Είναι μεγάλο το στοίχημα της διαχείρισης απορριμμάτων!

 Η σύνταξη Σχεδίων Διαχείρισης, όπως της Κλιματικής Αλλαγής, του Κλίματος, των Αποβλήτων, κ.λ.π. αποτελεί υποχρέωση των κρατών μελών της Ε.Ε. και απορρέει από τις ανάλογες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Στο διάστημα του ενός έτους της Κυβέρνησης, τα αναφερόμενα σχέδια τρέχουν το ένα πίσω από το άλλο και πρόσφατα (25-8-2020) ολοκληρώθηκε η διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)/ 2020-2030, για το

όποιο, σε πρόσφατο δημοσίευμά του στον «Π.Λ.» ο κ. Σπύρος Κωνσταντόπουλος ως πιο ειδικός ορθώς ανέφερε ότι πρέπει να προσεχθεί η εφαρμογή του.
Το ΕΣΔΑ αφορά μια περίοδο δέκα (10) ετών και θα αξιολογείται κάθε πέντε χρόνια και, εφόσον αυτό απαιτείται, θα αναθεωρείται, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Ν.4685/2020. Καταλαβαίνουμε, ότι στρατηγικός στόχος της Κυβέρνησης είναι η ολοκλήρωση και εφαρμογή του προγραμματισμένου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) για τα έτη 2020 - 2030.
Δεν μπορώ να προβλέψω εάν θα μπει μια τάξη στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, αλλά η άσχημη εικόνα που επικρατεί σε παρά πολλούς Δήμους της χώρας μας πρέπει να περιοριστεί. Επίσης, το διάστημα αυτό (έως 18-09-2020) έχει τεθεί σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο: «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον» και έχουν ενσωματωθεί αναγκαία στοιχεία από τα νέα Σχέδια, ειδικά του ΕΣΔΑ.
Το ΕΣΔΑ αφορά όλες τις κατηγορίες αποβλήτων και αναφέρεται σε όλες τις σχετικές κατηγορίες υποδομών που σχετίζονται με αυτά. Καθορίζει τη στρατηγική, τις πολιτικές και τους στόχους για τη διαχείριση των αποβλήτων σε εθνικό επίπεδο. Περιλαμβάνει τους στόχους για την μείωση της υγειονομικής ταφής των Αστικών Στερεών Αποβλήτων, με δράσεις συλλογής τους, των Βιομηχανικών μη Επικίνδυνων Αποβλήτων, των Γεωργοκτηνοτροφικών αποβλήτων κ.λ.π, με σκοπό την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάληψη των ευθυνών που αναλογεί στους παραγωγούς στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού.
Δίνει τη δυνατότητα και προτρέπει όλους τους δημόσιους φορείς της διαχείρισης αποβλήτων για συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), στην κατασκευή των έργων, για την δημιουργία επαρκών μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ) και μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) σε όλη τη χώρα. Στόχος είναι η διαχείριση των αποβλήτων να μετατραπεί σε βιώσιμη διαχείριση των υλικών για τη διασφάλιση της προστασίας και αναβάθμισης του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.
Το όλο σχέδιο, πράγματι θέλει μεγάλη προσοχή και στο κόστος του, καθώς η Εκτίμηση του Κόστους Ανάπτυξης των Βασικών Έργων και Υποδομών Διαχείρισης των Α.Σ.Α., πραγματοποιήθηκε με βάση τα υφιστάμενα στοιχεία και εκτιμήσεις, από τους προϋπολογισμούς ενταγμένων έργων και τα κοστολόγια από παρόμοια έργα που έχουν υλοποιηθεί στην Ελλάδα, τα στοιχεία των ΠΕΣΔΑ, την διεθνή εμπειρία και βιβλιογραφικά δεδομένα. Το κόστος αυτό είναι ενδεικτικό και μπορεί να διαφοροποιηθεί ανάλογα με τη φύση και τις ειδικές παραμέτρους κάθε έργου. Σ’ αυτό δεν περιλαμβάνονται οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης υπολειμμάτων ή/και δευτερογενών καυσίμων.
Στην ενότητα του σχεδίου όπου αναλύεται το υφιστάμενο πλαίσιο για τη χρηματοδότηση των έργων διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων (Αξιολόγηση επάρκειας κεφαλαίων – Χρηματοδοτικά εργαλεία / Χρηματοπιστωτικά μέσα) αναφέρεται ότι: Το συνολικό κόστος υλοποίησης των δράσεων για τα ΑΣΑ χωρίς μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης εκτιμήθηκε σε περίπου 2,4 δισ. ευρώ. Δεδομένου ότι έχει ήδη εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση έργων συνολικού κόστους περίπου 626 εκ. ευρώ, απαιτείται η εύρεση οικονομικών πόρων συνολικού ύψους περίπου 1,78 δισ. ευρώ για την υλοποίηση των υπολειπόμενων υποδομών για την διαχείριση ΑΣΑ. Μέρος του κόστους δύναται να καλυφθεί από το διαθέσιμο υπόλοιπο των πόρων του ΕΣΠΑ 2014-2020, από πόρους του ΕΣΠΑ 2021-2027, καθώς επίσης είτε μέσω ΣΔΙΤ, είτε από τραπεζικό δανεισμό, είτε μέσω ΠΔΕ, ή μέσω ΣΕΔ, ή από ίδιους πόρους, ή με συνδυασμό των παραπάνω.
Για μένα, η δημιουργία επαρκούς εθνικού δικτύου μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ) και μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) σε όλη τη χώρα είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα για τους δημόσιους φορείς της διαχείρισης αποβλήτων και θέλει προσοχή, μην τα κάνουν θάλασσα…. Το τελικό συμπέρασμά μου είναι ότι η Περιφέρειά μας σήμερα, με την υφιστάμενη σε λειτουργία ΜΕΑ στην Τύρια και τα υπόλοιπα έργα που βρίσκονται σε στάδιο ολοκλήρωσης της κατασκευής των, βρίσκεται σε πολύ πλεονεκτική θέση έναντι άλλων περιοχών.
Το παρόν ΕΣΔΑ είναι κρίσιμο και θεωρώ πως αποτελεί ένα στοίχημα, για το αν η μετάβαση από το υφιστάμενο μοντέλο διαχείρισης αποβλήτων πετύχει και οδηγηθούμε σε μια σύγχρονη, αποδοτική, φιλική προς το περιβάλλον και ανταγωνιστική κυκλική οικονομία διαχείριση των απορριμμάτων μας έως το 2030.
* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων Υποδομής.