Παιδεία ανθρωπιστική…

Το φθινόπωρο είναι η εποχή που οι αμπελουργοί ετοιμάζουν την καινούργια τους σοδειά και ο μήνας που οι εκπαιδευτικοί ξεκινούν το δικό τους έργο, στην «άμπελο» του σχολείου, όπου θα φυτέψουν, θα ποτίσουν, θα κλαδέψουν, θα ραντίσουν τα νοητά «κλήματα» για ν’ απολαύσουν τον Ιούνιο τους καρπούς των κόπων τους.

Ένα έργο ξεχωριστό κι ευλογημένο, όταν εκτελείται με τα εργαλεία και τα φώτα της επιστήμης και με τον πλούτο της καρδιάς, που ξεχειλίζει από αγάπη στα παιδιά και από πίστη στον Θεό, που εκφράζεται με προσευχή σαν αυτή:
«Κύριε, ρίξε το βλέμμα Σου σε μας. Ιδού εγώ και τα παιδία. Εσύ μου τα έδωσες… Βοήθα με να τα καθοδηγώ, να είμαι πατέρας και μητέρα γι’ αυτά. Δώσε μου το Άγιό Σου Πνεύμα, το πνεύμα της σοφίας και της αγάπης, του Ιησού Χριστού το πνεύμα. Βοήθα με να εργάζομαι μετά τρόμου για τη σωτηρία τους, όπως και για τη δική μου σωτηρία!..»
Έτσι προσευχόταν ο Ελβετός παιδαγωγός Ερρίκος Πεσταλότσι. Το παιδαγωγικό του έργο το έβλεπε ως υπόθεση σωτηρίας και θυσιαζόταν γι’ αυτό. Δίκαια ονομάστηκε «Παιδαγωγός της αγάπης» και δικαιότατα οι μαθητές του τον έλεγαν «Πατερούλη» και του χρωστούσαν την επί γης ευτυχία τους. Θυμίζουν τον Μέγα Αλέξανδρο, που χρωστούσε το «ευ ζην» στον δάσκαλό του, αν και δεν υπάρχει καμία σχέση ανάμεσα στο βασιλόπουλο της Μακεδονίας και στα παραπεταμένα παιδιά της Ελβετίας, για τα οποία ο Πεσταλότσι έγινε πατέρας και μητέρα, δάσκαλός τους εθελοντικά και «ιδιωτικά». «Από τα φλογερά του νιάτα ως τα πρόσχαρα γηρατειά αναζητά πάντα το καλύτερο. Σε κάθε ανακάλυψη ο ενθουσιασμός τον αναστατώνει» διαβάζουμε σχετικά στο βιβλίο «Οι μεγάλοι παιδαγωγοί», του Κων. Κίτσου, Δ/ντή της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας.
Και μετά απ’ αυτή την απαραίτητη παρένθεση ας έρθουμε στα «καθ’ ημάς»…
Άνοιξαν, λοιπόν, τα σχολεία, με τον καθιερωμένο αγιασμό αλλά χωρίς γονείς φέτος, με τις απαραίτητες μάσκες τα παιδιά και τα άλλα μέτρα προστασίας κατά του «διαβολοκορωνοϊού». Πρώτιστο και μέγιστο το θέμα της υγείας και οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε, όσο εξαρτάται από μας, με την απλή χρήση της μάσκας, γιατί, όπως λένε «πάνω απ’ όλα υγεία». Ποια υγεία, όμως; Μόνο του αίματος; Το παιδί, ως ενιαία και αδιάσπαστη ψυχοσωματική οντότητα, έχει ανάγκη από ολόπλευρη ανάπτυξη και αγωγή, που να το καθιστά «εύρυθμο ως προς τα καθ’ εαυτό και ευάρμοστο ως προς το κοινωνικό σύνολο, εντός του οποίου ζει και του οποίου πρέπει να γίνει λειτουργικό μέλος» (Κων/νος Τσιμπούκης, παιδαγωγός/ ερευνητής). Ως εκ τούτου, ας επιτρέψουμε στα παιδιά να βγάλουν για λίγο τις μάσκες και «τις μάσκες» για να ειπούν κάποιες εκμυστηρεύσεις τους…
Τώρα που ξεκινώ για το σχολείο, κυρία, κάτι θέλω να σου πω.
Μπορείς να με ακούσεις λίγο;
Περίμενα με χαρά αυτή τη μέρα… Σε παρακαλώ, μη μου την κόψεις
και καμία στενοχώρια μη μου δώσεις…
Έρχομαι με ελπίδες στο σχολείο… Μην τις διαψεύσεις
και για κανένα λόγο μη με απογοητεύσεις…
Έχω εγωκεντρισμό μεγάλο. Σε παρακαλώ, βοήθησέ με
και στον συμμαθητή μου με τέχνη οδήγησέ με.
Υπάρχει μέσα μου ζωντάνια και ορμή, μη με μαλώνεις
και σε αδράνεια μη με καθηλώνεις. […]
Με προίκισε ο Θεός και με χαρίσματα. Μην τα περιφρονήσεις…
Σκύψε σαν τον κηπουρό να τα καλλιεργήσεις…
Σκέψεις και συναισθήματα που μας πλημμυρίζουν είτε ενθυμούμενοι τα μαθητικά μας χρόνια, που δεν ήταν ΟΛΑ ιδανικά, βέβαια, είτε αυτοαξιολογούμενοι ως εκπαιδευτικοί, που δεν τα κάναμε όλα σωστά, βεβαιότατα, είτε αξιολογούντες το έργο του σημερινού σχολείου, που μόνιμα μιλά για «σύγχρονη παιδεία» και εννοεί την κινητήρια δύναμη των εκατομμυρίων ευρώ, για δωρεάν παιδεία και τα αγαθά της τεχνολογίας κ.λ.π. κ.λ.π.
Ανέκαθεν ίσχυε το «Δει δη χρημάτων» (Δημοσθένης, Αθηναίος ρήτορας) αλλά τώρα η κοινωνία, μπροστά στην αμφιλεγόμενη πρόοδο και εξέλιξη, φωνάζει «Δει παιδείας ανθρωπιστικής». Θα το ακούσουν οι υπεύθυνοι, από το Υπουργείο μέχρι το Νηπιαγωγείο; Το ευχόμαστε…