάθηση του μυοσκελετικού στους ενήλικες, σχετίζεται δε με σοβαρό επηρεασμό της λειτουργικής ικανότητας του ασθενούς, με σοβαρές συνέπειες και στην εργασιακή του ικανότητα.
Παρόλο που οι περισσότεροι ασθενείς, αλλά και γιατροί, πιστεύουν οτι η οσφυαλγία οφείλεται σε "κήλες", η βιβλιογραφία υποστηρίζει ξεκάθαρα οτι μόνο το 4% της οσφυαλγίας σχετίζεται με κήλη (ή προβολή) μεσοσπονδύλιου δίσκου. Το 70% των περιπτώσεων της οσφυαλγίας ονομάζεται "μη-ειδικού τύπου" και οφείλεται κυρίως σε θλάσεις – σπασμούς τενόντων & μυών ή συνδέσμων της περιοχής. Μόνο στο 1-2% των περιπτώσεων υπάρχει σοβαρό υποκείμενο νόσημα.
Εφόσον ο πόνος αντανακλά στο κάτω άκρο, κυρίως κάτω από το γόνατο, η εικόνα είναι συμβατή με ισχιαλγία και η κατάσταση ονομάζεται οσφυο-ισχιαλγία. Εδώ συχνά υπάρχει πίεση ρίζας νεύρου (ριζίτιδα), πιο συχνά από προβολές μεσοσπονδύλιου δίσκου.
Γενικά υπάρχει φτωχή σχέση μεταξύ απεικόνισης (ακτινογραφία, αξονική, μαγνητική τομογραφία) και κλινικών συμπτωμάτων. Η μαγνητική τομογραφία γίνεται σχετικά συχνά και εύκολα, επιβάλλεται ΟΜΩΣ να γίνεται ΜΟΝΟ σε περιπτώσεις παρουσίας συγκεκριμένων ευρημάτων (RED FLAGS), συμβατών με σοβαρές καταστάσεις πχ υποψία για λοίμωξη, νεοπλασία, φλεγμονή, κάταγμα ή σε εμμονή συμπτωμάτων πέρα των 6 εβδομάδων ή σοβαρών νευρολογικών ελλειμάτων.
H παρουσία «κήλης» είναι συχνή, ακόμη και σε άτομα χωρίς συμπτώματα. Αν δεν υπάρχει ειδική συμπτωματολογία (ριζίτιδα, εικόνα στενού σωλήνα) η παρουσία κήλης είναι συνήθως ανεξάρτητη της οσφυαλγίας. Υπόψη ότι σε άτομα με οξεία οσφυαλγία, η «κήλη» που πιθανώς να διαπιστωθεί με MRI, παραμένει στην ίδια θέση, ακόμη και όταν τα συμπτώματα, μετά από πχ 3 μήνες, έχουν υποχωρήσει, άρα είναι απίθανο να αποτελούσε βασικό αίτιο πόνου.
Η αλήθεια είναι ότι για την οσφυαλγία καλές θεραπευτικές επιλογές …ΔΕΝ υπάρχουν. Τις περισσότερες φορές η οσφυαλγία φαίνεται να υποχωρεί μόνη της, ανεξαρτήτως θεραπευτικής επιλογής. Τα αντιφλεγμονώδη είναι χρήσιμα αλλά έχουν μικρή θεραπευτική δράση, η προσθήκη μυοχαλαρωτικών δε βοηθά σημαντικά, ενώ μη-σημαντική φαίνεται να είναι και η δράση νευροπαθητικών φαρμάκων (γκαμπαπεντινοειδών πχ γκαμπαπεντίνη, πρεγκαμπαλίνη). Κορτιζόνη από το στόμα ή τοπικές ενέσεις, γενικά δεν συνιστώνται. Ενδυνάμωση, άσκηση και φυσικοθεραπεία φαίνεται να αποτελούν ίσως τις καλύτερες θεραπευτικές επιλογές.
Η χρόνια οσφυαλγία (>12 εβδ) σχετίζεται σοβαρά και με ψυχολογικούς παράγοντες και αποτελεί σημαντικό και δυσίατο αίτιο χρόνιου πόνου. Και εδώ φαίνεται ότι δράσεις όπως άσκηση - ενδυνάμωση - κινητοποίηση αποτελούν μάλλον τις καλύτερες θεραπευτικές επιλογές.
Νέα άτομα (< 45 ετών, κυρίως άνδρες) με χρόνια οσφυαλγία (τουλάχιστον > 3 μήνες) και συνοδό πρωινή δυσκαμψία - επιδείνωση πόνου, με βελτίωση στη διάρκεια της ημέρας, θα πρέπει να εκτιμηθούν από ρευματολόγο για πιθανή ιερολαγονίτιδα. Πρόκειται για μια μορφή φλεγμονώδους οσφυαλγίας, η οποία στα αρχικά στάδια έχει εξαιρετική πορεία με την εφαρμογή ειδικής θεραπείας, αν όμως δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, εξελίσσεται σε σοβαρή αγκύλωση και αναπηρία με χρόνιο πόνο (αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα).