Πόσο ακίνδυνο είναι το «κόκκινο χρώμα» στα νερά της λίμνης Παμβώτιδας;

 Το δυναμικό και η ποικιλία των ενεργειακών αποθεμάτων που κρύβουν μέσα τους τα βουνά, τα δάση, τα ποτάμια, η θάλασσα και οι λίμνες, ο ανεκτίμητος αυτός φυσικός θησαυρός της Ηπείρου, θα πρέπει πρωτίστως να βρίσκει την έκφρασή του στον αυξημένο αριθμό των επισκεπτών, που προτιμούν ως τουριστικό προορισμό την περιοχή μας.
Ατενίζοντας κανείς την σημερινή κατάσταση στην πολυθρύλητη λίμνη Παμβώτιδα, διαπιστώνει με λύπη, ότι κανείς πλέον δεν αισθάνεται την παλιά ηδονική έλξη, για κάποιο χόμπυ στα νερά της.
Η Παμβώτιδα, έχασε με την έξαρση του ευτροφισμού και την διχοτομική επέμβαση των αναχωμάτων, την οικολογική της ισορροπία. Η μειωμένη ποιότητα των νερών και η έλλειψη του οξυγόνου στο βυθό, αποδυνάμωσε την αεροβική αποδόμηση της βιομάζας και δημιούργησε προϋποθέσεις τοξικών εμφανίσεων. Η ζωή νεκρώνει. (Παν. Πατρών)
Η μαζική ανάπτυξη μικροκυστινών (ΑΠΘ) έγινε μόνιμο φωτοσυνθετικό φαινόμενο στην λίμνη μας. Τοξικότητα του πυθμένα, αποπνικτική μυρωδιά και οπτική αποκρουστικότητα των πλαγκτονικών συσσωρεύσεων, εξουδετερώνουν κάθε προσπάθεια τουριστικής αξιοποίησής της για την κοινωνία.
Με την αύξηση θερμοκρασιών στην Παμβώτιδα, τα προβλήματα μεγαλώνουν. Η ανακύκλωση των νερών την Άνοιξη και το Φθινόπωρο επιδεινώνεται, η σχέση αζώτου και φωσφόρου αλλάζει. Τα νερά κοκκινίζουν!
Το τμήμα Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων που ανέλαβε την εξήγηση του φαινομένου των κόκκινων εμφανίσεων στην λίμνη, προσπαθεί να καθησυχάσει την κοινωνία τονίζοντας την βιολογική διάσταση του προβλήματος και παραβλέποντας την αλληλοεξάρτηση των υδρομορφολογικών, των βιο-χημικών, των φυσικοχημικών και των ρυπαντικών παραμέτρων, που απαιτούνται για την εκτίμηση της ποιοτικής εξακρίβωσης των νερών. Το κόκκινο χρώμα των νερών της λίμνης, αντιμετωπίζεται ως ένα απλό υδρολογικό… βάψιμο. Και όμως, είναι ένα πρόβλημα υγειονομικών και βιολογικών αλλοιώσεων, που ξεκίνησαν με τις επεμβάσεις στη μορφολογία της, στην εξωγενή τροφοδοσία της και στην διχοτομική «εγχείριση» των αναχωμάτων της! Είναι πρόβλημα σύνθετο, αθόρυβο, φαινομενικά αθώο, με απρόβλεπτες επεκτάσεις.
Η ευαισθησία του κ. Δημ. Μακρή, που εκφράστηκε σε άρθρο του στον «Πρωινό Λόγο» στις 18 Αυγούστου 2020 με τίτλο: «Και όμως εγώ ανησυχώ για την Λίμνη μας» δεν είναι αδικαιολόγητη. Ξεκινάει από την επίγνωση του κινδύνου μιας άρρωστης Παμβώτιδας και των δήθεν προσωρινών εμφανίσεων που, όλο και πιο συχνά, μονιμοποιούνται στα νερά της και αποθηκεύονται στις αναλύσεις με το χαρακτηρισμό του «απλού, του μη τοξικού, του ακίνδυνου»! Και όμως, ο κίνδυνος καραδοκεί, χωρίς να βιάζεται…
Έτσι και στην τελευταία «Μικροσκοπική ανάλυση της επιφανειακής κόκκινης μάζας» τονίζεται πως «το είδος που κυριαρχεί, ο χλωροφύκος, το γνωστό Haematococcus pluvialis, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί τοξικός».
Και εδώ κρύβεται το παράξενο: Πώς ένας φύκος, όπως ο Haematococcus... που δεν είναι τοξικός, κυριαρχεί έναντι ενός τοξικού, ισχυρότερου κυανοβακτηρίου όπως οι μικροκυστίνες της Παμβώτιδας; (ΑΠΘ).
Μια θέση, εμφανώς αντίθετη προς την πραγματικότητα της τροφικής αλυσίδας που ανατρέπει ταυτόχρονα και τον φυσικό νόμο της επικράτησης του ισχυρότερου.
Αλλά και οι «συνθήκες στρες των υψηλών θερμοκρασιών, της μείωσης της στάθμης των νερών κ.α. που προοιωνίζουν ξηρασία» και που αναφέρονται ως αιτίες του κοκκινίσματος, είναι φαινόμενα γνωστά, χωρίς ιδιαίτερη ένταση στην χρονική περίοδο που διανύουμε.
Μήπως η αλλαγή του χρώματος των μονοκυτταρικών οργανισμών της Παμβώτιδας σημαίνει και κάτι άλλο; Μήπως είναι προάγγελος θλιβερών ανακατατάξεων στο λεκανοπέδιο; Ποιός ξέρει;
Οι αντιδράσεις της φύσης δεν μπορούν να προβλεφθούν και ο κίνδυνος μιας κοινωνίας που δεν θέλει να δει και που φαίνεται να αδιαφορεί, μεγαλώνει…