Αυτή είναι η ιστορία του Ζωγράφειου Οίκου Ευγηρίας

on .

Στις εφημερίδες της περασμένης εβδομάδας διαβάσαμε ότι με τις υποδομές που δημιούργησε ο Δήμος Ιωαννιτών στον Ζωγράφειο Οίκο Ευγηρίας είναι έτοιμος να δεχθεί 25 επί πλέον ηλικιωμένους, από 44 που φιλοξενούνται σ’ αυτόν μέχρι σήμερα. Στην ανακοίνωση αυτή προέβη ο Δήμαρχος και πρόεδρος του ιδρύματος Θωμάς Μπέγκας, επισημαίνοντας ότι ο Ζωγράφειος Οίκος εντάσσεται στο δίκτυο κοινωνικών δομών του Δήμου. Με την ευκαιρία αυτή ας ξαναθυμηθούμε την ιστορία του ιδρύματος αυτού που εξυπηρετεί καθημερινά τις ανάγκες μιας από τις πιο ευαίσθητες ομάδες της κοινωνίας μας.
Η αείμνηστη Ελένη Σόλωνα Χρηστάκη Ζωγράφου, το γένος Λύσανδρου Καυτατζόγλου, με την από 5-10-1929 ιδιόχειρη Διαθήκη της άφησε "ως εκ του γένους της" στο Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης "Άγιος Δημήτριος" το μισό της τεράστιας περιουσίας της και το άλλο μισό στο Δημοτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων "Η Αγάπη" (λόγω καταγωγής του συζύγου της από την Ήπειρο). Φυσικά είχε αφήσει και τη νόμιμη μοίρα στη μοναχοκόρη της Δομενίκη με την οποία οι σχέσεις τους -μητέρας και κόρης- ήταν ταραγμένες, σε βαθμό ώστε να την αποκαλεί στη Διαθήκη της "ακατανόμαστη"!
Η Ελένη Ζωγράφου απεβίωσε στις 15 Αυγούστου 1937 στο Σάμερινγκ της Αυστρίας όπου νοσηλεύονταν στο εκεί νοσοκομείο από βαριά αρρώστια. Μόλις πληροφορήθηκε το θάνατο της μητέρας της η Δομενίκη, σύζυγος Μαλαμίδου, πήγε στο σπίτι της συνοδευόμενη από το δικηγόρο της θανούσης μητέρας της, Τατάκη, αλλά και δικό της φίλο, με σκοπό να ερευνήσουν για ύπαρξη Διαθήκης της μητέρας της, αλλά βρήκαν ένα συρτάρι παραβιασμένο χωρίς διαθήκη.
Μετά από αρκετό καιρό από το θάνατο της Ελένης Ζωγράφου η Δομενίκη παρουσίασε ιδιόχειρη διαθήκη της μάνας της με την οποία όριζε κληρονόμο της κολοσσιαίας περιουσίας της τη θυγατέρα της και το Καυταντζόγλειο Ίδρυμα Θεσσαλονίκης. Τη γνησιότητα της διαθήκης αυτής επιβεβαίωσε στο δικαστήριο ο δικηγόρος Τατάκης. Κατόπιν αυτών, η Δομενίκη Μαλαμίδου έγινε κάτοχος όλης της περιουσίας της μητέρας της και απέσυρε από την Εθνική Τράπεζα τα αμυθήτου αξίας κοσμήματα, που τα είχε εκεί προς φύλαξη. Συγχρόνως ήρθε σε συνεννόηση με το Καυταντζόγλειο Ίδρυμα που το αντιπροσώπευε ο δικηγόρος Τατάκης προκειμένου να παραλάβει ό,τι δικαιούται αυτό από τη Διαθήκη (την πλαστή φυσικά, όπως θα δούμε στη συνέχεια).
Η αποφασιστική παρέμβαση
του Κων/νου Κατσάρη
Και ενώ όλα πήγαιναν καλά για τη Δομενίκη, αποστέλλεται από τον Κωνσταντίνο Κατσάρη στον τότε Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα, μια ιδιόχειρη ενυπόγραφη Διαθήκη της Ελένης Ζωγράφου, την οποία ο Μακαριστός παρέδωσε στο Αδελφάτο του Νοσοκομείου για τις παραπέρα ενέργειες. Σημειώνεται εδώ ότι η αείμνηστη ευεργέτις Ελένη Ζωγράφου είχε συντάξει δύο ίδιες Διαθήκες και την μία την άφησε στο ερμάριο του κομοδίνου της, το οποίό βρέθηκε παραβιασμένο και την άλλη την έδωσε στον έμπιστό της Κων/νο Κατσάρη.
Έκτοτε άρχισε ένας δικαστικός αγώνας τόσο με τη Δομενίκη, όσο και με το Καυταντζόγλειο Ίδρυμα, το οποίο διεκδικούσε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της Ε. Ζωγράφου. Την τελική λύση έδωσε το Πρωτοδικείο Αθηνών, το οποίο με την αριθ. 353/605-16-8-1956 απόφασή του δικαίωσε το Νοσοκομείο Ιωαννίνων αποφασίζοντας ότι "κηρύσσεται κυρία η από 5-10-1929 Διαθήκη της διαθέτιδος Ελένης Σόλωνος Χρηστάκη Ζωγράφου". Για να αποφασίσει όμως το Δικαστήριο εξέτασε τρεις μάρτυρες, με πρώτο τον αείμνηστο Κων/νο Κατσάρη, ο οποίος εξετασθείς και επιδειχθείσης αυτού της Διαθήκης κατέθεσε τα εξής: "Την επιδεικνυομένην μοι γραφήν και υπογραφήν της διαθέτιδος γνωρίζω εξ εγγράφων της άτινα ευρίσκονται εις την Ιονικήν Τράπεζαν. Άλλωστε την Διαθήκην αυτήν εις χείρας μου την ενεπιστεύθη η αείμνηστος και εγώ την απέστειλα εις τον Μητροπολίτην Ιωαννίνων". Έτσι, χάρις στην αποφασιστική συμβολή του Κων/νου Κατσάρη, που όχι μόνο είχε στην κατοχή του μια από τις δύο γνήσιες Διαθήκες της Ζωγράφου, αλλά και την απέστειλε στο κατάλληλο πρόσωπο και με τη μαρτυρία του στο Πρωτοδικείο Αθηνών επιβεβαίωσε ότι η Διαθήκη αυτή είναι η μόνη γνήσια, ώστε να δικαιωθεί το Αδελφάτο και να έχει η πόλη μας το σπουδαίο αυτό Ίδρυμα, το οποίο είχε "αρπαχθεί" από τη Δομενίκη και το Καυταντζόγλειο ΄Ιδρυμα.
Και ενώ η Διαθήκη της αειμνήστου Ελένης Ζωγράφου είχε συνταχθεί το 1929, πέρασαν είκοσι επτά ολόκληρα χρόνια για να περιέλθει στο Αδελφάτο του Νοσοκομείου μας η τεράστια περιουσία της αειμνήστου ευεργέτιδας.
Και ναι μεν περιήλθε το κληροδότημα αυτό στο Αδελφάτο του Νοσοκομείου μας, το 1981 όμως το Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων με την αριθμ, 1198/1981 απόφασή του κατήργησε το Δημοτικό Νοσοκομείο "Η Αγάπη" διότι ήδη στην πόλη μας λειτουργούσαν δύο Νοσοκομεία: Το Νοσοκομείο Χατζηκώστα και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο. Έτσι, η βούληση τής αειμνήστου Ελένης Ζωγράφου με την κατάργηση του Δημοτικού Νοσοκομείου δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί.
Τότε το Δημοτικό Συμβούλιο προσέφυγε στο Εφετείο Αθηνών με αίτησή του και ζητούσε την αλλαγή της βουλήσεως της διαθέτιδος, το οποίο Εφετείο με την αριθμ. 6446/ 4-5-1982 απόφασή του αποφασίζει ότι «τα περιουσιακά στοιχεία τα καταλειφθέντα υπό της Ελένης Σολ. Χρηστάκη Ζωγράφου -και τα αναφέρει λεπτομερώς- να διατεθούν δια την δημιουργίαν συγχρόνου οίκου ευγηρίας». Το κληροδότημα της Ελένης Ζωγράφου ύστερα από την κατάργηση του Δημοτικού Νοσοκομείου με το 250/1983 Προεδρικό Διάταγμα κατείχε το 50% των κτιρίων που βρίσκονταν στη πλατεία Ομονοίας 10 της Αθήνας, οικόπεδο 7.000 τ.μ. στην Ιερά οδό Αθηνών, το κτίριο στην οδό Κωλέτση στην πόλη μας, που χτίστηκε με χρήματα του κληροδοτήματος, οικόπεδο στην οδό Τζαβέλα 1.082 τ.μ., δύο πολύ μεγάλης αξίας τιμαλφή, Ιερό λείψανο (δείκτης) του Αγίου Κοσμά, και 290.750.000 δρχ. το 1995. Όπως μας πληροφορεί με άρθρο του στον «Πρ. Λόγο» της 24-4-05 ο τελευταίος Δ/ντής του Δημ. Νοσοκομείου κ. Κοράκης, περιληπτικά σημειώνουμε εδώ ότι σύμφωνα με τη απόφαση αυτή του Εφετείου, το Δ.Σ Ιωαννίνων με την αριθμ. 163/ 4-9-1984 απόφασή του προχωράει στη ανεύρεση κατάλληλου οικόπεδου για ανέγερση Οίκου Ευγηρίας 100 θέσεων.
Στις προσπάθειες του Δημοτ. Συμβουλίου για την ενεργοποίηση του τεράστιου αυτού κληροδοτήματος ήρθε αρωγός η χήρα Πηνελόπη Κοτρώτσιου - Παπαθεοδώρου, η οποία δώρισε για το σκοπό αυτό οικόπεδο 10 στρεμμάτων, απέναντι από το Πάρκο Πυρσινέλα και εκεί με χρήματα του κληροδοτήματος Ζωγράφου ανοικοδομήθηκε ο Ζωγράφειος Οίκος Ευγηρίας που από τον Οκτώβριο του 2011 άρχισε να φιλοξενεί στους ευρύχωρους χώρους, τους πρώτους 20 γέροντες για να περάσουν εκεί τα δύσκολα χρόνια της ζωής τους. Και το Ζωγράφειο Γηροκομείο προβαίνει το 2019 στην αύξηση των φιλοξενουμένων γερόντων από 20 που αρχικά προσέλαβε, με τη βοήθεια και τη συνδρομή του Γηροκομείου Ζωσιμάδων (της Ι.Μ. Ιωαννίνων) σε 44 και είναι έτοιμο να δεχθεί ακόμα 25 γέροντες.
Αξίζει κάθε έπαινος στη Διοικούσα Επιτροπή του Ζωγραφείου Οίκου Ευγηρίας, που έστω και μετά από τόσα χρόνια (66 ολόκληρα) από την οριστικοποίηση της θελήσεως της αειμνήστου Ελένης Ζωγράφου, το Ίδρυμα βρήκε τον προορισμό του και προσφέρει θαλπωρή στα δύσκολα χρόνια της ζωής τόσων ηλικιωμένων. Εκτός από τον έπαινο που οφείλεται σε όσους συνέβαλαν στη διατήρηση και ενεργοποίηση του σπουδαίου αυτού κληροδοτήματος και κυρίως τον Κων/νο Κατσάρη, που κυριολεκτικά έσωσε το κληροδότημα από την "ακατανόμαστη" Δομενίκη, ας είναι αιωνία η μνήμη της αειμνήστου Ελένης Σόλωνος Χρηστάκη Ζωγράφου, μιας από τις μεγάλες μορφές των ευεργετών της Ηπείρου που χάρισε το σπουδαίο αυτό κληροδότημα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΓΚΑΣ