Η δημογραφική κρίση και πώς να την αντιμετωπίσουμε!

on .

Αντιμετωπίζουμε μία διπλή, εθνική και ευρωπαϊκή, κρίση, σε ό,τι αφορά το δημογραφικό. Μελέτες που έγιναν στην Ε.Ε. το 2007 δείχνουν ότι η δημογραφική δυναμική ήταν εξαιρετικά αρνητική και πριν το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2008-2009. Η Ε.Ε. δεν έχει κοινή πολιτική για το Δημογραφικό και την Οικογένεια, απλά δημιουργεί ένα θετικό περιβάλλον στο οποίο τα κράτη μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν οικονομικές ευκαιρίες, να αναπτυχθούν και να ενισχύσουν τα κοινωνικά δικαιώματα που επηρεάζουν θετικά τη δημογραφική δυναμική. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα να μας λύσουν οι Βρυξέλλες το πρόβλημα και πως θα πρέπει να κινηθούμε με τις δικές μας δυνάμεις, αξιοποιώντας, στο μέτρο του δυνατού, και το καλό παράδειγμα άλλων κρατών μελών -χαρακτηριστική η περίπτωση της Γαλλίας- όπου η κατάλληλη κοινωνική πολιτική συμβάλλει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού.
Με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης άλλαξαν οι προτεραιότητες στην Ε.Ε. και σταμάτησε ουσιαστικά και η αναζήτηση μιας κοινής δημογραφικής ή οικογενειακής πολιτικής. Τώρα που τα άλλα κράτη μέλη έχουν αφήσει πίσω τους, εδώ και πέντε χρόνια, την οικονομική κρίση, επανέρχεται στο προσκήνιο η συζήτηση για την κοινωνική Ευρώπη και τα κοινωνικά δικαιώματα, αλλά δεν πρέπει να περιμένουμε κάτι πολύ συγκεκριμένο. Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός είναι πολύ περιορισμένος, 1% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Ε.Ε., και δεν μπορεί να στηρίξει εξαιρετικά δαπανηρές κοινωνικές πολιτικές. Μπορεί όμως να προκύψουν κοινοί στόχοι και κανόνες, που θα μας βοηθήσουν να κινηθούμε στη σωστή κατεύθυνση.
Η οικονομική κρίση και οι διαστάσεις που πήρε στην Ελλάδα οδήγησαν σε μεγάλη επιδείνωση της συγκριτικής θέσης της πατρίδας μας στην Ε.Ε., ακόμη και στο δημογραφικό.
• Πρώτον, εκδηλώθηκε το λεγόμενο brain drain, δηλαδή οι καλύτερα εκπαιδευμένοι και πιο ανταγωνιστικοί νέοι μας αναζητούν καλύτερη τύχη στο εξωτερικό.
• Δεύτερον, ενισχύθηκε η τάση της υπογεννητικότητας, επομένως και της δημογραφικής γήρανσης, εξαιτίας των μεγάλων οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.
• Τρίτον, ενισχύθηκε στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες, από την Πορτογαλία μέχρι την Βουλγαρία, την Ρουμανία και την Πολωνία, η ανισότητα ευκαιριών στην Ε.Ε., με αποτέλεσμα να αυξάνεται η μετανάστευση από τις λιγότερο αναπτυγμένες στις περισσότερο αναπτυγμένες χώρες και περιοχές της Ε.Ε.
• Τέταρτον, η οικογένεια μετατράπηκε σε φορολογικό στόχο -χαρακτηριστικά παραδείγματα η υπερφορολόγηση και απαξίωση των ακινήτων και η υπερφορολόγηση του οικογενειακού εισοδήματος- με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέα αντικίνητρα στη δημιουργία οικογένειας.
• Πέμπτον, έχει επικρατήσει μία νοοτροπία που κάνει πιο δύσκολη την επιλογή των νέων υπέρ της οικογένειας και της οικογενειακής καθημερινότητας. Είναι προφανές ότι η ανάπτυξη της οικογένειας πρέπει να στηριχτεί, μεταξύ των άλλων, σε ένα καλό εκπαιδευτικό σύστημα, στον σεβασμό του δημόσιου χώρου, στην γειτονιά, στην κοινωνική αλληλεγγύη, στον έλεγχο της παραβατικότητας και της εγκληματικότητας.
Παρά τις τεράστιες δυσκολίες έχουμε υποχρέωση να προχωρήσουμε στην επεξεργασία και εφαρμογή ολοκληρωμένης πολιτικής υπέρ της οικογένειας και για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος. Εάν δεν κινηθούμε σε αυτή την κατεύθυνση θα αντιμετωπίσουμε ανυπέρβλητα προβλήματα από την κατάρρευση του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος μέχρι την πλήρη ανατροπή του συσχετισμού δυνάμεων εις βάρος της Ελλάδας και υπέρ της Τουρκίας.
Πρέπει να κινηθούμε σε τρεις άξονες. Πρώτον, στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και στην παροχή οικονομικών και φορολογικών κινήτρων. Δεύτερον, στην ενεργοποίηση της κυβέρνησης και της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Τρίτον, στη διαπαιδαγώγηση της κοινωνίας και την ενίσχυση της συνοχής της.
Θα χρειαστεί συστηματικός εθνικός διάλογος που μπορεί να πάρει 6, 12, ή 18 μήνες για να φτάσουμε στη σωστή στρατηγική και αυτή για να δώσει αποτελέσματα πρέπει να μας δεσμεύει για τα επόμενα 30-40 χρόνια, ανεξάρτητα από τον εκλογικό κύκλο και πολιτικές ανακατατάξεις.