Μια ανέκδοτη επιστολή του αγώνα της ανεξαρτησίας!

 - Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΝΤΟΥΛΑ, Φιλόλογου – Ερευνητή

 Ο Μανώλης Τομπάζης (1784-1831) γεννήθηκε στην Ύδρα. Ήταν γιος του Νικόλαου Τομπάζη και αδελφός του Ιάκωβου Τομπάζη. Σύζυγός του ήταν η Ξανθή Δ. Σαχίνη, με την οποία απέκτησε ένα γιο το Νικόλαο Τομπάζη (1815-1876). Εγγονός του ήταν ο Ιάκωβος Ν. Τομπάζης. Πέθανε στην Ύδρα το 1831.

Αρχικώς, διαφώνησε με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, αλλά στη συνέχεια συμμετείχε σε αυτήν. Πήρε μέρος σεπολλές ναυμαχίες, όπως της Πάτρας, του Γέροντα κ.α. Το 1823 διορίστηκε από την Κυβέρνηση Αρμοστής της Κρήτης, θέση την οποία διατήρησε μέχρι το 1824. Ως πληρεξούσιος της Ύδρας συμμετείχε στις Εθνοσυνελεύσεις της Επιδαύρου (1822), του Άστρους (1823), ξανά της Επιδαύρου (1826) και του Άργους (1829). Το 1828 ανέλαβε το Υπουργείο Ναυτικών, θέση από την οποία παρετήθηκε λόγω διαφωνιών με τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Το 1831 υπήρξε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής Ύδρας.
Η οικογένεια Τομπάζη ήταν παλαιά ναυτική οικογένεια της Ύδρας, τα μέλη της οποίας διακρίθηκαν κατά την Επανάσταση του 1821. Το αρχικό επώνυμό της ήταν Γιακουμάκη. Εγκαταστάθηκε στην Ύδρα το 1668 προερχόμενη από τα Βουρλά της Σμύρνης. Το 1816 μετονομάσθηκε σε Τομπάζη, εξαιτίας πλοίου ο τύπος του οποίου ονομάζονταν «τομπαζία».
Η επιστολή, που δημοσιεύεται για πρώτη φορά, προέρχεται από τη Συλλογή του Μουσείου Αλή πασά και Επαναστατικής Περιόδου των Ελλήνων. Στον ιδιοκτήτη της συλλογής Φώτη Ραπακούση, συλλέκτη που επέτρεψε τη δημοσιοποίησή της, οφείλω πολλές και θερμές ευχαριστίες. Η επιστολή φέρει την υπογραφή του “μανόλι τομπάζι” και ημερομηνία 11 Ιουλίου 1823, έχει δε ως αποδέκτες τους αδελφούς “Μαρίνο και Ιωάννη Κλαδά” από το Τσιρίγο (σήμ. Κύθηρα), οι οποίοι τον ενημέρωναν διαρκώς για τις πολιτικές εξελίξεις λόγω της Ελληνικής Επανάστασης. Η ημερομηνία σε συνδυασμό με τον τόπο αποστολής της επιστολής (Βρύσες Αμαρίου Ρεθύμνης) επιβεβαιώνει την προαναφερθείσα πληροφορία ότι, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο (1823-1824), Ο Μανώλης Τομπάζης υπήρξε Αρμοστής της Κρήτης.
Το πλήρες κείμενο της επιστολής έχει ως εξής:
«Κύριοι Μαρίνο και Ιωάννη Κλάδου χαίρετε / Εν Βρύσες του Αμαρίου τη / 11 Ιουλλίου 1823 / Το φίλτατον σας έλαβα εν καιρώ, την / υγείαν σας υπερεχάρην. Σας είμε ευγνώμων διά τας οποίας / μοι δίδετε πολιτικάς ειδήσεις τας οποίας παρακαλώ να / εξακολουθείτε συνεχώς. Τους δε επαίνους και λοιπά να παύσητε / διότι τα τοιαύτα δεν με ευχαριστούν και μάλιστα ο Κύριος / Μαρίνος οπού [τον] αγαπώ πολλά. Δεν έχω καιρόν να σας / [—] διότι αι φροντίδες με εμποδίζουν. Εγώ μετά / δύο ημ[έρας] εκστρατεύω με αρκετήν δύναμιν διά τα Καστελιά. / ελπίζομεν [εάν;] δεν νικήσομεν ότι ούτε θέλει νικηθώμεν / με την θείαν βοήθειαν. Τον Σεβαστόν πατέρα σας / και όλην την φαμηλίαν σας προσκυνώ. Υγειαίνοιτε. / ο Σός / μανόλις τουμπάζις»
Το κείμενο συντάχθηκε με την ευκαιρία της 198ης επετείου της Έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Το αφιερώνω στη μνήμη των μελών της οικογένειας Τομπάζη και όσων συνέβαλαν στην επιτυχή έκβαση του αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας. Ταυτοχρόνως δε δε, σε όλους εκείνους, που στην ιστορική διαχρονία του Ελληνισμού, υπερασπίστηκαν με πάθος την τιμή και την αξιοπρέπεια της πατρίδας.